خبرگزاری مهر - گروه استانها، سمیه نوری: کمبود آب، بحران کم آبی، تنش آبی لغاتی که چند سالی است بیشتر از هر زمانی دیگر شنیده می‌شود و بیشتر از ۲ سال است که از مسئله خطرات کم آبی با شعارهای مختلف و به روش‌های مختلف به همه مردم گوشزد می‌شود.
از سال‌ها پیش خطر کم آبی در نقاط مختلف کشور احساس شد و هشدارها از همان زمان آغاز شده تا به امروز که به طور جدی با آن رو به رو هستیم که تنش و بحران آب حالا در یک قدمی مردم ایران قرار دارد و به طور کلی در تعریف تنش آبی می‌توان گفت برای موقعیت‌هایی به کار برده می‌شود که آب کافی برای همه مصارف اعم از کشاورزی، صنعتی یا خانگی وجود ندارد.
استان کرمانشاه به عنوان یکی از استان‌هایی که طی سال‌های اخیر در بسیاری از مناطق روستا و شهری با مشکلات بی آبی رو به رو شده و به گفته مسئولان حوزه آب در استان کرمانشاه بیش از ۷۰ هزار نفر از جمعیت روستاییان کرمانشاه به دلیل خشکسالی‌های اخیر به دلیل کاهش بارندگی، خشک شدن چاه‌ها و کاهش میزان آب در سفره‌های زیر زمینی با تنش آبی شدیدی مواجه شده‌است.
اگرچه تنش‌های کم آبی باعث ایجاد بسیاری از مشکلات در تأمین آب آشامیدنی سالم، کشاورزی و آبیاری محصولات مهم و مورد نیاز منجر شده اما با این حال تنها راه حل و اقدام مسئولین نه تنها در استان بلکه در کشور ارائه راهکار و راه حل برای فرار از این معضل است.
کاهش ۵۰ درصدی بارندگی در کرمانشاه طی سال گذشته
حسنی مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی استان کرمانشاه در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص علت تنش‌های پیش رو در استان کرمانشاه، اظهار کرد: استان کرمانشاه از زمستان سال ۱۴۰۰ تاکنون با کاهش و کمبود بارندگی مواجه شده و تنها ۲۰۰ میلیمتر بارندگی داشته که در مقایسه با سال‌های گذشت افت شدید بارندگی را شاهد است.
وی با اشاره به متوسط بارندگی‌های سال‌های گذشته در استان کرمانشاه، افزود: سال‌های گذشته متوسط بارندگی در استان کرمانشاه نزدیک به ۴۸۵ میلیمتر بوده و حتی سابقه بارندگی تا ۶۰۰ میلیمتر بارندگی برای استان کرمانشاه به ثبت رسیده که امسال با کاهش بارندگی‌ها میانگین بارش‌ها کمتر از ۵۰ درصد میانگین بارندگی‌های سال گذشته است.
مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی استان کرمانشاه با بیان اینکه بسیاری از کشت‌های دیمی از بین رفته‌اند، تصریح کرد: به دلیل کاهش بارندگی در زمان مناسب برای کشت و زراعت امسال تقریباً کشت دیمی استان در مناطق گرمسیر کامل از بین رفته و در مناطق گرمسیری نیز تنش‌هایی وارد به دلیل کمبود آب وارد شده است.
حسنی بیان کرد: در صورتی که طی هفته آینده بارندگی در استان کرمانشاه صورت نگیرد کشت‌های مناطق سرد سیری به زیان‌های جدی‌تری رو به رو خواهند بود.
وی به مشکل کمبود آب در پشت سدهای استان کرمانشاه اشاره کرد، و گفت: در پی مواجه بودن بحران کم آبی در استان ذخیره آبی پشت سدها رو به کاهش بوده و به تدریج علاوه بر تأثیرگذاری بر تأمین آب شرب مردم برای گیاهان و محصولات کشاورزی نیز پیامدهای نامطلوبی را به همراه خواهد داشت.
