خبرگزاری مهر - گروه استانها: اسفند ماه سال گذشته بود که کرونا با هزار هجمه ذهنی وارد کشور شد. از همان ابتدا مردم که به دلیل تازگی این بیماری ترس فراوانی داشتند خود را در خانه قرنطینه کردند و به تبع آن بسیاری از مشاغل تعطیل شد.
در آن زمان اقشار مختلفی می‌گفتند که از این دوران قرنطینه استفاده کنید؛ کتاب بخوانید و اطلاعات خود را افزایش دهید. برخی نیز این مسیر را طی می‌کردند؛ اما زمان گذشت و آرام آرام مردم خود را از قرنطینه خانگی خارج کردند.
در این بین بسیاری از مشاغل کار خود را دوباره آغاز کردند اما برخی همچنان تعطیل هستند. سینماها، بخش‌های فرهنگی و به خصوص کتابخانه ها از جمله مواردی هستند که پس از شیوع کرونا بازگشایی نشده‌اند و این امر تأثیر بسیار زیادی در اقتصاد آنها داشته است. فرای مسائل اقتصادی آسیب دیدن فرهنگ، کاهش سرانه مطالعه و استفاده بیشتر از تلفن‌های همراه به عنوان دیگر آسیب‌ها مطرح است.
در این گزارش قصد داریم به وضعیت کتابخانه ها، سرانه کتابخوانی و میزان در دسترس بودن کتاب در خراسان شمالی اشاره‌ای کنیم. همچنین اثرات کرونا به این موضوع را بررسی خواهیم کرد.
روستاهای خراسان شمالی پیشرو در کتابخوانی
از مجموع ۷۰ کتابخانه عمومی خراسان شمالی ۴۰ باب در مناطق شهری و ۳۰ باب در نواحی روستایی مستقر است. با توجه به حضور ۴۴ درصد جمعیت استان در روستاها، به نظر می‌رسد استان شرایط مناسبی از نظر توزیع کتابخانه در سطح شهر و روستا دارد.
در این راستا خراسان شمالی در جشنواره‌های دوستدار کتاب بارها حائز رتبه‌های برتر شده است و این استان در ۶ سال متوالی در جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب ایران رتبه‌های اول تا دوم را به خود اختصاص داده است و در سال قبل نیز روستای دشت گرمه و زوارم شیروان این رتبه را به خود اختصاص دادند.
مجموع فضای کتابخانه‌های استان ۱۹ هزار و ۳۰۸ مترمربع است که این رقم نسبت به سال‌های گذشته رشد مناسبی را از خود به جای گذشته. به این ترتیب سرانه زیربنای کتابخانه های عمومی استان به ازای هر ۱۰۰ نفر از جمعیت در سال جاری ۲.۲۴ متر مربع است که در سال ۹۲ این عدد ۱.۳۸ متر مربع بوده است.
همچنین تعداد کتاب‌های موجود در گنجینه کتابخانه های عمومی استان ۸۳۱ هزار و ۵۴۵ جلد است و از نظر تعداد کتاب در مقایسه با سال ۹۲، که آمار کتب کتابخانه های عمومی استان ۵۶۲ هزار و ۶۲۶ جلد کتاب بوده، ۴۸ درصد رشد داشته است.
خراسان شمالی در صدر سرانه زیربنای کتابخانه ای کشور
حسین فرخنده، مدیرکل فرهنگ و ارشاد خراسان شمالی کرونا -نفس-کتابخانه-های-خراسان-شمالی-را-تنگ-کرد-رشد-مطالعه-مجازی"> کرونا-نفس-کتابخانه-های-خراسان-شمالی-را-تنگ-کرد-رشد-مطالعه-مجازی">در گفتگو با مهر اظهار کرد: این استان جزو سه استان نخست کشور از نظر سرانه زیربنای کتابخانه ای است که با افتتاح و تکمیل طرح‌های نیمه تمام به این سرانه افزوده خواهد شد.
وی با بیان اینکه در ۲ سال گذشته ۲۰ باب کتابخانه عمومی روستایی و شهری در این استان ساخته شده و به بهره برداری رسیده است، افزود: افتتاح این طرح‌ها، تحولی در زیرساخت‌های فرهنگی استان ایجاد کرده است.
