به گزارش خبرنگار مهر، امروزه توجه به محیط زیست و از آن جمله مواد زائد جامد معمولی و خطرناک مسئله ای است که در سالهای اخیر مورد توجه جهانیان قرار گرفته است، ما انسانها به شیوه های گوناگون زباله ساز هستیم و به همین دلیل مشکلات زیست محیطی بسیاری را برای خودمان به وجود آورده ایم. این در حالی است که از سوی دیگر کنترل همین زباله های تولید شده به نوعی تضمین در سلامت و بقای محیط زیست کره زمین محسوب می شود.
دفع زباله ها مشکل بشر از 9 هزار سال پیش تاکنون
اگر به تاریخ زیست بشر بر روی زمین نگاهی گذرا داشته باشیم خواهیم دید که انسان در 8 الی 9 هزار سال قبل زباله های خود را در خارج و به دور از محل مسکونی خود جمع آوری و دفع می کرده است.
بر طبق شواهد موجود علت اصلی توجه به این موضوع اشاعه بیماری، هجوم حیوانات وحشی به اماکن مسکونی و تعفن حاصل از تلنبار شدن مواد زائد در محیط زندگی بوده است. از آن پس بازتاب آلودگی و بیماری های منتقل شده از زباله موجب شد که علم "بهداشت زباله" و مهندسی "مواد زائد جامد" بیش از پیش مورد توجه مسئولان و متخصصان محیط زیست قرار گیرد.
این در حالیست که توجه ویژه به آلودگی های محیط و مقابله با آن از طریق برنامه های مختلف زیست محیطی از جمله مدیریت مواد خطر ساز اکنون به صورت گسترده ای در بهداشت و اقتصاد جهان مطرح شده که مقوله بازیافت آن انقلابی را در کاربرد تکنولوژی نوین به وجود آورده است.
استفاده از 48 هزار ماده شیمیایی در زندگی روزمره انسانها
امروزه زباله های خانگی با بسیاری از مواد زائد خطرناک و شیمیایی تداخل پیدا کرده و مشکلات زیست محیطی بسیاری برای بشر به وجود آورده است. استفاده از 48 هزار ماده شیمیایی در زندگی روزمره ما انسانها که تاکنون تنها خاصیت سرطان زایی 500 نوع آنها به اثبات رسیده نوعی تهدید جدی برای محیط زیست و سلامتی بشر و تمامی زیستمندان کره زمین به وجود آورده است.
این در حالی است که بر اساس نظر کارشناسان حوزه محیط زیست و بهداشت محیط عدم توجه به جمع آوری و دفع صحیح زباله ها می تواند 32 مشکل زیست محیطی را که مقابله با آنها کار راحتی نیست را به وجود بیاورد.
زباله های بیمارستانی؛ معضل خطرناک محیط زیست
و اما زباله های بیمارستانی که از آنها تحت عنوان زباله های ویژه و عفونی یاد می شود معضلی است که این روزها بسیاری از مسئولان را از حوزه شهری گرفته تا حوزه بهداشتی با خود درگیر کرده است. زباله های بیمارستانی شامل زباله های معمولی، نسوج و بافت های زائد، مواد زائد شیمیایی، عفونی، دارویی و رادیو اکتیو و همچنین ظروف و وسایل مستعمل می باشد.
این در حالیست که زایـدات مـراکـز درمـانـی و بـهـداشـتـی، کـه بـیـشـتـر در بـیـمـارستان ها، آزمایشگاه ها و درمـانـگـاه‌هـا تـولـیـد می شوند، به علت آلوده بودن و همچنین زیان های ناشی از عدم مدیریت بهداشتی، باعث ازدیاد و اشاعه انواع بیماری های خطرناک و مسری شده و تهدیدی جدی برای سلامت انسان و محیط زیست محسوب می شود.
از سوی دیگر در مراحل نگهداری، جابجایی، حمل، تصفیه و دفع نهایی پسماندهای بیمارستانی خطرات بالقوه زیادی وجود دارد، که در درجه اول به ترتیب فراوانی، سلامت پرسنل پرستاری و بهیاری و کارگران خدمات و در درجه دوم سلامت محیط زیست را به عنوان یک ماده زائد خطرناک به شدت تهدید می کند و این نکات وظیفه و مسئولیت ما را در قبال اعمال مدیریت بهینه و موثر،و کاهش تولید این ماده زائد خطرناک دو چندان می سازد.
