دنیا مطابق خواسته امیرحسین خورشیدفر پیش رفت / عبدالله کوثری تجلیل شد

به گزارش خبرنگار مهر، در ابتدای این جشن مدیا کاشیگر دبیر جایزه ادبی روزی روزگاری در سخنان کوتاهی به روند ارسال آثار و داوری آنها پرداخت و گفت: هیچ جلسه مشترکی ما بین داوران درباره هیچ کتابی تشکیل نشد و رای آنها فقط به دبیر جایزه منعکس می شد. جایزه روزی روزگاری بین دو جایزه لوح و تندیس تفاوت قائل شده است؛ به این معنی که لوح جایزه به اثر و تندیس به مالک معنوی یا مادی اثر می رسد و در واقع صاحب اثر از ما تندیس می گیرد. آثاری که تا یک چهارم نهایی جایزه آمدند از دو جهت، یکی کیفیت ادبی بالا و دیگری قدرت بالقوه انتقال معنا ارزشمندند. از مرحله نیمه نهایی به بعد نیز دیگر نوع رای گیری به کل عوض شد و سلیقه دبیر جایزه موثر بوده است.

الگو برداری از داستان اروپایی دیگر ما را ارضا نمی کند

فرخنده آقایی - نویسنده - در این مراسم در سخنانی با موضوع چشم انداز داستان کوتاه در ایران گفت: در ایران صادق هدایت و محمد علی جمالزاده اولین داستان های کوتاه را نوشتند و پدران خلف آن بوده اند. پس از آنها ساعدی، صادقی، گلستان، گلشیری، بهار و دیگران بهترین نمونه های داستان کوتاه را به دست دادند.

وی افزود: داستان کوتاه ایران در صد سال اخیر راه پر فراز و نشیبی را پیموده است. به استثنای صادق هدایت در اغلب موارد داستان کوتاه تحت تاثیر نمونه های ترجمه شده غربی و مد روز بوده اند. بعدها ادبیات سوسیالیستی، سیاسی، متعهد، روستا، کارگری نمو کرد و در آن دوره شاهد حبس و زندان داستان نویسان بوده ایم. بعدها است که به مباحثی مانند هنر برای هنر و ادبیات دولتی و غلبه تکنیک بر محتوا می رسیم. در دوران جنگ نیز هر کدام از نویسندگان به تجربه روش های جدید پرداختند.

آقایی گفت: همیشه با حذف هر گونه گرایش سیاسی در ادبیات و هرگونه تعهد از پیش تعیین شده، فضیلت های روشنفکری مورد تردید قرار می گیرد. در این میان طرح ادبیات استعاری و جریان سیال ذهن دیده می شود. این حضور تجربه ای ارزنده برای ادبیات ایران بوده است چرا که برای داستان ایرانی با سه دهه تجربه دیگر الگوبرداری از جریان های داستانی اروپایی نمی تواند ارضاکننده باشد و دیگر نمی توان با پیش فرض های مشخص اثری را بهتر از دیگری برشمرد و باید گفت که در حال حاضر نوعی جهانشمولی بر داستان حاکم شده است.

او در پایان با طرح پرسشی که در ابتدا آن را مطرح کرده بود گفت: با این شرایط آیا نویسنده ایرانی می توان جایگاهی برای خود داشته باشد و آیا می توان درباره چشم انداز داستان کوتاه در ایران و جهان بیشتر گفت.

پس از سخنان فرخنده آقایی لوح های داستان کوتاه جایزه ادبی روزی روزگاری توسط دو تن از نویسندگان مژده دقیقی و اسدالله امرایی به برندگان آنها اهدا شد.

در این بخش لوح بهترین داستان های کوتاه به کتاب های " زندگی مطابق خواسته تو پیش می رود " (نوشته امیرحسین خورشیدفر - انتشارات مرکز)، " زنی با چکمه های ساق بلند سبز" (نوشته مرتضی کربلایی - نشر ققنوس) و " شب های چهارشنبه " (نوشته آذردخت بهرامی - نشر چشمه) اهدا شد.

 اگر با شمیم بهار آشنا نمی شدم، آنچه هستم نمی بودم

سپس آیدین آغداشلو - نقاش و گرافیست - به پاس نکوداشت " شمیم بهار " داستان نویس ، در سخنانی به شرح جایگاه او در داستان نویسی ایران پرداخت و گفت: سال 40 با او آشنا شدم و از سال 42 که با همکاری یکدیگر مجله اندیشه و هنر را منتشر می کردیم و خاطرات آن سال ها برای من بسیار دلپذیر است. به جرات می گویم که اگر او را ملاقات نمی کردم، هر چه که الان هستم نمی بودم.

او افزود: برخی می گویند که او به نوعی سلینجر وار از میان ما غایب شده است. اما این واقعیت ندارد. اینگونه نیست که شمیم بهار عزلت گرفته و از بالا به دیگران نگاه می کند. او با نظم و انظباط وسواس گونه به آموختن و نوشتن مشغول است.

همچنین لوح سپاسی از سوی جایزه روزی روزگاری به نماینده شمکیم بهار (بهزاد رحیمیان) اهدا شد.

در بخش داستان کوتاه همچنین تندیسی مشترک به مجموعه داستان های " زندگی مطابق خواسته تو پیش می رود " و " شب های چهارشنبه " و توسط بابک احمدی نویسنده و جامعه شناس اهدا شد. 

