به گزارش خبرنگار مهر، حجت‌الاسلام علی کشوری دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی در یادداشتی کوتاه به تبیین اولیه فهرست فقه الصلاة با تبویب جدید پرداخت و در ادامه متن این یادداشت تقدیم مخاطبان می‌شود:
همانطور که قبلاً تبیین کرده بودیم: دانش‌های جامع شارع در پنج بخش ۱- دانش جامع الصلاة، ۲- دانش جامع زکات، ۳- دانش جامع حج، ۴- دانش جامع صوم و ۵- دانش جامع ولایت توسط خود شارع تبویب شده است. به زودی شرح بسیار تفصیلی دانش جامع الصلاة را آغاز خواهیم کرد و ذیل اصطلاح حدود کبار الصلاة درکی تفصیلی‌تر از الصلاة را در اختیار مردم قرار خواهیم داد. یکی از سرفصل‌های فقه الصلاة بازتعریف مفهوم مسجد بر اساس اصول فقه البیان است. در بخش مسجد چهار مسئله بسیار مهم زیر مطرح است:
نکته اول: در ادبیات وحی مسجد چهار نوع و در واقع دارای چهار نوع کارکرد است. ۱- مسجد قبیله برای راهبری و رشد خانواده‌ها برنامه‌ریزی می‌کند. ۲- مسجد سوق برای راهبری و رشد مفهوم کسب حلال برنامه‌ریزی می‌کند. ۳- مسجد اعظم به صورت هفتگی برای راهبری و سیاستگذاری در یک شهر برنامه‌ریزی می‌کند. ۴- مساجد اربعه سیاست گذاری جهانی و اداره دنیا را متکفل خواهند شد. (مسجد بیت المقدس، مسجد الحرام، مسجد النبی و مسجد کوفه)
نکته دوم: خدمات قابل ارائه در مساجد چهارگانه را باید باز تعریف نمائیم. در استنباط اولیه برای مسجد قبیله (مسجد محله) ۴۰ کارکرد تعریف کرده ایم. در استنباط اولیه برای مسجد سوق ۴۰ کارکرد اولیه تعریف کرده ایم. در استنباط اولیه ۲۰ کارکرد اولیه برای مساجد اعظم شهرها تعریف کرده ایم. در استنباط اولیه برای هرکدام از مساجد اربعه ۱۰ خدمت اولیه تصویر کرده ایم (مجموعاً ۴۰ خدمت)
نکته سوم: در حال آماده سازی نقشه نهایی کالبد مساجد تمدن ساز هستیم. ساختار مساجد فعلی قابلیت ارائه خدمات حداکثری به مردم را ندارد. یک مسجد تمدنی از حیث جانمایی در محله یا بازار یا شهر، از حیث بناهای جانبی، از حیث مصالح، از حیث تهویه پیشرفته طبیعی، از حیث گرمایش و سرمایش و… دارای ویژگی‌های پیشرفته‌ای است. نقشه پیشنهادی مدرسه فقهی هدایت برای ساخت مساجد از الگوی ساخت مسجد در دوران صفویه و قاجار و پهلوی (مانند نقشه مسجد سید شفتی در اصفهان، مسجد علی قلی آقا در اصفهان، مسجد جامع بروجرد، مسجد امام بروجرد، مسجد اعظم قم، مسجد جامع عتیق قزوین و..) بسیار پیشرفته‌تر است. (متأسفانه درک مؤمنان از کالبد مسجد در دوران فعلی یک درک آشفته و عقب افتاده است.)
نکته چهارم: حریم و اطراف یک مسجد باید به غرض محوریت دادن فیزیکی و برنامه‌ای و دسترسی و… به مساجد تمدنی باز تعریف شوند. در طول سه دهه آینده، همه طرح‌های تفصیلی شهری و محله‌ای باید بر اساس فهم عمیق از کارکردهای مساجد تمدنی بازتعریف و اجرایی شوند. شهر اسلامی، شهری غیرمتمرکز و چند محوری به محوریت مسجد است. متأسفانه در وضعیت فعلی نوشهرگرایان بزرگترین مانع مسجد و کارکردهای بی بدیل آن محسوب می‌شوند. (برای شرح بیشتر این بخش به نظریه مدیریت شهری محله محور رجوع کنید.)
نظر شما