بیمارستانهای دوستدار محیط زیست در راهند
این در حالیست که همه مردم و مدیران مراکز بهداشتی و درمانی به ویژه بیمارستانها باید خود را طبق اصل 50 قانون اساسی حافظ منافع ملی و محیط زیست و دوستدار محیط زیست بدانند. با این اوصاف هنوز دیده می شود که بسیاری از بیمارستانها در کشور با وجود واقف بودن به خطرات زباله های بیمارستانی اقدامات درخور و شایسته ای برای دفع اصولی این پسماندها صورت نمی دهند.
به هر روی راجع به وضعیت زباله های بیمارستان و عفونی در کشور و نکات و موارد منفی در این زمینه زیاد پرداخته شده است و ما در این گزارش قصد داریم با معرفی یکی از زیست محیطی ترین بیمارستانهای استان لرستان ضمن گام برداشتن در مسیر الگوسازی، سایر بیمارستانها را نیز به حرکت در این مسیر ترغیب نمایم.
امروزه اصطلاح بیمارستانهای "دوستدار محیط زیست" اصطلاحی است که برای بیمارستانهایی به کار می رود که خود را در ابعاد مختلف با محیط زیست هماهنگ کرده و کمترین مخاطرات بهداشتی و زیست محیطی را ایجاد کرده اند.
در حال حاضر موضوع کنترل بهداشتی پسماند های ویژه بیمارستانی که اغلب از موادی خطرناک و عفونی تشکیل شده اند در استان لرستان به مرحله ای رسیده است که خود واحد های درمانی اقدام به بی خطر کردن پسماندهای تولیدی خود کرده تا بدین ترتیب از بار آلودگی این مواد زائد کاسته شده و محیط زیست نیز نفس راحت تری بکشد.
همراه شدن با اکیپ نظارتی محیط زیست استان لرستان برای سرکشی از بیمارستانهای سطح شهر خرم آباد مجالی برای تهیه گزارشی از وضعیت حرکت لرستان به سمت بیمارستانهای دوستدار محیط زیست بود که یکی از این بیمارستانها بیمارستان خصوصی شفا می باشد که حضورش در جنوب شهر خرم آباد ضمن دسترسی به یک فضای بیمارستانی کامل موجب ایجاد یک مجموعه خوب فضای سبز شده است.
ضرورت نصب دستگاه بی خطر سازی پسماندهای عفونی
مدیر داخلی بیمارستان شفا شهر خرم آباد در گفتگو با خبرنگار مهر با تشریح اقداماتی که برای حفظ محیط زیست انسانی شهر در بیمارستان انجام شده است، اظهار داشت: یکی از این اقدامات خرید دستگاه "هایدرو کلاو" و یا بی خطر سازی پسماند های عفونی بیمارستان است که چیزی بالغ بر 500 میلیون ریال برای این مرکز درمانی هزینه داشته است.
صفا پذیر ادامه داد: در مورد جمع آوری کارتون های داخلی بیمارستان نیز با یک شرکت خصوصی صحبت کرده ایم و کارتون هایی که در داخل محوطه بیمارستان جمع می شدند امروز به وسیله این شرکت به محلی دیگر جهت بازیافت و استفاده مجدد منتقل می شوند.
اختصاص 25درصد فضای بیمارستان به فضای سبز
وی به وضعیت فضای سبز بیمارستان اشاره کرد و بیان داشت: فضای سبز این بیمارستان چیزی در حدود 20 تا 25 درصد از فضای این مجموعه را در بر گرفته به طوریکه یکی از بهترین فضاهای سبز در میان بیمارستان های سطح استان را به خود اختصاص داده است.
مدیر داخلی بیمارستان شفا شهر خرم آباد ادامه داد: همچنین این بیمارستان در جهت افزایش فضای سبز منطقه ای که در آن واقع شده نیز اقداماتی را انجام داده است که در همین راستا ما به جز فضای سبز داخل ساختمان، کار کاشت درخت و فضای سبز پیاده روهای اطراف بیمارستان را بدون هیچ گونه چشم داشتی انجام داده ایم.
