۱۹ تیر ۱۴۰۲، ۹:۳۹

قالیباف در اختتامیه جشنواره فارابی:

نیازمند بازخوانی در علوم انسانی هستیم

نیازمند بازخوانی در علوم انسانی هستیم

رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: در چله دوم انقلاب نیازمند بازخوانی در علوم انسانی هستیم، در غیر این صورت دچار ناحکمرانی یا حکمرانی کهنه می‌شویم.

به گزارش خبرنگار مهر، محمدباقر قالیباف رئیس مجلس صبح امروز (دوشنبه ۱۹ تیر ماه) در آئین اختتامیه چهاردهمین جشنواره بین‌المللی فارابی، اظهار داشت: اندیشمند برجسته روزگار ما یعنی داوری اردکانی می‌گوید «ایران پر از مشکل است اما مسئله ندارد. در جامعه خود، از مشکلات بسیار و شاید بی‌شماری رنج می‌بریم، اما مسئله نداریم و کمتر به مسئله‌های خود می‌اندیشیم یا حل آن‌ها را آسان می‌گیریم.» برداشت بنده از این سخن آن است که اولاً مشکل‌ها باید به موضوع فکر و تأمل ما تبدیل شوند، ثانیاً گاهی می‌توان چندین مشکل را در قالب یک مسئله فهمید که راه‌حل را نیز در خودش دارد، ثالثاً همه مسئله‌ها همیشه به مشکلات برنمی‌گردند.

رئیس مجلس ادامه داد: اگر علوم انسانی جایگاه شایسته خودش را در تداوم نهضت نرم‌افزاری و تولید علم که در دهه ۸۰ مطرح شد پیدا کرده بود، چه بسا شاهد رخدادهایی مثل ناآرامی‌های سال گذشته نمی‌بودیم یا مواجهه متفاوتی با آن می‌داشتیم. اگر فراخوان فقه حکومتی یا فقه حکمرانی را جدی می‌گرفتیم، امروز با مسئله‌های تودرتوی عرفی و قانونی درباره حجاب مواجه نمی‌شدیم.

در دهه ۹۰ تجربه‌های خوبی از نظر رونق تولید نداشتیم

قالیباف تاکید کرد: ما در دهه ۹۰ نه فقط تجربه‌های خوبی از نظر رونق تولید و رشد اقتصادی نداشتیم، بلکه از نظر فکری و نظری در عرصه علوم انسانی و اسلامی هم دهه خوبی را پشت سر نگذاشتیم. اگر چه بر سر این پیچ تاریخی که اکنون در آن قرار گرفته‌ایم، فرصت‌هایی پیش روی ماست تا بتوانیم عقب‌ماندگی خودمان را جبران کنیم.

وی اظهار داشت: برخی کل علوم انسانی را فرآورده دنیای مدرن می‌دانند. ما ضمن تکیه بر میراث معنوی و ذخایر علمی خود، در برابر بنیادها و دستاوردهای علوم انسانی امروزی، اهل تقلید نیستیم، اما اهل اقتباس هستیم، یعنی باید آنچه متناسب با نیاز و پرسش روزگار خودمان است را فرا بگیریم، اما قرار نیست تا ابد شاگرد دیگران بمانیم. در برابر آنچه از بزرگان علم دریافت می‌کنیم، حیرت‌زده هم نیستیم، بلکه اعتماد به نفس داریم و ابتکار عمل را از دست نمی‌دهیم. این بزرگ‌ترین سرمایه‌ای است که امام خمینی (ره) با انقلاب اسلامی به ملت ایران داد و اکنون در هر میدانی از میدان‌های تمدن‌سازی به کار ما می‌آید.

نیازمند یک برنامه پیشرفت توأم با عدالت هستیم

رئیس مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: در افق نزدیک پیش‌رو، یعنی در برنامه هفتم توسعه کشور، نیازمند یک برنامه پیشرفت توأم با عدالت بر مبنای علوم انسانی و اسلامی هستیم. همچنین برنامه هفتم باید ما را به میراث علمی و معنوی‌مان در عرصه‌های مختلف زندگی پیوند دهد، بدون آنکه ما را از برخورداری از فناوری‌های نوین محروم کند.

