به گزارش خبرنگار مهر، نشست نقد و بررسی کتاب "فاس شهر اسلام" اثر تیتوس بورکهارت عصر دیروز یکشنبه دوم آبان با حضور مترجم این کتاب در سرای اهل قلم برگزار شد.
مهرداد وحدتی دانشمند در ابتدا با مقایسه اندیشه بورکهارت و کوماراسومی در میان سنت گرایان گفت: بورکهارت به آن صورتی که کوماراسومی در آثار خود نگاشته، مقلق نویسی ندارد و با تسلطی که بورکهارت به هنر مقدس(هنر هند، اسلام و مسیحیت) دارد معتقد است همه اینها به حکمت خالده یا جاویدان بر می گردند.
وی کتاب"فاس شهر اسلام" را چند وجهی خواند و گفت: نمادشناسی این کتاب بسیار اهمیت دارد. بورکهارت سعی کرده از منظر یک سنت گرا به شهر فاس به عنوان یکی از شهرهای اسلام به واکاوی رمزها و نمادهایی که در این شهر به سادگی از آن می گذریم بپردازد.
وحدتی زبان بورکهارت را در کتاب" فاس شهر اسلام" روایی و شعرگونه خواند و افزود: این کتاب گشوده منظری است که بورکهارت به ما نشان می دهد که فاس چه بوده و حالا در رویارویی با تمدن اروپا چه شده و در واقع زبان حال جهان اسلام در مقابله با هجوم تکنولوژی غرب است.
وی یادآور شد: بورکهارت داستان بادیه را در مقابل شهر نشان می دهد که چگونه سنتها در بادیه زاده و در شهر فرو می شوند و از بین می روند. وی تضاد شهر و بادیه که نوعی تضاد بین سنت و مدرنیته است را بین مراکش و شمال دریای مدیترانه(اروپا) نشان می دهد.
مترجم کتاب" مروری بر نگارگری ایرانی" با اشاره به آثار سنت گرایانی چون گراباردرباره هنر اسلامی، تأکید کرد: گرابار معتقد است که راه حلهای مسائل مسلمانان را ما در هاروارد و پینستون نمی توانیم حل کنیم بلکه خود آنها باید این راه حل ها را بیابند.
وی حفظ سنتها را یکی از دغدغه های اصلی بورکهارت خواند و گفت: بورکهارت با وجود بیماری به مراکش رفت و برای تمام خانه های قدیمی شهر فاس شناسنامه تهیه کرد. او در پایان کتاب با اشاره به پلی که بدون ملات ساخته شده و قرنها در مقابل سیلابها مقاومت کرده است به این نتیجه می رسد که این تمدن و سنت اصیل اسلامی در نهایت می تواند در برابر تندبادهای هجوم دنیای تجدد باقی بماند.
وحدتی دانشمند تأکید کرد: بورکهارت نمی خواهد یک کتاب علمی بنویسد بلکه می خواهد توجه خواننده را به یک واقعیت جلب کند که به مانند تابلوی هنری پیامی در آن مستتر است و پایان کتاب به مانند فیلم تعلیقی دارد که خود خواننده برداشت خود را از آن خواهد داشت.
وی با اشاره به نقل قولهای بورکهارت از ابن خلدون در کتاب " فاس شهر اسلام" گفت: بورکهارت ابن خلدون را پدر تاریخ عقلی جهان در برابر تاریخ نقلی می داند.
وی تاریخ را محمل اصلی کتاب "فاس شهر اسلام" دانست و افزود: بورکهارت با زبان هنری که روش سنتگرایان است در این مسیر صحبت از هنر، مردم شناسی، موسیقی، اعتقادات دینی و... می کند و علت پیدایش آنها را بیان می کند.
وحدتی دانشمند تأکید کرد: این کتاب با یک یا دو بار خواندن تمام شدنی نیست و به مانند کتاب" شکل گیری هنر اسلامی" گرابار اندیشه و فکر روی آن گذاشته شده است.
وی افزود: بورکهارت معتقد است که فاس در واقع حفاظت مواریث فرهنگی شهری است که تمام نیازهای معنوی و مادی و روحی یک انسان را می تواند تأمین کند.
وی با اشاره به اینکه زبان اصلی کتاب" فاس شهر اسلام" آلمانی است که از انگلیسی به فارسی آن را ترجمه کرده است، ترجمه کتابهای مرجع را از زبان دوم دارای نقایصی دانست و در عین حال تأکید کرد که با شرایط حاکم بر حوزه کتاب در کشور، مترجمان ناگزیر از این مسئله هستند.
مترجم کتاب" معماری و تزئینات اسلامی" خود را متخصص حوزه عرفان و فلسفه ندانست و در عین حال تأکید کرد: هرجا احساس نیاز کردم که چراغی بیفروزم، افروخته ام دیگراین چراغ کم فروغ یا پر فروغ بوده حرف دیگری است.
وحدتی یادآور شد: دلیل اینکه زیرنویس و مقدمه بر این کتاب ننوشتم این بود که دیده نشویم و خواننده هرچه می بیند تابلوی زیبایی باشد که بورکهارت آن را تصویر کرده است.
کتاب" فاس شهر اسلام" اثر تیتوس بورکهارت ترجمه مهرداد وحدتی دانشمند برگزیده گروه تاریخ سیزدهمین دوره جایزه کتاب فصل شد.
نظر شما