صفاپذیر ادامه داد: این در حالیست که از سال 82 که کلینیک آغاز به کار کرد تا امروز سعی ما بر این بوده است که بر فضای سبز داخل و خارج بیمارستان افزوده شود.
سیستم تصفیه فاضلاب در بیمارستان نصب می شود
وی به برخی مشکلات پیش روی این بیمارستان دیوتدار محیط زیست در لرستان اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلاتی که ما با آن روبرو هستیم مشکل سازمان بازیافت است که این سازمان اصرار دارد که ما مبلغی برای حمل زباله ها به این سازمان پرداخت کنیم در حالیکه مطابق قانون باید بیمارستان هایی که امحای زباله و یا بی خطر سازی زباله را در دستور کار خود دارد از پرداخت های این چنینی معاف باشند ولی متاسفانه سازمان بازیافت استان تاکید دارد که باید هزینه پرداخت شود.
مدیر داخلی بیمارستان شفا شهر خرم آباد به برنامه های آینده این واحد بهداشتی درمانی اشاره کرد و گفت: در حال حاضر فاضلاب این بیمارستان وارد فاضلاب شهری می شود و ما به سیستم تصفیه فاضلاب مجهز نیستیم اما این پروژه نیز در دست اقدام است و به زودی این موضوع نیز عملیاتی خواهد شد.
کمیته ویژه پسماندهای بیمارستانی در لرستان تشکیل شد
معاون محیط زیست انسانی اداره کل محیط زیست استان لرستان نیز به نظارت های این اداره کل بر وضعیت بیمارستانهای استان اشاره کرد و بیان داشت: ما یک کمیته ویژه در مورد پسماندهای بیمارستانی تشکیل داده ایم و حساسیت خاصی نسبت به پسماندهای ویژه داریم.
مصطفی مصطفی وند با اشاره به اینکه سعی کرده ایم آغاز مناسبی در اجرای این طرح داشته باشم، عنوان کرد: در ابتدای این طرح از بیمارستان خصوصی شفا شروع کردیم که موضوع بی خطر سازی پسماندهای ویژه بیمارستانی را پیگیری کنیم تا بدین ترتیب سایر بیمارستان های استان نیز به این دستگاه مجهز شوند.
وی با یادآوری اینکه ما در خرم آباد به خاطر موضوع تغییر کاربری ها با مشکلاتی روبرو هستیم، گفت: این امر موجب شده است که کاربری های فضای سبز در مرکز استان تحت شعاع قرار گیرد و در نهایت فضای سبز شهر خیلی کم شود.
تشویق بیمارستانهای لرستان برای توسعه فضای سبز
معاون محیط زیست انسانی اداره کل محیط زیست استان لرستان ادامه داد: در همین راستا بیمارستانهای استان را تشویق کردیم که حتی اگر نمی توانند در داخل بیمارستان فضای سبز خود را افزایش دهند، محل جایگزین معرفی خواهد شد که می توانند در آن محل به درختکاری، بوته کاری و حتی گل کاری مشغول شوند.
مصطفی وند با تاکید بر استمرار پیگیری های این اداره کل برای ترغیب دیگر واحدهای بیمارستانی استان بمنظور رعایت الزامات زیست محیطی، یادآور شد: ما در انتخاب صنایع سبز خدماتی استان چنین مواردی را در نظر گرفته و سپس اقدام به معرفی این واحدها و تشویق آنها خواهیم کرد.
همه بیمارستانهای لرستان به سیستم امحا زباله مجهز می شوند
مسئول مرکز پایش اداره کل محیط زیست استان لرستان نیز در این رابطه در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: طی هفت سال گذشته که قانون مدیریت پسماند ابلاغ شده ما در استان لرستان با پیشرفت چندان مناسبی روبرو نبوده ایم.
الهام برنا ادامه داد: تاکنون تنها سه بیمارستان در لرستان به دستگاه امحای زباله های بیمارستانی مجهز شده اند و بدین ترتیب تنها این بیمارستانها هستند که پسماندهای ویژه را بی خطر می کنند.
وی یادآور شد: با اقداماتی که توسط معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی انجام شده، هماهنگی های لازم در راستای مجهز شدن تمامی بیمارستان های استان به دستگاه بی خطر ساز زباله انجام شده است.
