۷ مرداد ۱۳۹۱، ۹:۵۰

گزارش خبری/

کویر خشکیده در انتظار آب کارون/ اینجا نخلها هم تشنه اند

کرمان - خبرگزاری مهر: سال جاری حتی یک قطره باران نیز بر دشتهای تشنه کویر نباریده و بحران به قدری نگران کننده است که آب اغلب دشتهای کرمان شور شده و کشاورزان برخی باغها را برای بهره وری بیشتر از آب خشک می کنند.

به گزارش خبرنگار مهر، استان کرمان علیرغم هشدارهای مکرر در خصوص بروز خشکسالی و لزوم تامین آب مورد نیاز متاسفانه در زمینه تامین آب به حال خود رها شده است و تنها هر از چند گاهی خبری در خصوص انتقال آب و طرحهای مطالعاتی منتشر می شود که گویی هیچ گاه مطالعاتش به پایان نمی رسد.

برخلاف اینکه تصور بر این است که کرمان استانی کویری است اما یک سوم مجموع باغهای کشور در این استان وجود دارد و در تولید 10 محصول رتبه نخست را به خود اختصاص داده است و این نشان از استراتژیک بودن کشاورزی استان کرمان در تامین نیازهای مواد غذایی در کشور دارد اما این استان که 11 درصد مساحت کشور را به خود اختصاص داده است 15 سال پیاپی با خشکسالی مواجه می شود و در حالیکه طی سال گذشته میزان بارندگی در دیگر نقاط کشور سیر صعودی به خود گرفت اما بارندگی در سال گذشته و سال زراعی جاری به مراتب نسبت به سال قبل کاهش یافته است بطوریکه در سال جاری حتی یک قطره باران بر پهنه دشتها نباریده است.

افت شدید سطح آبهای زیر زمینی/ اقتصاد کشاورزی در معرض خطر جدی قرار دارد

سطح آب زیر زمینی در برخی دشتهای کرمان تا 10 متر افت کرده و سالیانه این روند ادامه دارد، عدم بارش باران سبب شده است عملا آبهای سطحی رو به کاهش داشته باشند و کشاورزان مجبورند برای تامین آب مورد نیاز به منابع زیر زمینی فشار بیاورند این درحالی است که بسیاری بر این عقیده هستند که وقت ان رسیده که مسئولان رسما اعلام کنند که محور توسعه استان کرمان باید از کشاورزی به صنعت و یا گردشگری تغییر یابد.

طبق اعلام کارشناسان بیشترین حجم هدر رفت آب در کشاورزی استان کرمان روی می دهد و در این میان بخار شدن آب مهمترین عامل در هدر رفت مایع حیات است اما برخلاف اینکه مسئولان از برنامه ریزی برای رفع مشکل بی آبی خبر می دهند اما با یک مقایسه ساده می توان دریافت که میزان مزارع تحت پوشش آبیاری مکانیزه در برخی استانهای پر آب از استان کرمان بیشتر است و آنقدر در این خصوص تعلل شده است که در برخی دشتها دیگر به دلیل سختی آب و تداخل آب شور و شیرین دیگر امکان آبیاری مکانیزه وجود ندارد.

این واقعیت تلخ در حالی در کرمان روی داده است که هر روز شاهد افت سطح زیر کشت کشاورزی نیز هستیم بطوریکه حتی نخلستانهای استان که مقاومترین درخت در مقال بی آبی است نیز در حال خشک شدن هستند اما از سوی دیگر همچنان مردم استان کرمان شاهد سکوت در مقابل بحران خشکسالی هستند و برنامه ریزی مناسب و اقدام عملی در راستای رفع مشکل تاکنون صورت نگرفته و در آینده نزدیک تامین آب شرب استان نیز با مشکل جدی مواجه خواهد شد.

چندی قبل استاندار کرمان از انجام مقدمات انتقال آب خلیج فارس به استان کرمان از طریق هرمزگان خبر داد.

اما آنچه که در این خصوص حائز اهمیت است زمان بر بودن و پر هزینه بودن این طرح است با این وجود به نظر می رسد شرکت گل گهر سیرجان که یکی از غولهای صنعتی کشور محسوب می شود با سرمایه گذاری در این طرح سعی دارد بقای فعالیتهای خود را برای سالهای آینده تضمین کند زیرا در حال حاضر بخش صنعت نیز که کمتر از دو در صد آب استان را به خود اختصاص داده است با کم آبی شدید مواجه شده است.

