به گزارش خبرنگار مهر، فصل آفت کشی درختان حیاط خانه، محوطه اداره، مزارع کشاورزی در راه است، این روزها آفت کش مصرفی بالا و بی رویه پیدا کردند، و مصرف کنندگان کمتر می دانند که هر چه بیش از آفت کش ها استفاده کنند آفت مقاوم تر می شوند و تلاش آنها آب در هاون کوبیدن است، و از سوی دیگر ناآگاهانه سم را در محیط طبیعی و زیست خود منتقل می کنند.
هر نوع ماده شیمیائی که برای کنترل آفات استفاده شود آفتکش یا Pesticide نامیده می شوند، آفت ممکن است حشره، قارچ، علف هرز یا عوامل بیماری زا باشد بنابراین حشره کشها، قارچکش ها یا علفکش ها از انواع آفتکش ها هستند.
آفت کش های شیمیایی برای از بین بردن آفت گیاه به کار می رود و در یک ماه آینده اوج استفاده از آفت کش هاست و نمونه بارز آن چرخش " سم پاش " ها در کوچه های شهر برای سم پاشی درختان حیاط خانه هاست.
اکبر غلامی از شهروندان اراک در حالی که هر ساله و به طور سنتی سمپاش به خانه اش مراجعه و در ختان خانه را سمپاشی می کند در علت این کار به ما گفت: وجود پشه در اطراف درختان ازاد دهنده است و با سمپاشی همه اینها از بین می رود و با آرامش می توان در کنار درختان نشست.
این شهروند می افزاید: هر سال بر تعداد این پشه ها اضافه می شود و راه حل دیگری جز سمپاشی ندارد.
بروز بیماری ها با مصرف بی رویه از آفتکش ها
علی محمدی کارشناس محیط زیست در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: استفاده گسترده، روزافزون ونابجا از آفتکش های سمی با بروز بیماری‌های خطرناکی چون سرطان خون، سرطانهای دستگاه گوارش و سایر اختلالات فیزیولوژیکی در بدن انسان در ارتباط است وبه عناوین مختلف به اثبات رسیده است.
وی افزود: همه آفتکشها بدون استثناء و با نسبت های متفاوت روی تعدای از ارگانیسم ها، اندام‌ها و فرآیندهای حیاتی انسان اثرات سمی و مضر دارند که با رعایت اصول بهداشتی شاید بتوان حداقل از کم خطرترین آنها به نحوی مصون و ایمن ماند.
امنیت کاذب با آفتکشها
اندازه گیری وسنجش ریسک سرطان در انسان ناشی از سموم شیمیائی بدلیل طولانی بودن دوره تکمیل فرآیند سرطانی شدن و ناشناخته بودن دوره کمون و ظهور تومور به صورت بالینی و همچنین تفاوت استعدادهای ژنتیکی افراد گوناگون با یکدیگر معمولاً دشوار است عملاً این طولانی بودن و عدم ظهور زودهنگام بیماری یک امنیت کاذب ونسبی به حضور بیشتر در محیط سمی و منطقه سمی کشاورزی و مزرعه می دهد.
ذخیره سموم در بدن حتی به مقدار کم، تجمع تدریجی آن ودر نتیجه اختلالات وارده بر کبد دیگر غیر قابل انکار است که مشکلات ونارسایی های خونی را سبب گردیده و امکان بروز سرطان های شایع را تسهیل می سازد.
کاری که آفت کش ها با باغچه می کنند
برای پرباری باغچه و کشتن آفت هایش از آفتکش ها استفاده می کنیم غافل از اینکه خطر را به خانه خود راه دادهایم و خطر در باغچه خانه امان است.
از آنجائیکه در ترکیبات آفت کش ها، تعداد اندکی از زنده کش هاً مختص گونه های هدف است، سایر گونه های غیر هدف دچار مسمومیت های حاد و مزمن می شوند.
غلظت های زیر کشنده آن ها سبب تغییر عمده در فیزیولوژی، تولید مثل و رفتار گونه های غیر هدف شده و نهایتاً توانایی های آن ها را برای ماندگاری در زیست گاه های تحت تأثیر قرار گرفته به مخاطره می اندازد.
آفتکش ها در آب هم نفوذ می کنند
بسیاری آفت کش ها یا متابولیتهای حاصل از تجزیه آن ها در آب بسیار پایدار هستند، چنین دوامی از نظر زیست محیطی نامطلوب است.