مسئول مرکز پایش اداره کل محیط زیست استان لرستان یادآور شد: با این اوصاف به نظر می رسد تا پایان سال تعداد زیادی از واحد های درمانی استان در جهت بی خطر سازی پسماندهای تولید شده توسط خود حرکت خواهند کرد.
ضرورت حضور مشاور بهداشت محیط در بیمارستانها
یک کارشناس ارشد بهداشت محیط نیز در این رابطه در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: یکی از کارهای من مشاوره بهداشت محیط بیمارستان های سطح استان و شهرستان خرم آباد است که تمام مواردی که بیمارستان می تواند بر روی سلامت افراد و همچنین محیط زیست پیرامون خویش تاثیر داشته باشد را شامل می شود.
محمد تقی میرزاییان ادامه داد: هنگامی که یک بیمارستان از یک مشاور بهداشت محیطی استفاده می کند مواردی همچون افزایش فضای سبز و جلوگیری از ورود زباله های عفونی و خطرناک به محیط بهتر کنترل شده و با تداوم چنین حساسیت هایی نسل آینده ما در آرامش بهتری زیست خواهند کرد.
وی به مخاطرات زباله های بیمارستانی اشاره کرد و بیان داشت: زباله های عفونی می تواند باعث انتقال و به وجود آمدن باکتری های مقاومی شود که نسبت به همه آنتی بیوتیک ها مقاوم باشد و این امر می تواند برای آب های زیر زمینی و محیط زیست خطری جدی به حساب آورده شود.
این کارشناس بهداشت محیط ادامه داد: این در حالیست که هم اکنون مکان دفع زباله ها در شهر خرم آباد وضعیت چندان مناسبی نداشته و تمامی زباله های معمولی، عفونی و... با هم در یک جا دفع می شوند.
میرزائیان با بیان اینکه متاسفانه شهرداری یک مشاور زیست محیطی و یا بهداشت محیطی ندارد، گفت: متاسفانه شهرداری تمامی زباله ها را جمع کرده و در مکان مورد نظر دفع می کند که این یک اتفاق ناخوشایند برای ماست زیرا می تواند تمامی ارکان محیط زیست منطقه را تحت شعاع خویش قرار دهد.
مخاطرات زباله های بیمارستانی
وی ادامه داد: در این مناطق به خاطر تجمع زباله ها گازهایی تولید می شوند که بسیار خطرناک بوده و می توانند به کمک جریان هوا بیماری های بسیار خطرناکی را برای ما انسانها به ارمغان بیاورند.
این کارشناس ارشد بهداشت محیط تصریح کرد: در مقابل مشکل پسماندهای بیمارستانی راحت ترین کار این است که تمامی بیمارستانها دستگاه امحا و یا بی خطر ساز زباله داشته باشند تا زباله های خطرناک و عفونی به زباله های معمولی و بی خطر تبدیل شوند.
میرزائیان افزود: این در حالیست که متاسفانه تنها بیمارستان های خصوصی ملزم به این کار شده اند ولی برای کنترل این پسماندهای ویژه باید تمامی بیمارستان های استان به این سیستم مجهز شوند.
وی یادآور شد: در مجموع تنها راه حلی که در حال حاضر می توان به آن تکیه کرد، بی خطر سازی پسماندهاست که محیط زیست و مرکز بهداشت باید با یک هماهنگی منسجم تمامی واحدهای درمانی را به مجهز شدن این دستگاه ها ملزم کنند و با سیاست های تشویقی آنها را به این کار ترغیب نمایند.
به هر روی سخن گفتن از معضلات زباله های عفونی و بیمارستانی موضوعی است که بارها به آن پرداخته شده و به نظر می رسد همگان بر ضرورت توجه به این موضوع واقف شده اند لذا باید تلاش شود با اتخاذ سیاست های تشویقی برای بیمارستانها زمینه حرکت به سمت بیمارستانهای دوستدار محیط زیست را فراهم کرد تا یکی از مهم ترین مشکلات کشور در زمینه پسماندهای عفونی و بیمارستانی در مسیر مرتفع شدن قرار گیرد.
نظر شما