بهره‌مندی دهکهای بالا از یارانه انرژی، ۲۰ برابر دهکهای پایین است

بابک نگاهداری مشاور و رئیس حوزه ریاست مجلس شورای اسلامی، در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به این موضوع که یکی از محورهای مهم در اصلاح ساختار بودجه درآمد زایی پایدار و ارتقای ثبات، پیشرفت و عدالت است، اظهار داشت: اصلاح نظام یارانه پنهان انرژی از مهم‌ترین مواردی است که باید در این راستا مد نظر قرار گیرد.

نگهداری بیان کرد: نظام یارانه‌ای کشور فاقد سه ویژگی اصلی یک نظام یارانه‌ای مطلوب یعنی مشروط بودن از جهت وضعیت معیشتی افراد تحت پوشش، محدود بودن از جهت زمانی و هدفمند بودن است. لذا به رغم اعطای میزان بالا و قابل توجه یارانه، یعنی سرانه یازده میلیون و پانصد هزار ریال در سال، اثربخشی آن برای جلوگیری از فقر و تحقق حداقل‌های معیشتی مناسب نمی‌باشد. از طرفی به دلیل آنکه پرداخت یارانه پنهان عمدتاً از طریق تثبیت قیمت‌ها صورت می‌پذیرد، باعث کاهش حاشیه سود تولید و نتیجتاً کاهش انگیزه برای تولید و سرمایه گذاری توسط بخش خصوصی در بخش‌های مرتبط با یارانه‌ها در اقتصاد کشور شده است.

مشاور رئیس مجلس با بیان اینکه عدم سازمان‌دهی نظام یارانه‌های پنهان به ویژه یارانه‌های پنهان انرژی مشکلات متعددی را ایجاد کرده است، افزود: یکی از یارانه‌های پنهان و در عین حال دارای ابعاد بسیار بزرگ، یارانه مربوط به انرژی است. یارانه انرژی از دو بعد اندازه و نوع توزیع چالشی جدی برای اقتصاد کشور است.

وی ادامه داد: یارانه پنهان انرژی بالغ بر ۹۰۰ هزار میلیارد تومان است که به صورت ناعادلانه توزیع می‌شود به گونه‌ای که دهک‌های بالا درآمدی ۲۰ برابر دهک‌های پایین از این یارانه بهره‌مند می‌شوند. پیامدهای چنین وضعیتی، استفاده ناکارا و ناعادلانه از انرژی ارزان و در نتیجه عدم تحقق رشد پایدار و متوازن و از بین بردن بخشی از ثروت عمومی بین نسلی، افزایش شدت مصرف انرژی، آلودگی محیط زیست، ناکارایی بخش حمل و نقل در اقتصاد و گسترش قاچاق است.

نگاهداری تصریح کرد: بنابراین به منظور درآمدزایی پایدار و مبارزه با کسری بودجه و رفع آسیب‌های مذکور، اصلاح نظام یارانه‌های پنهان انرژی بایستی مورد توجه قرار گرفته و در اصلاح ساختار بودجه اجرایی شود. در این راستا مواردی همچون خروج دولت از نظام قیمت گذاری حامل‌های انرژی و واگذاری آن به نظام عرضه و تقاضا، مثلاً بورس انرژی و جلب مشارکت بخش خصوصی در تأمین و عرضه حامل‌های انرژی کمک شایانی خواهد کرد.

وی اظهار داشت: دو محور اصلی اصلاح نظام یارانه انرژی، اصلاح نظام یارانه انرژی مصرف کنندگان نهایی و اصلاح نظام یارانه انرژی تولید کنندگان است که در بخش اول و با هدف تحقق عدالت انرژی و تضمین دسترسی همه اقشار کشور به حداقل انرژی مورد نیاز خود، اعطای سهمیه انرژی به مردم از طریق کارت انرژی برای هر خانوار صورت می‌پذیرد.

نگاهداری گفت: البته سیاست اصلاح نظام یارانه انرژی باید به گونه‌ای اجرا گردد که فشار معیشتی بالایی بر اقشار مختلف جامعه به خصوص اقشار کم درآمد وارد نیاید. بنابراین تدریجی بودن فرایند اصلاح قیمت‌ها و اختصاص بسته حمایت مالی برای جلوگیری از تحمیل فشار معیشتی بر خانوارهای کم درآمد و اقناع عمومی به منظور همراهی جامعه، بایستی مورد توجه باشد.