خبرگزاری مهر، گروه بین الملل رامین حسین آبادیان: شیوع ویروس کرونا در بیش از ۲۰۰ کشور جهان، تاکنون پیامدهای وخیمی را در زمینه‌های اقتصادی و بهداشت و سلامت به دنبال داشته است. در این میان اما به نظر می‌رسد که زنگ خطر کرونا برای آوارگان فلسطینی در کشورهای مختلف به صدا درآمده و این ویروس روز به روز به آوارگان نزدیک‌تر می‌شود.
طبق آخرین آمار و گزارشها درحال حاضر حداقل ۶ میلیون آواره فلسطینی وجود دارد که تقریباً ۵۰ درصد از جمعیت کل فلسطین را تشکیل می‌دهند، چراکه جمعیت این کشور قریب به ۱۳ میلیون نفر برآورد می‌شود. درحال حاضر، آوارگان فلسطینی در کشورهایی نظیر اردن، لبنان و سوریه به سَر می‌برند. کما اینکه شماری از آوارگان یعنی قریب به ۴۰ درصد آنها در اردوگاه‌های واقع در نوار غزه و کرانه باختری زندگی می‌کنند.
آنچه که موجب شده است تا خطر فراگیری و شیوع ویروس کرونا در اردوگاه‌های آوارگان فلسطینی احساس شود، به عواملی نظیر فقدان ابتدایی‌ترین امکانات زندگی، فقدان امکانات پزشکی بهداشتی، عدم برخورداری از اقتصاد و معیشت مناسب، تحریم و محاصره توسط نظام بین الملل، فشرده و متراکم بودن مکان‌های استقرار آوارگان، تداوم جنگ‌ها و درگیری‌ها و … بازمی‌گردد.
براساس آخرین آمارهای منتشرشده درحال حاضر بیش از ۶۰ درصد از ساکنان نوار غزه نه در مناطق مسکونی متعلق به خود که در اردوگاه‌های آوارگان به سَر می‌برند و از همین روی با شرایط مساعدی مواجه نیستند؛ به ویژه اینکه ویروس کرونا به نوار غزه نیز رسیده و در نتیجه آن شماری از اهالی این باریکه به آن مبتلاء شده‌اند.
کارشناسان و ناظران سیاسی بر این باورند که شیوع کرونا در نوار غزه به فاجعه تمام عیاری منجر خواهد شد که جان هزاران نفر را از ساکنان غزه و به ویژه آوارگان فلسطینی را خواهد گرفت. علت این مسأله هم آن است که اهالی غزه به دلیل ۱۳ سال محاصره، اکنون با کمبود شدید مواد حیاتی از جمله دارو و تجهیزات پزشکی مواجه هستند؛ کما اینکه در طول جنگ‌های رژیم صهیونیستی علیه این منطقه بسیاری از زیرساخت‌های بهداشت و درمان غزه از جمله بیمارستان‌های آن نابود شده است.
درست به همین دلیل است که «عبداللطیف القانوع» سخنگوی جنبش مقاومت اسلامی حماس اخیراً در سخنانی لغو هرچه سریع‌تر محاصره غزه را خواستار شد و گفت: «در سایه شیوع کرونا اکنون زمان آن فرا رسیده است تا محاصره غزه هرچه سریع‌تر پایان یابد». سخنگوی جنبش حماس با یادآور شدن فاجعه احتمالیِ فراگیری و شیوع کرونا در نوار غزه، از جامعه جهانی خواست تا به مسئولیتهای خود در جهت رفع محاصره غزه عمل کند.
در کرانه باختری نیز وضعیت به همین صورت است و فراگیری ویروس کرونا در این منطقه نیز می‌توان فاجعه‌ای را برای فلسطینیان و به ویژه آوارگان فلسطینی رقم بزند. طبق آخرین گزارش‌های منتشر شده قریب به ۳۰ درصد از ساکنان کرانه باختری را آوارگان فلسطینی تشکیل می‌دهند. آنها عمدتاً در اردوگاه‌هایی نظیر جنین، الدهیشه، الامعری، قلندیا، العروب، طولکرم، شعفاط و … زندگی می‌کنند.