قالیباف بیان کرد: اصحاب نظر به خوبی می‌دانند این ویژگی علوم انسانی است که وضعیت امروز ما را شرح می‌دهد و راه پیش روی ما را مشخص می‌کند و چشم‌انداز وسیع‌تری از جهانی که در آن زندگی می‌کنیم، به دست می‌دهد. متأسفانه به نظر می‌رسد که این جایگاه ارزشمند آنچنان که باید و شاید در کشور ما مورد توجه قرار نگرفته است.

وی گفت: اگر امروز در سطح جامعه ناآرامی و در سطح حکمرانی ناکارآمدی می‌بینیم، از نشانه‌های عدم بلوغ علمی در این عرصه است. اگر اهل سیاست به دنبال حل مسئله و نشان دادن کارآمدی دین در یک جامعه سالم، متعادل و قوی هستند، باید پای یافته‌ها و رهاوردهای اهل علم بنشینند. در بلندمدت، جواب و حل‌مسئله‌های نظام حکمرانی تنها و تنها در دست نهاد علم است.

رئیس مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: جامعه ایرانی در تاریخ معاصر جامعه‌ای ناآرام بوده است. بخشی از این ناآرامی حاصل ناکارآمدی حکمرانی در کشور است، اما بخشی دیگر به ویژگی تاریخی ایرانیان در آرمان‌خواهی و ارزش‌مداری برمی‌گردد، امری که بعد از انقلاب اسلامی به نحو گسترده‌تری بروز پیدا کرد. از همین روست که علوم انسانی و اسلامی نقشی کلیدی در ادامه حرکت تمدن‌ساز مردم ایران دارد.

نباید دچار توقف و تحجر شویم

قالیباف تصریح کرد: آن فرزانگی که برای حکمرانی و جهان‌داری لازم است از واقع‌بینی به دست می‌آید که این علوم به ما عرضه می‌کنند و بصیرت‌هایی برای طی طریق حق به ما می‌دهند تا نه گرفتار تقلید از حاشیه چپ و راست مدرنیته شویم و نه دچار توقف و تحجر گردیم. اگر چنین بصیرتی در کار ما نباشد، گویی روی جاده راه نمی‌رویم و حتی سرعت بیشتر، ما را از اهداف‌مان دورتر خواهد کرد.

وی ادامه داد: در زمینه کیفیت مواجهه با میراث علوم انسانی آنچنان که غربیان در اختیار دارند، سخن بسیار است. آنچه امروز پس از سال‌ها بحث در محافل علمی و تجربه در میدان‌های سیاست می‌دانیم، آن است که باید از هر گونه خوشبینی یا بدبینی پرهیز کنیم و آرمان‌خواهی واقع‌بینانه را جایگزین آن کنیم. متأسفانه نگاه‌های صفر و صدی در دهه گذشته، هم وضع علوم انسانی را آشفته کرده و هم گره‌های حکمرانی را کور کرده است. زمانی اگر جامعه‌شناسان ما از آسیب‌های اجتماعی سخن می‌گفتند، به سیاه‌نمایی متهم می‌شدند، اما در اواسط دهه ۹۰ ما متوجه اشتباه خود و دیرفهمی مسئله شدیم، درست وقتی که کار کاهش یا ریشه‌کنی آسیب‌های اجتماعی بسیار سخت‌تر شده بود.

رئیس مجلس شورای اسلامی متذکر شد: همچنان که در سال‌های نخست پس از دفاع مقدس، با خام‌اندیشی گمان کردیم که اگر رویکرد مردمی جهادی در عرصه حکمرانی را کنار بگذاریم و از علوم اجتماعی استفاده غیرانتقادی و غیراجتهادی کنیم، نسخه‌های تجویزشده غربی در باب توسعه ما را به قافله پیشرفت خواهد رساند. از این رو می‌توان گفت ما در زمینه نسبت علوم انسانی و حکمرانی یا غافل یا مقلد بوده‌ایم که هر دو شیوه سامان جامعه ما را بر هم زده است.

