خبرگزاری مهر، گروه استانها: انتخابات سیزدهمین دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران در ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ برگزار می‌شود، احزاب و گروه‌های سیاسی در استانها نیز با گرم شدن تنور انتخابات در راستای افزایش مشارکت عمومی مناظرات و تحرکات خود را آغاز کرده‌اند.
داغی تنور انتخابات و اهمیت ویژه انتخابات ریاست جمهوری زمینه مناظره دبیر احزاب سیاسی را در استان کرمانشاه فراهم کرد و در همین راستا مناظره‌ای در حوزه آسیب شناسی تحزب در ایران به میزبانی دفتر خبرگزاری مهر کرمانشاه با سید محمد حسین عربی دبیر انجمن فرهنگ و سیاست دانشگاه رازی کرمانشاه و امیر کلاهیان دبیر قرارگاه مردمی مبارزه با مفاسد اقتصادی استان کرمانشاه از چهره‌های استان کرمانشاه در سالن جلسات این خبرگزاری برگزار شد.
فعالیت احزاب مختلف در تاریخ سیاسی ایران
سید محمد حسین عربی با اشاره به تاریخچه احزاب در ایران اظهار کرد: وجود احزاب در ایران به قبل از انقلاب اسلامی بر می‌گردد؛ اما حزب جمهوری اسلامی تنها هفت روز بعد از پیروزی انقلاب تشکیل شد البته در گذشته نیز جلسات حزب جمهوری اسلامی برگزار می‌شده است که به علت سرکوب رژیم پهلوی فعالیت رسمی نداشته و این موضوع نشان دهنده توجه نیروهای انقلابی به مسئله حزب گرایی بوده است.
وی افزود: جبهه ملی در تاریخ ۲۱ آبان ۱۳۲۸ و نهضت آزادی در سال ۱۳۴۰ تأسیس شدند و هر کدام فعالیتی داشتند؛ که در تاریخ سیاسی ایران می‌توان به حزب‌های مشارکت، توده، کارگزاران، موتلفه و رستاخیز که هر کدام مسیری را دنبال می‌کردند اشاره کرد و اینکه وجود احزاب مختلف ۲ سوال که آیا جامعه ایرانی به حزب گرایی اعتقاد داشته و برخورد حکومت‌ها با احزاب چگونه بوده است را در ذهن‌ها ایجاد می‌کند.
دبیر انجمن فرهنگ و سیاست دانشگاه رازی کرمانشاه با اشاره به فضای سیاسی رو به روی احزاب در دوره پهلوی، تصریح کرد: در دوره پهلوی تنها ۱۳ سال فضای فعالیت برای احزاب مهیا شد و فعالیت حزب توده در سال ۱۳۲۷ و جبهه ملی بعد از کودتا ۲۸ مرداد غیرقانونی اعلام و احزاب توسط حکومت پهلوی سرکوب شدند و تنها حزب حکومتی وابسته به پهلوی به نام رستاخیز فعالیت داشت.
عربی بیان کرد: حزب جمهوری اسلامی بعد از انقلاب به علت شهادت تعداد زیادی از افراد و به وجود آمدن اختلاف در درون حزب توسط اعضا به صورت خود خواسته منحل اعلام شد و حزب مشارکت به عنوان یکی از احزاب تأثیرگذار بعد از سال ۸۸ فعالیت آن با محدودی رو به رو شد و امروز تنها حزب موتلفه فعالیت دارد.
عدم مرز بندی بین جریان‌ها و احزاب در ایران
امیر کلاهیان با اشاره به تفاوت مفاهیم حزب، گروه، جریان و جبهه اظهار کرد: حزب به گروهی منسجم از افراد گفته می‌شود که دارای اهداف مشترک هستند و با این دیدگاه احزاب زیادی در کشور وجود دارد اما نکته مهم این است که چقدر احزاب واقعی و به لحاظ اندیشه‌ای به یکدیگر نزدیک بوده و اهداف را دنبال می‌کنند.
وی افزود: در کشور مفهوم حزب، جریان، جناح اشتباه گرفته می‌شود، جریان به یک منظومه فکری گفته می‌شود که دارای بدنه اجتماعی است و ممکن است این جریان در درون خود حزب‌هایی را جای دهد و بعضاً در سخنرانی‌ها جریان اصلاح طلبی و اصولگرایی حزب تلقی می‌شوند.
دبیر قرارگاه مردمی مبارزه با مفاسد اقتصادی استان کرمانشاه تصریح کرد: در داخل جریان‌ها ممکن است جبهه‌هایی مانند جبهه مشارکت و جبهه نیروهای انقلاب که در انتخابات سال‌های گذشته آغاز به کار کرد، تشکیل شود.