تغییر و جایگزینی برنامه کشت محصولات کشاورزی راهکاری برای جلوگیری از بحران آب
مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی استان کرمانشاه ادامه داد: ضرباتی که کمبود بارندگی و کاهش ذخایر آبی بر معیشت و کشت محصولات کشاورزی وارد کرده سبب شده تا حجم اب مصرفی برای آبیاری محصولات کشاورزی کاهش پیدا کند و دچار کم آبیاری شده‌اند به گونه‌ای که با کمترین میزان مصرف آب باید محصولات را آبیاری کرد.
حسنی با اشاره به محدود شدن کشت‌های پر مصرف در آب، خاطر نشان کرد: در حال حاضر کشت‌هایی که در استان به میزان آب بالایی نیاز دارند مانند کشت برنج دچار ممنوعیت شده و کشت محصولاتی که به روش غرقابی حاصل می‌شوند دچار محدودیت‌های شدید شده‌اند.
وی ارائه راهکارهای مناسب و نجات‌بخش برای جلوگیری از وارد شدن صدمات کم آبی در استان را ضروری دانست، و افزود: قبل از هرچیز تا زمان بهبود شرایط بارندگی‌ها و رفع میزان کمبودهای بی آبی در استان کرمانشاه تمام کشت‌های پر مصرف در آب را به طور کامل و صد درصدی ممنوع و جمع‌آوری شوند.
استفاده از سیستم نوین در کشاورزی گامی به سمت مقابله با کم آبی
مدیر آب و خاک نهاد کشاورزی استان کرمانشاه ادامه داد: به منظور تأمین محصولات مورد نیاز مردم در شرایط بحران کم آبی جایگزینی محصولات کم مصرف یکی دیگر از راهکارهای مناسب در حوزه کشاورزی و جلوگیری از مصرف بیش از حد آب خواهد بود که باید هرچه سریع‌تر برای آن اقدام و برنامه‌ریزی دقیق‌تری انجام گیرد.
حسنی به کم کاری‌ها و کندی در تصمیمات لازم برای جلوگیری از بحران آبی استان اشاره کرد، و تاکید کرد: شیب نزدیکی به خشکسالی و تنش کم آبی در استان بسیار تندتر از تصمیماتی در حال اتخاذ است و فرصتی برای تعلل در اجرایی کردن راهکارهای ارائه شده از سمت کارشناسان وجود ندارد.
وی با اشاره به تغییر روند فعالیت کشاورزان در کشت، بیان کرد: کشاورزان باید هرچه سریع‌تر به سمت سسیستم‌های آبیاری نوین رفته و الگوی کشت به سمت گیاهانی سوق داده شود که مصرف آب کمتری دارند و تا مدتی کشت دوم در مناطق سردسیری تعطیل شود و در مناطق گرمسیری نیز با توجه به میزان آب پشت سدها برای کشت دوم محدودیت قائل شوند.
حسنی با بیان اینکه مشکلات موجود به ارگان‌های مربوطه ارجاع داده شده است، افزود: مسائل مربوط به بررسی میزان آب موجود، کنترل و محدودیت‌ها در زمینه مصارف روزانه، کشت محصولات آبی پر مصرف، جلوگیری از حفر چاه‌های غیر مجاز و کنترل استفاده از سفره‌های آب زیر زمینی همگی به سازمان و ادارات مربوطه ارجاع داده شده و تمهیداتی نیز صورت گرفته اما قابل قبول نبوده و این مسئله نیازمند توجه بیشتری است.
دامن زدن به مشکلات کم آبی با عدم فرهنگ‌سازی درست
محمد سرایی کارشناس حوزه آب استان کرمانشاه در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: سال ۹۹ و ۱۴۰۰ به دلیل پیش‌بینی‌های انجام شده در مورد پیش‌رو داشتن بحران کم آبی از سوی وزارت نیرو سال تنش آبی نام گذاری شد.