واقعیت این است که وضعیت در کرانه باختری چندان بهتر از غزه نیست، چراکه فلسطینیان و به ویژه آوارگان در این منطقه با کمبود شدید تجهیزات و امکانات پزشکی و دارویی مواجه هستند. این درحالی است که ویروس کرونا به کرانه باختری نیز راه پیدا کرده و حتی قربانی نیز گرفته است. تمامی اینها درحالی است که رژیم صهیونیستی تمام تلاش خود برای سو استفاده از کرونا جهت آلوده ساختن فلسطینیان و آوارگان ساکن کرانه باختری به این ویروس را به کار بسته است.
درهمین ارتباط، محمد اشتیه، سخنگوی تشکیلات خودگردان فلسطین اعلام کرد: شواهدی در دست داریم که نشان می‌دهد برخی از نظامیان اسرائیلی به صورت عامدانه در حال پخش ویروس کرونا بر روی دستگیره‌های خودرو در کرانه باختری هستند. وی افزود: این نژاد پرستی و نفرت افرادی است که آرزوی مرگ دیگری را دارند. این مورد را در فهرست جنایت‌های اسرائیل ثبت می‌کنیم.
بدیهی است در چنین شرایطی که آوارگان فلسطینی ساکن کرانه باختری از ابتدایی‌ترین امکانات زندگی و همچنین امکانات پزشکی و دارویی برخوردار نیستند، بیش از دیگر فلسطینیان در معرض آلودگی به ویروس کرونا قرار دارند؛ به ویژه اینکه صهیونیست‌ها نیز به صورت عامدانه عزمشان را برای شیوع دادن کرونا در کرانه باختری جزم کرده‌اند.
علاوه بر آوارگان داخلی در اراضی اشغالی فلسطین، بسیاری از این آوارگان نیز در اراضی عربی دیگر نظیر سوریه، اردن و لبنان زندگی می‌کنند. درحال حاضر قریب به ۷۰۰ هزار نفر از آوارگان فلسطینی در اردوگاه یرموک واقع در دمشق، پایتخت سوریه به سَر می بَرند و این درحالی است که آنها نیز همچون دیگر آوارگان در معرض خطر شیوع ویروس کرونا قرار گرفته‌اند. علت هم آن است که کرونا اخیراً به سوریه نیز راه یافته و طبیعتاً این مسأله برای آوارگان نیز یک تهدید محسوب می‌شود.
واقعیت آن است که جنگ سوریه در طول سال‌های اخیر موجب شده تا ویرانی‌های زیادی در نقاط مختلف این کشور به وجود آید و در این میان، اردوگاه یرموک نیز همواره بخشی از صحنه درگیری‌ها و منازعات نظامی بوده است. ازهمین‌روی، درحال حاضر حجم عظیمی از خرابی‌ها و ویرانی‌ها اردوگاه یرموک را در بَر گرفته و طبق آخرین گزارشها، بسیاری از تأسیسات زیربنایی این اردوگاه به کلی از بین رفته است. این اردوگاه به ویژه در زمان درگیری‌های گسترده میان داعش و جبهه النصره به شدت تخریب شده است.
بدیهی است که در صورت شیوع ویروس کرونا در دمشق و محل اقامت آوارگان فلسطینی، این آوارگان به دلیل شرایط بحرانی‌شان از هیچ ابزاری جهت محافظت از خود در برابر دشمن قداره‌کشی همچون کرونا برخوردار نیستند و از همین روی، فراگیری این بیماری می‌تواند فاجعه اسفناکی را برای آوارگان فلسطینی رقم بزند.