کلاهیان ادامه داد: جناح‌ها در درون احزاب بر اساس اختلاف دیدگاه شکل گرفته و حزب جمهوری اسلامی به دلیل اختلاف نظر از سوی اعضا از بین رفت و بعدها جریان اصلاح طلبی و اصولگرایی شکل گرفت.
وی با اشاره به رشد قارچ گونه احزاب در ایام انتخابات گفت: مرزبندی خاصی بین جریان‌ها و احزاب در کشور وجود ندارد و متأسفانه در ایام انتخابات احزاب قارچ گونه رشد می‌کنند و بعد از پایان فعالیت‌های انتخاباتی خبری از آنان نیست و در سال‌های گذشته ۲۴۵ حزب در ایران وجود داشته که بعد از اصلاح قانون احزاب تعداد آنها به بیش از ۱۰۰ حزب رسیده است.
عدم توجه به فعالیت احزاب در کشور
عربی با اشاره به نحوه برخورد حکومت پهلوی با احزاب، خاطرنشان کرد: حکومت پهلوی به صورت رسمی نشان داد که از حزب گرایی حمایت نمی‌کند و نتیجه آن ایجاد گروه‌های چریکی از درون برخی احزاب بود و در آن زمان به عقیده بنده جامعه ایران سریع‌تر از سایر کشورهای منطقه به سمت دموکراسی حرکت کرد.
وی افزود: با انقلاب اسلامی مردم مجدد به احزاب روی آوردند و هر شخصی خود را درون یک حزب می‌دید و تشکیل حزب جمهوری اسلامی یکی از دلایل این موضوع است.
دبیر انجمن فرهنگ و سیاست دانشگاه رازی کرمانشاه گفت: بعد از سال‌های ابتدایی انقلاب اسلامی فضایی برای شکل گیری احزاب در کشور فراهم نشد بجز بازوهایی که برای جریانات سیاسی شکل گرفت و حزب نهضت آزادی در سال ۱۳۶۱ و حزب مشارکت در سال ۱۳۸۸ منحل و با محدودیت رو به رو شدند.
عربی اضافه کرد: به علت محدودیت احزاب، مطبوعات، نهاد روحانیت، جنبش‌های دانشجویی جایگزین احزاب شدند و جامعه روحانیت مبارز، انجمن‌های اسلامی، بسیج دانشجویی هر کدام به جریانی و گفتمانی نزدیک هستند و امروزه به احزاب توجهی نمی‌شود.
تبدیل احزاب به وسیله برای دستیابی به قدرت
کلاهیان بیان کرد: هر پدیده‌ای را که می‌خواهیم بررسی کنیم باید عوامل درونی و بیرونی را نظر گرفته و اعمال اثر تحریم‌های خارجی به علت ضعف ساختاری در اقتصاد کشور نمونه‌ای از آن است.
وی افزود: احزاب دارای آسیب‌های درونی هستند و آنچه مسلم است عوامل درونی بسیار تاثیرگذارتر بوده و مردم ایران و مشرق زمین به فعالیت‌های انفرادی علاقه بیشتری دارند.
دبیر قرارگاه مردمی مبارزه با مفاسد اقتصادی استان کرمانشاه گفت: ما نمی‌توانیم با یکدیگر صحبت کنیم و نمونه بارز آن مناظره انتخاباتی روزهای گذشته است و اکثر کاندیدها به دنبال تخریب یکدیگر بودند و احزاب در تصمیم گیری‌ها و جنگ قدرت دچار مشکل هستند و تنها نمی‌توان مسئولان را مقصر دانست.
کلاهیان خاطر نشان کرد: سازمان منافقین از قوی‌ترین تشکیلات حزبی در ایران بوده که فعالیت آن ممنوع اعلام شده و در زمان جنگ تحمیلی در پی اقدامات تروریستی این تشکیلات بیش از ۱۷ هزار شهید بر جای ماند و در فتنه سال ۸۸ هم فعالیت خرابکارانه این تشکیلات مشهود است، اما هم اکنون نیز در داخل فعالیت مخفی دارد.
وی تاکید کرد: احزاب داخل کشور دارای تفکر نیستند تا بتوانند بدنه اجتماعی برای خود جذب کنند و احزاب وسیله‌ای برای عضوگیری‌های مصلحتی برای دستیابی به قدرت هستند.