وی با اشاره به از علل عمده مواجه با معضل کم آبی در استان کرمانشاه، افزود: یکی از دلایل مهم کم آبی در استان به افت چشمگیر میزان بارش و نزولات آسمانی علی الخصوص برف در سال‌های اخیر باید اشاره کرد که برای طی مراحل و تصمیماتی از روش بارورسازی ابرها استفاده شد که اوضاع رو هرچند کم ولی تا حدودی بهبود بخشید.
این کارشناس مسائل مربوط به حوزه آب در استان کرمانشاه در بیان راهکارهایی برای مقابله با بحران کم آبی، تصریح کرد: امسال که بارش‌های استانی به شدت کاهش پیدا کرده باید به روش‌هایی برای مصرف صحیح آب شیرین موجود روی آورد که در این حوزه هنوز به طور کامل عامه مردم (کشاورزان، واحدهای صنعتی، واحدهای مسکونی) فرهنگ سازی نشده است.
سرایی با اشاره به اینکه تقریباً ۹۵ درصد آب‌های قابل استفاده در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، خاطر نشان کرد: بیشترین مصارف آب در حوزه کشاورزی بوده که نیاز است در این حوزه به روش‌های کشاورزی علمی، دانش بنیان و مبتنی بر میزان مصرف کم و محصول‌دهی بیشتر روی آورد.
بی توجهی مسئولین برای جلوگیری از حفر چاه‌های غیر مجاز
وی یکی دیگر از مشکلات بسیار تأثیرگذار بر کمبود آب و سفره‌های آب زیر زمینی وجود چاه‌های غیر مجاز دانست و بیان کرد: وجود چاه‌های غیر مجازی که برای مصارف کشاورزی در منطقه حفر شده است که باعث مصرف بی‌رویه آب‌های زیرزمینی و خالی کردن سفره‌های زیرزمینی شده که کشاورز تنها محصول سال خود را نظر می‌گیرد و اغلب متوجه خسارت و زبان‌های وارده بر مسئله آب نیستند.
این کارشناس در حوزه آب استان کرمانشاه تاکید کرد: بسیاری از شهرستان‌های استان در دشت ممنوعه وجود دارند و حفر چاه قانونی در آن ممنوع شده اما همچنان شاهد حفر چاه‌های غیر قانونی هستیم که برخوردی جدی با آنها صورت نمی‌گیرد.
سرایی مسئله خشکی چاه‌های آب در بعضی مناطق را یادآور شد، و ادامه داد: امسال هم با توجه به کاهش بارش‌ها بعضی از چاه‌های حفر شده موجود جهت آب آشامیدنی به کم آبی و گاهاً به خشک شدن رسیدن که مستلزم حفر چاه‌های عمیق‌تر و یا افزایش منابع تولید آب شرب برای اهالی آن منطقه هستند.
وی از جمله اقدامات لازم در حوزه آب شرب در سال تنش آبی را برخورد شدید با افراد بی توجه به این معضل دانست، و افزود: انشعابات غیر مجاز خانگی، استفاده از وسایل و شیرآلات کاهش مصرف آب، اصلاح شبکه‌های توزیع و خطوط انتقال آب فرسوده و قدیمی برای جلوگیری از هدر رفت آب شرب، فرهنگ سازی در بین شهروندان برای استفاده بهینه و فقط برای مصارف ضروری، جلوگیری از کشت‌ها با مصارف آب زیاد از جمله برنج، هندوانه و… در بخش کشاورزی باید از سمت آب منطقه، آبفا و سایر دارات مربوطه کنترل شود.
در پی بررسی‌های خبرنگار خبرگزاری مهر کرمانشاه که با توجه به ایجاد دغدغه برای آگاهی از مجموع اقدامات مسئولان استانی در ادارات مرتبط با حوزه آب استان کرمانشاه ازجمله آب منطقه و آبفا برای رفع مشکلات، ارائه راهکار و برنامه‌ریزی‌های انجام شده به منظور جلوگیری بیش از حد معضل کم آبی در استان به سراغ مسئولین رفتیم که پس از پیگیری‌های بسیار بی نتیجه ماند.
نظر شما