نکته دیگری که در این زمینه وجود دارد این است که تداوم محاصره اقتصادی سوریه توسط ایالات متحده آمریکا و کشورهای غربی و اصرار آنها بر ادامه تحریم‌های ضد انسانی و غیر قانونی علیه دمشق، طبیعتاً بر وضعیت اقتصادی و معیشتی آوارگان فلسطینی در یرموک نیز تأثیرگذار بوده است. اکنون نیز آمریکا و غرب علیرغم مطالبات فراوان دولت سوریه، حاضر به لغو این محاصره نیستند و از همین روی، این سیاست غیر انسانی می‌تواند وضعیت هزاران نفر از آوارگان سوری در سوریه در سایه شیوع کرونا را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
افزون بر سوریه، در اردن نیز وضعیت آوارگان چنگی به دل نمی‌زند. درحال حاضر بیشترین شمار آوارگان فلسطینی در اردن به سَر می‌برند، جایی که بیش از ۴ میلیون آواره فلسطینی را در خود جای داده است. ازجمله این اردوگاه‌ها می‌توان به «امان جدید»، «بقعه»، «اربد»، «غزه»، «مارکا» و «طالبیه» اشاره کرد. درحال حاضر آوارگان فلسطینی در اردن با فقر و تنگدستی دست و پنجه نرم می‌کنند؛ مسأله ای که آنها را بیشتر در معرض شیوع کرونا قرار داده است.
شرایط اقتصادی این آوارگان پس از اعمال قوانین مربوط به محدودیت‌های آمد و شد و تعطیلی اصناف مختلف شغلی، بیش از پیش تشدید شده است. شرایط اقتصادی آوارگان در بسیاری از اردوگاه‌های اردن به گونه‌ای است که حتی قادر به تهیه مواد ضد عفونی کننده در سایه شیوع ویروس کرونا را هم نداشته‌اند. به همین دلیل تعدادی از فعالان اردنی با جمع آوری کمک‌های بشردوستانه مردمی اقدام به تهیه مواد ضد عفونی کننده برای بخشی از آوارگان کرده‌اند.
درخصوص وضعیت آوارگان فلسطینی در اردن برای مقابله با کرونا، «احمد ابوالهیفاء» فعال اجتماعی، می‌گوید: «ما در سایه شیوع ویروس کرونا موفق شدیم با استفاده از حمایت برخی شخصیت‌ها، کمک‌هایی را به بخشی از آوارگان فلسطینی ارائه دهیم اما وضعیت نامناسب اردوگاه‌ها به ویژه از لحاظ اقتصادی و معیشتی موجب شده تا این کمک‌ها پاسخگوی نیاز جملگی آوارگان نباشد».
این فعال اجتماعی در ادامه سخنان خود که در گفتگو با پایگاه «عربی ۲۱» مطرح شده، آورده است: «شرایط اردوگاه‌های اردنی به گونه‌ای نامساعد است که در صورت عدم تأمین بودجه‌ای هنگفت، ما نیز قادر به تداوم مسیر کنونی در کمک رسانی به آوارگان فلسطینی در سایه شیوع ویروس کرونا، نخواهیم بود».
از سوی دیگر، با افزایش تعداد مبتلایان به ویروس کرونا در کشور اردن، نگرانی‌ها در اردوگاه‌های آوارگان فلسطینی به ویژه اردوگاه «غزه» به دلیل فقدان امکانات بهداشتی و زیر ساخت‌های سلامت در آنجا، افزایش یافته است. اردوگاه غزه که از فقیرترین اردوگاه‌های فلسطینیان در اردن محسوب می‌شود، از بحران‌های شدید در زمینه آموزش و بهداشت رنج می‌برد و هم اکنون آوارگان فلسطینی در آن نگران رسیدن قطار کرونا به این اردوگاه هستند.
یکی از مهمترین مشکلات اردوگاه «غزه» در اردن آن است که دولت امان به انجمن‌های خیریه نیز مجوزهای لازم برای رساندن کمک به ساکنان این اردوگاه را نمی‌دهد. از همین‌روی، آوارگان فلسطینی در اردن نیز در سایه شیوع ویروس کرونا با شرایط بسیار نامناسبی مواجه هستند.