احزاب وسیله‌ای برای بیان مطالبات مردم
عربی تصریح کرد: علت جا به جایی افراد در احزاب مختلف آن است که فکر می‌کنند اگر شخص دیگری باشد من حق نفس کشیدن ندارم اما برای مردم شخص مهم نیست و دستیابی و بیان مطالباتی همچون آزادی‌های شخصی و دسترسی آزاد به اطلاعات مهم است.
وی ادامه داد: هر زمان مردم در دست یافتن به مطالبات خود به مشکل برخوردند مانند اعتراض به رفتار شورای نگهبان در سال ۸۸، به خیابان‌ها آمدند و اعتراض خود را ابراز کردند.
عربی گفت: دلیل عدم کار حزبی در ایران مخالفت با فعالیت احزاب است و علت به وقوع پیوستن ماجرای ۱۸ تیر ۷۸ و توقیف روزنامه سلام و دخالت نیروهای انتظامی، مطالبه مطبوعات آزاد توسط بخشی از دانشجویان بود.
عدم شفافیت احزاب در کشور
کلاهیان بیان کرد: احزاب به شدت در کشور غیرشفاف هستند و منابع مالی آنها نیز شفاف نیست و این قبیل رفتارها سبب ریزش بدنه اجتماعی آنان در بین مردم شده است.
وی افزود: تشکل‌ها و جنبش‌های دانشجویی بدون آنکه متوجه شوند تبدیل به پیاده نظام احزاب شده‌اند و بدون آگاهی از تصمیمات اتخاذ شده و بعضی رفتارها سبب خروج دانشجویان از کشور در سال‌های گذشته شده است.
دبیر قرارگاه مردمی مبارزه با مفاسد اقتصادی استان کرمانشاه مخفی کاری احزاب و نیروهای‌های وابسته به آنها را یکی دیگر از علل روی برگرداندن مردم از احزاب دانست.
کلاهیان خاطر نشان کرد: در سایر کشورها احزاب دارای جلسات منظم بوده و تصمیمات اتخاذ شده، به اطلاع اعضا می‌رسد اما در ایران این موضوع رخ نمی‌دهد.
پیشگیری احزاب از بروز اعتراضات مردمی
عربی با اشاره به مفید بودن فعالیت احزاب در کشور بیان کرد: احزاب گرایی می‌تواند بسیار مفید واقع شود اما مسئولان نمی‌خواهد تحزب گرایی شکل بگیرد، نهضت آزادی سال ۱۳۶۱ درخواست فعالیت داشته اما هنوز جوابی به آنها از سوی داده نشده است.
وی افزود: احزاب گرایی می‌تواند حوادث آبان ۹۸ را پوشش دهد و مطالبات مردم را در چهارچوب قانون بیان کنند.
دبیر انجمن فرهنگ و سیاست دانشگاه رازی تصریح کرد: در سال ۸۸ مردم نسبت به عملکرد دولت به عنوان مجری انتخابات و شورای نگهبان معترض بودند و عدم شفافیت سبب اعتراضات بود و نمی‌توان همه مشکلات را به احزاب گره زد.
قانون گریزی احزاب علت اعمال محدودیت فعالیت‌ها
کلاهیان خاطر نشان کرد: از عصر مشروطه قانون وارد ایران شده و قبل از آن قانونی وجود نداشته و علت برخورد با احزاب قانون گریزی است، چرا روزنامه سلام بسته و چرا با برخی احزاب برخورد می‌شود؟ آیا آنها به مُر قانون عمل کردند؟ برخی اعتقاد دارند باید هر چیزی را منتشر کنند و پاسخگوی نباشند و این امر قابل قبول نیست.
وی با اشاره به مفید بودن فعالیت احزاب در کشور، افزود: حزبی که با نگاه مشخص به مسائل نگاه کند و دارای بدنه اجتماعی باشد خوب است اما در ایران چنین حزبی نداریم.
دبیر قرارگاه مردمی مبارزه با مفاسد اقتصادی استان کرمانشاه تصریح کرد: احزاب در کشور قانون گریز هستند و اگر فعالیت آنان محدود می‌شود به علت آن است که بر اساس قانون باید بدانند چه رفتاری داشته باشند و اگر در قانون نقصی وجود دارد باید از طریق فرایند قانونی اقدام کرد و قانون بد، بهتر از بی قانونی است.
کلاهیان گفت: رهبر انقلاب در دهه ۷۰ به احزاب کمک کردند تا فعالیت کنند و به جریان فکری ملحق شوند اما جریان‌ها خط فکری ثابتی ندارند و افراد بین احزاب و جریان‌ها جا به جا می‌شوند.
نظر شما