برخی آفت کش ها خاصیت تجمع زیستی دارند، در این پدیده غلظت آفت کش در حین عبور از حلقه های مختلف زنجیره غذایی به صورت تجمعی افزایش می یابد، این پدیده عمدتاً ناشی از بیشتر بودن میزان چربی در حلقه های بالاتر زنجیره غذایی است.
انسان در معرض تهدید
سموم آفت کش ها باعث سقط جنین، عدم رشد فکری، اثرات مخرب ساختمانی در بدن هنگام تولد و نقصهایی در اعمال و بافتهای بدن می شوند.
همچنین سموم پاراکوات، گروه سموم ارگانو فسفره، مانب و مانکوزب منجر به بیماری پارکینسون میشود و افرادی که در حوالی مناطقی زندگی می کنند که در معرض آفتکشها قرار دارند احتمال بروز بیماری پارکینسون بیشتر است.
در تحقیقات دیگری که روی کشاورزان انجام شده مشخص گردیده است که کشاورزانی که با قارچ کشها در تماس هستند اعصاب محیطی آنها نسبت به سایر افراد کندتر عمل می کند.
همجواری با افتکش ها و رشد کند مغزی کودکان
در بررسی های به عمل آمده در مکزیک روی کودکانی که در معرض سموم بودند نشان داد که انواعی از تاخیرات و کاستی ها در نمو مغز این کودکان در مقایسه با سایر هم نوعان خود وجود دارد.
همچنین ضعف هایی در نیروی فیزیکی، تطابق طبیعی دست و چشم، و حافظه کوتاه مدت در این کودکان قابل مشاهده بود.
ارتباط بین بروز سرطان گلبولهای سفید خون و سموم ارگانو فسفره در تحقیقات اخیر محققین مورد تایید قرار گرفته است.
وجود آفتکش ها در آبهای زیرزمینی برای انسان بسیار خطرناک است و باعث اختلالات ناهنجار در سیستم عصبی، غدد درون ریزوسیستم ایمنی بدن می شوند. ترکیب آفتکشها و کودهای شیمیایی در آبهای زیرزمینی باعث ایجاد موارد بسیارخطرناک تردردر مقایسه با اثرات تک تک این مواد می شود.
سرطان تیرویید نیز از جمله سرطانهایی است که احتمال بروز آن در افرادی که در معرض آفت کشهای فنوکسی قرار دارند بیشتر است.
استفاده از آفتکش های بیولوژیک راه چاره همه مشکلات
استفاده بی رویه از آفت کش ها و سم های شیمیایی در ایران در حالی است که مبارزه بیولوژیک در جهان رونق پیدا کرده و با وجود نفوذ در ایران، اما روند کندی داشته است.
با وجود اقداماتی برای مبارزه بیولوژیک در کشور، دیدگاه کشاورزان هنوز عوض نشده است و بر یان باورند که باید سمپاشی مزارع صورت گیرد و گرنه آفت ها سهمی به عنوان محصول برای آنها قائل نمی شوند و حاصل یک سال از دست می رود.
به عقیده کارشناسان کشاورزی، تنها 20 تا 30 درصد کشاورزان و بهره برداران از مبارزه بیولوژیک برای از بین بردن آفت مزارع استفاده می کنند که اکثر آنها کشاورزان تحثیلکرده است.
مبارزه بیولوژیک؟
مبارزه بیولوزیک مبارزه طبیعی و به دور از استفاده از هر گونه مواد شیمایی با آفات است به طوریکه صدمه ای به انسان و محیط زیست وارد نمی کند.
حشرات، کنه ها، علفهای هرز، عوامل بیماریزا و مهره داران جملگی ممکن است از اهداف کنترل بیولوژیک باشند. کنترل بیولوژیک ممکن است با دخالت هدفمند انسان صورت پذیرد و یا نتیجه عملی یک نیروی طبیعی خودجوش باشد.
کنترل بیولوژیک ممکن است برای پایین آوردن جمعیت آفت مزارع یا جنگل ها و یا برای تعدیل ناهماهنگیهای به وجود آمده در اثر ورود یک عامل جدید به محیطی طبیعی صورت پذیرد وهدف آن حمایت یا تقویت دشمنان طبیعی به کار گرفته شوند.گ
تولید محصولات ارگانیک با مبارزه بیولوژیک
محصولات ارگانیک از آن دسته محصولات کشاورزی است که این روزها مورد اقبال خانواده ها قرار گرفته و از آن به عنوان محصولات پاک و بدون کمترین سموم و مشکل غذایی یاد می کنند.