فرخنده تصریح کرد: هم اکنون روند ساخت کتابخانه ها در نواحی روستایی بسیار مناسب است و اهالی نیز خود در ساخت و ساز این مراکز فرهنگی مشارکت می‌کنند.
راه اندازی کتابخانه خانگی در روستاهای مرزی
مدیرکل فرهنگ و ارشاد خراسان شمالی ادامه داد: حتی در روستاهای خطه مرزی و محروم راز و جرگلان، مردم روستایی به صورت داوطلبانه کتابخانه های خانگی به راه انداخته‌اند که با استقبال زیادی نیز مواجه شده است.
وی در انتها با بیان اینکه فرهنگ کتابخوانی باید در مدارس، دانشگاه‌ها، مساجد و مراکز فرهنگی ترویج شود، اظهار داشت: این فرهنگ را باید بیشتر در جامعه نهادینه کرد و حتی باید از اقشار مختلف جامعه خواست که همچون جشنواره موفق دوستدار کتاب، در این زمینه طرح ارائه دهند.
کرونا و اثرات آن بر کتاب
اما کرونا اثرات مثبت و منفی زیادی بر میزان کتاب و کتابخوانی داشته است. از یک سو با افزایش قرنطینه های خانگی، کاهش مسافرت‌ها و دورهمی های خانوادگی، کاهش گشت‌های خیابانی و تعدیل بسیاری از کارمندان و مشاغل فرصت برای خواندن کتاب افزایش یافت اما تعطیلی کتابخانه اثرات منفی خود را بر میزان مطالعه کتاب گذاشته است.
ملیحه فرشباف، یکی از شهروندان اهل مطالعه بجنوردکرونا-نفس-کتابخانه-های-خراسان-شمالی-را-تنگ-کرد-رشد-مطالعه-مجازی"> در گفتگو با مهر در خصوص شرایط کتاب خوانی طی این دوره گفت: شیوع کرونا باعث شد بسیاری از فعالیت‌های غیر ضروری مردم کاهش یابد و این امر فرصت مطالعه را افزایش داده است.
وی افزود: اما کرونا باعث شده دیگر به کتابخانه مراجعه نکنم و سعی دارم از نسخه‌های الکترونیک برای مطالعه استفاده کنم تا هم رفت و آمدم به شهر کمتر شود و هم کتب بیشتری در دسترسم قرار دارد.
این شهروند تصریح کرد: کاش می‌شد یک بانک کتاب معتبر ملی تهیه می‌شد تا فایل تمام کتب به شکلی که قابل سودجویی نباشد در آن قرار داده می‌شد و از آن استفاده می‌کردیم.
کاهش شدید امانت کتاب در خراسان شمالی بر اثر کرونا
اما کرونا از نظر آماری چه اثراتی را بر مطالعه کتاب استان داشته است؟ مدیرکل کتابخانه های عمومی خراسان شمالی در پاسخ به این سئوال با بیان اینکه شیوع ویروس کرونا امانت کتاب در این استان را به یک پنجم کاهش داده، گفت: در هفت ماه گذشته ۱۰۰ هزار جلد کتاب از کتابخانه‌ها به امانت رفت.
جهانی بیان داشت: پارسال در این بازه زمانی حدود ۵۰۰ هزار جلد کتاب از کتابخانه های استان به امانت رفته بود.
وی افزود: خراسان شمالی در سال گذشته با ۶۰ هزار عضو از نظر شمار اعضای کتابخانه‌های عمومی و نیز شاخص امانت‌گیری کتاب رده سوم کشور را به دست آورده بود.
جهانی اظهار داشت: از نظر عضویت کتابخانه ها در مقایسه با سال گذشته ۱۰ درصد کاهش داشته‌ایم که علت این امر نیز شیوع ویروس کرونا و اعمال محدودیت ها در بازگشایی کتابخانه ها و رفت و آمد ها بوده است.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی خراسان شمالی در انتها از اجرای طرح ارسال کتاب با پیک نیز به منازل اعضای کتابخانه های عمومی استان خبر داد و گفت: متقاضیان می توانند از کتابخانه ها درخواست کتاب مورد نظر خود را داشته باشند، کتاب با پیک برای آنان ارسال خواهد شد.
نظر شما