آذردخت بهرامی نویسنده کتاب شب های چهارشنبه و یکی از برندگان جایزه داستان کوتاه روزی روزگاری به هنگام دریافت جایزه اش، در سخنان کوتاهی گفت: من از اینکه 10 سال شاگرد هوشنگ گلشیری بوده ام، با دوستانی مانند آبکنار، تقوی، نجفی، رحیم زاده و بسیاری دیگر و ببش از 17 سال مانوس بوده ام و نیز همسر مردی هستم که منتقد بسیار سخت گیری است، باید بگویم که بسیار خوش شانس بوده ام و با این شانس ها تا الان باید 18 جایزه نوبل می گرفتم! 

جایزه روزی روزگاری به امید اضافه شدن بخش ترجمه در سال های آتی به آن از عبدالله کوثری نیز با اهدای لوحی از او تقدیر کرد.

رضا سید حسینی نیز در سخنانی به اهمیت کوثری در ترجمه اشاره کرد و ترجمه کم نقص رمان " گفتگو در کاتدرال " از ماریو بارگاس یوسا را نشانه ای از برتری ترجمه کوثری برشمرد.

سید حسینی گفت: کوثری در این ترجمه پیروز شده است و حالا نوبت خواننده است که تمرین کند و گفتگو در کاتدرال را بفهمد.

عبدالله کوثری نیر در سخنانی گفت: ما اگر شایستگی داشته باشیم باید حاملان چراغی باشیم که رودکی ها، حافظ ها و فردوسی ها آن را روشن کرده اند. ما در عین اینکه باید برکات عظیم زبان فارسی را حفظ کنیم، باید بتوانیم با بهره گرفتن از زبان های دیگر زیبایی های ناشناخته آنها را نیز عیان کنیم.

پس از سخنان کوثری مسئولان جایزه ادبی روزی روزگاری لوح سپاسی را به ناشر رمان " بادبادک باز" اثر خالد حسینی که از دید این جایزه خواندنی ترین اثر داستانی بوده است، اهدا کردند.

رمان نویسان بر اثر ممیزی به سمت آثار نمادگرا کشیده شده اند

سپس حسین پاینده - مدرس دانشگاه و نویسنده - در سخنانی به چشم انداز رمان فارسی پرداخت و گفت: رمان در ایران پدیده ای وارداتی است و از جنبش مشروطه به بعد برخی نویسندگان با ترجمه رمان های خارجی و با تاسی از آنها رمان هایی را نوشتند که بیشتر صبغه تاریخی دارند. عامل دیگر در پیشرفت این گونه ادیب انتشار مطبوعات آزاد پس از انقلاب مشروطه است که نویسندگان داستان هایشان را به صورت پاورقی در روزنامه ها می نوشتند.

این نویسنده افزود: سنت نگارش رمان با راوی دانای کل آغاز شد که چندان فضایی برای شخص خواننده باقی نمی گذارد، اما پس از دوره ای رمان اجتماعی به آفرینش رمان های ساختارمند رسید. رمان ایرانی نیز از سانسور بی نصیب نبوده است و تاثیرات مخربی بر آن گذاشت. اما به عقیده من رمان نویسان ما بر اثر سانسور به سمت نماد گرایی و توجه به شکل رفتند که به خلق آثاری پیچیده تر منجر شد.

پاینده گفت: این وضعیت الگوهای جدیدی از داستان نویسی را در اختیار نویسندگان ایرانی گذاشت که متاخرترین آنها به یک دهه پیش برمی گردد که در آن نویسندگان به طبع آزمایی پرداختند و مجموعه ای رو به تزاید از رمان های موسوم به پسامدرنیستی نوشتند که وجه غالب آن بدعت گذاری در زمینه عناصر رمان است که باید این گرایش را گرایشی خجسته و امیدبخش محسوب کرد.

سپس جوایز بخش رمان های برگزیده جایزه ادبی روزی روزگاری توسط پروین سلاجقه منتقد ادبی و جواد مجابی نویسنده و طنزنویس اهدا شد.

در این بخش رمان های خط تیره آیلین (نوشته ماه منیر کهباسی)، سرخی تو از من (نوشته سپیده شاملو) و عقرب روی پله های راه آهن اندیمشک یا از این قطار خون می چکد قربان (نوشته حسین مرتضائیان آبکنار) اهدا شد. همچنین در این بخش به پاس رمان های اسماعیل فصیح لوح یادبودی به او اهدا شد.

 اسماعیل فصیح توازنی میان رمان عامه پسند و نخبه گرا ایجاد کرد

کاوه میرعباسی مترجم نیز در سخنانی به اهمیت اسماعیل فصیح در رمان ایرانی پرداخت و گفت: نکوداشت فصیح به دو دلیل مهم و ضروری است: به خاطر چهار دهه فعالیت مستمر او که توانست خوانندگان زیادی را جلب کند و نیز ایجاد تعامل میان رمان های عامه پسند و رمان هنای نخبه گرا.

در بخش رمان جایزه ادبی روزی روزگاری همچنین توسط محمود دولت آبادی تندیسی نیز به رمان " خط تیره آیلین " نوشته ماه منیر کهباسی اهدا شد.