علاوه بر آنچه که گفته شد، لبنان نیز پذیرای حضور نیم میلیون آواره فلسطینی است که عمدتاً در اردوگاه‌های صبرا و شتیلا، عین الحلوه، برج البراجنه، جسر الباشا و الرشیدیه زندگی می‌کنند. واقعیت آن است که تراکم شدید جمعیت در برخی از محله‌های این اردوگاه‌ها موجب شده تا خطر شیوع و فراگیری کرونا در آنجا بیش از پیش احساس شود.
افزون بر این، اقامت آوارگان فلسطینی در محیط‌هایی تنگ و کم‌جا در لبنان و مواجهه آنها با مشکلاتی نظیر عدم برخورداری از امکانات ابتدایی مثل آب موجب شده است تا آنها به شدت در معرض خطر ابتلاء به بیماری کرونا قرار گیرند. درهمین ارتباط، «هدی سمرا» سخنگوی آژانس پناهجویان فلسطینی سازمان ملل می‌گوید: «نگرانی اصلی همچنان نسبت به گسترش ویروس کرونا در اردوگاه‌های فلسطینی‌ها در لبنان باقی است. اردوگاه‌ها با امکانات محدود برای قرنطینه خانگی مواجه هستند».
از سوی دیگر، آژانس امدادرسانی و اشتغال آوارگان فلسطینی (آن روا) در عمل به مسئولیتهای خود در قبال آوارگان فلسطینی به ویژه در لبنان آن هم در سایه شیوع ویروس کرونا اهمال می‌کند و این مسأله خطرات ناشی از شیوع کرونا در میان آوارگان را بیش از پیش افزایش داده است. در همین راستا، «ابو احمد فضل» مسئول آوارگان فلسطینی در لبنان می‌گوید: آن روا به استثنای یک سِری اقدامات ساده و عادی، تاکنون هیچ طرح فوق‌العاده ای در اردوگاه‌های فلسطینی در لبنان صورت نداده است. تاکنون هیچ موردی از ابتلاء به ویروس کرونا در اردوگاه‌های فلسطینی در لبنان شناسایی نشده اما اگر اقدامات لازم در این اردوگاه‌ها انجام نشود این ویروس به آنجا هم می‌رسد».
در هر صورت، آنچه که واضح به نظر می‌رسد این است که آوارگان فلسطینی در نقاط مختلف چه در داخل اراضی اشغال‌شده و چه در کشورهای عربی، به دلیل شرایط بحرانی‌شان، امروز بیش از دیگران در معرض خطرات و پیامدهای ناشی از فراگیری و شیوع ویروس کرونا قرار گرفته‌اند. این همان چیزی است که روزنامه فلسطینی «قدس» نیز بدان اشاره می‌کند.
این روزنامه در مطلب خود در این خصوص می‌نویسد: «درحال حاضر بسیاری از کشورها قوانین فاصله‌گذاری اجتماعی را پیاده‌سازی می‌کنند اما سوال اینجاست که در اردوگاه‌های درهم‌تنیده آوارگان فلسطینی که در آنها صدها هزار نفر زندگی می‌کنند، آیا آوارگان از چنین امکانی برخوردار هستند»؟
روزنامه فلسطینی «قدس» در ادامه مطلب خود آورده است: «فاصله گذاری اجتماعی برای در امان ماندن از خطرات و پیامدهای ناشی از شیوع کرونا یک گزینه رفاهی است که آوارگان فلسطینی از آن محروم هستند؛ آوارگانی که در اردوگاه‌های وقت زندگی می‌کنند. واقعیت این است که ویروس کرونا شرایط زندگی برای آوارگان فلسطینی را بیش از گذشته سخت کرده است و به یک بار اضافه بر دوش آنها تبدیل شده است. شرایط ناامیدکننده امروز اردوگاه‌های درهم‌فشرده‌شده فلسطینی، احتمال شیوع ویروس کرونا در آنها را بیش از پیش افزایش داده است».
نظر شما