یکی از تبعات استفاده از آفت کش ها بیولوژیک و غیر شیمیایی تولید محصولات ارگانیک است.
به تعبیر دیگر درمبارزه بیولوژیک مضرات آفت کش ها حذف شده و سلامتی به فرد و وحیط زیست بر می گردد.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی از اجرای برنامه پنج ساله مبارزه بیولوژیک در سطح اراضی باغی و گلخانه‌ای این استان خبر داد.
مسلم مجدآبادی اظهار داشت: این اقدام به منظور کنترل بیولوژیک آفات در محصولات باغی و گلخانه‌ای انجام میشود.
وی افزود: سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی برنامه پنج ساله مبارزه بیولوژیک را از سال 88 در سطح 200 هکتار از باغ‌های انار شروع و در پایان برنامه به هزار هکتار می‌رساند.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی تصریح کرد: در محصولات گلخانه‌ای نیز این روند در سطح دو هکتار از اراضی در سال آینده آغاز میشود که این میزان تا پایان برنامه به پنج هکتار می‌رسد.
سموم پرخطری که از چرخه کشاورزی خارج شدند
به گفته رئیس سازمان حفظ نباتات کشور، تاکنون حدود پنج نوع آفت کش که سم پرخطر بودند و سالانه به میزان حدود سه هزار تن در کشور مصرف می شد با تدابیر جهاد کشاورزی از چرخه مصرف خارج شده است.
رضا فتوحی 63 درصد سموم کشاورزی را غیر خطرناک دانسته و گفته است: حذف سموم پرخطر و استفاده از سموم کم مصرف از برنامه‌های مهم سال جاری در بخش کشاورزی است چراکه تعداد دفعات سمپاشی اثرگذار به توسعه کشاورزی پایدار کمک می‌کند و باعث کاهش هزینه‌های بهداشتی، حفظ محیط زیست میشود.
وی با بیان اینکه، بیش از 600 عامل خسارات‌زا در سطح مزارع و باغات کشورمان وجود دارد که با روش‌های کنترل غیرشیمیایی می‌توان از 30 درصد خسارات آن جلوگیری کرد و ادامه می دهد: 268 قلم سم در کشور مصرف میشود که حدود هشت درصد آن پرخطر، هفت درصد متوسط خطر و 63 درصد از سموم مصرفی در بخش کشاورزی کم‌خطر هستند.
مبازره بیولوژیک در استان های کشور
سال گذشته 300 هزار هکتار از مزارع کشور تحت مبارزه بیولوژیک قرار گرفتند که در سال جاری به 500 هزار هکتار خواهد رسید و به منظور تولید محصولات کشاورزی ارگانیک مصرف سموم باید بهینه شود.
اکنون باغات مرکبات جنوب، انگور خراسان شمالی، انجیر استهبان فارس سطوحی هستند که هیچ‌گونه سمومی در آنها استفاده نمی‌شود و کنترل آفات به صورت بیولوژیک صورت می‌گیرد.
950 کلینیک گیاه پزشکی به منظور کنترل کیفیت محصولات کشاورزی در سطح کشور فعال است که تا پایان برنامه پنجم توسعه باید به هفت هزار مورد افزایش یابد که وظیفه اصلی آنان کنترل غیر شیمیایی آفات کشاورزی است.
.....
اکنون 12 هزار هکتار از اراضی کشاورزی کشور در انتظار تدبیر مسئولان برای توسعه مبارزه بیولوزیک و تولید محصولات سالم در کنار محیط زیست و بدنی سالم برای مردم است.
براساس برنامه پنجم توسعه چهار میلیون هکتار از اراضی زراعی و باغی زیر پوشش مدیریت مبارزه تلفیقی با ترکیب روش‌های بیولوژیک و شیمیایی با آفات قرار می گیرد.
تا پایان برنامه پنجم توسعه باید 25 درصد محصولات زراعی و باغی کشور به روش مدیریت تلفیقی آفات انجام شود و 35 درصد از مصرف کود باید به سمت مصرف کودهای بیولوژیک باشدکه تحقق و گسترش آن در گروی همت مسئولان است.
...........................................
گزارش: مریم حیدرزاده - شکوفه راستین
نظر شما