اگر به دنبال استقلال و پیشرفت هستیم، باید یک کشور مولد باشیم

قالیباف تاکید کرد: به نظر می‌رسد راه احیای علوم انسانی و اسلامی در چله دوم انقلاب اسلامی، بازگشت به ایده «نهضت نرم‌افزاری» است که ترجمان امروزی آن را جهاد تولید می‌دانیم. اگر ما در کشور دنبال استقلال و پیشرفت هستیم، باید یک کشور مولد باشیم. ما باید تولید قدرت، معرفت، ثروت و منزلت کنیم و این جز در نهاد علم جای دیگر ممکن نیست.

وی اظهار داشت: جامعه ما نیاز به بالا بردن سطح عقلانیت عمومی دارد. به تصریح رهبر انقلاب، این یکی از وظایف دارای اولویت دولت اسلامی است که سطح تفکر مردم را ارتقا دهد. در این صورت است که می‌توانیم از پیش رفتن کورکورانه و بدون اندیشه دور شویم. هر چه فرهنگ عمومی ما در دانایی و سنجش‌گری تقویت شود، ابتکار و خلاقیت ما هم بیشتر خواهد شد.

برای ایران قوی، نیازمند حکمرانی دانایی‌محور هستیم

رئیس مجلس شورای اسلامی یادآور شد: رهبر انقلاب از ابتدای امسال، برای چندمین بار و در یک مقطع حساس، بحث ضرورت تحول را مطرح کرده‌اند، اما متأسفانه تحرک چندانی در این زمینه مشاهده نمی‌کنیم. قابل تصور نیست که تحول در عرصه حکمرانی کشور بدون تحول در قلمرو علوم انسانی اتفاق بیفتد. بنابراین همه ما وظیفه داریم. ما به نوبه خودمان بحث حکمرانی نو را پیش کشیده‌ایم و پیش می‌بریم، اما لازم است که مطالبه رهبر انقلاب را مانند یک فراخوان برای جهاد تولید تحول‌ساز تلقی کنیم تا همه ظرفیت و استعداد کشور وارد میدان شود. برای ایران قوی، نیازمند حکمرانی دانایی‌محور هستیم.

وی اظهار داشت: اکنون که در آستانه بررسی برنامه هفتم توسعه قرار داریم، در مجلس شورای اسلامی این فرصت را فراهم کردیم تا در موضوعات مهم بتوان از نظرات اندیشمندان استفاده کنیم و موضوعات کلیدی اعم از طرح‌ها و لوایح را به صورت جمع‌سپاری در اختیار اندیشمندان قرار دهیم و از نظرات آن‌ها به صورت مستقیم بهره مند شویم.

رئیس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: این فرصت برای برنامه هفتم توسعه فراهم است و هم اکنون بیش از ۴۰۰ نفر از نخبگان و اندیشمندان تنها در ۴۸ ساعت گذشته نظرات بسیار دقیق و خوبی را برای کارشناسی ارسال کرده‌اند. باید تاکید کرد این کار هرگز کار صوری نیست، در نقطه‌ای هستیم که خرد جمعی می‌تواند این برنامه را در بخش‌های مختلف تقویت کند.

باید تا پایان برنامه هفتم توسعه به ثبات اقتصادی برسیم

قالیباف با بیان اینکه باید در برنامه هفتم توسعه به ثبات اقتصادی در پایان برنامه برسیم، گفت: به‌گونه‌ای عمل کنیم که از سال اول برنامه برای مردم و جامعه این تحول و ثبات اقتصادی معلوم باشد. این برنامه باید بر اساس سیاست‌های کلان مسئله‌محور باشد و در برنامه هفتم نیز با این نگاه بررسی خواهد شد. مسائل باید با اولویت باشند تا توان قدرت حل مسئله را پیدا کنیم. با وجود رسیدن به جهت‌های کلی برنامه، اگر پیشنهادی قوی با منطقی قوی‌تر داشته باشیم، مجدداً برنامه قابل‌اصلاح خواهد بود.

کد خبر 5832454

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • captcha