مطرح شدن طرحی جنجال برانگیز/ آب کارون در کویر کرمان

اما با وجود تمام مخالفتهایی که بعضا در خصوص انتقال آب حوزه به حوزه صورت می گیرد همچنان انتقال 180 میلیون مترمکعب آب از سرشاخه های کارون در دستور کار مسئولان قرار دارد و این خبر نیز چندی قبل توسط معاون برنامه ریزی شرکت آب منطقه ای استان کرمان تائید شده است.

هر چند این خبر برای مردم کرمان خوشحال کننده است اما خبر بد این است که این طرح نیز در مرحله مطالعه قرار دارد.

15سال است که استان کرمان با خشکسالی دست و پنجه نرم می کند و عمر وعده هایی که برای رفع خشکسالی نیز داده می شود دقیقا به قدمت همین مدت زمان است و هر بار نیز از پایان قریب الوقوع مطالعات سخن به میان می آید اما در حالی که این سخنان همچنان ادامه می یابند که خشکسالی عملا در حال ضربه زدن به اقتصاد کشاورزی استان کرمان است و مردم کرمان طعم تلخ بی آبی را رفته رفته حس می کنند.

حجم قابل توجهی از آبهای در دسترس کرمان تبخیر می شود

محمد علی جعفری، معاون آب منطقه ای کرمان در خصوص آخرین وضعیت آب استان کرمان با تاکید برخشکسالی و لزوم مصرف بهینه آب در استان می گوید: مطاعات در خصوص انتقال آب از سرشاخه های کارون به استان کرمان صورت گرفته است و انتظار بر این است که 140 میلیون مترمکعب آب از این طریق وارد استان کرمان شود و امیدواریم به زودی این طرح کلید بخورد.

وی با اشاره به برداشت منفی از سفره های آب زیر زمینی کرمان گفت: این روند نگران کننده است و در صورت ادامه برداشت منفی 1.1 میلیارد مترمکعبی به صورت سالیانه باید در آینده نزدیک منتظر عواقب آن نیز باشیم.

جعفری افزود: بیشترین برداشت و همچنین هدر رفت آب در استان کرمان در بخش کشاورزی روی می دهد بطوریکه 95 درصد آب در این بخش مصرف می شود و متاسفانه 70 درصد آن هدر می رود.

وی ادامه داد: آبیاری سنتی مهمترین عامل در این زمینه است و تبخیر آب در این راستا بسیار تاثیر گذار است بطوریکه در راور و شهداد سالانه شش هزار میلیمتر آب بخار می شود و باید برنامه ریزی ها به سمتی سوق داده شود که با آبیاری مکانیزه از میزان تبخیر تا حد ممکن کم کنیم.

وی با اشاره به تولید 70 درصد پسته جهان در استان کرمان افزود: به طور متوسط برای هر درخت در استان 12 هزار لیتر در سال آب مصرف می شود و فشار بیش از حد به سفره های آب زیر زمینی در این خصوص مسئله ساز است.

لزوم راه اندازی پایگاه ملی خشکسالی در کرمان

این درحالی است که حسین حکمتی کارشناس کشاورزی با اشاره به روند بسیار نگران کننده خشکسالی بر کشاورزی استان کرمان خواستار راه اندازی سریع پایگاه ملی خشکسالی در کرمان شده است.

وی می افزاید: بدون شک در حال حاضر که عملا اقدامی برای حل مشکل خشکسالی در کرمان صورت نگرفته است و به نظر می رسد طرحهای مطرح شده زمان بر است مدیریت مصرف آب در دسترس بسیار اهمیت دارد.

حکمتی ادامه داد: این پایگاه به خوبی می توان خشکسالی میزان بارندگی و لزوم اقدامات پیش گیرانه را رصد و به منظور مدیریت به مسئولان منتقل کند اما در حال حاضر با وجود وسعت خشکسالی هیچ اقدامی در راستای به دست آوردن داده های مناسب صورت نمی گیرد.

حکتی افزود: خشکسالی باید در کرمان با نگاه جدی تری دنبال شود و در این راستا نقش تحقیقات علمی بسیار مهم است.

مسئولان خشکسالی کرمان را فراموش کرده اند

علی منظری کارشناس حوزه آب در خصوص وضعیت موجود در استان کرمان اظهارداشت: بسیاری از استانهای کشور با بارشهای دو سال گذشته از وضعیت بحران خارج شده اند اما گویی فراموش شده است که طی همین دو سال خشکسالی در استان کرمان تشدید شده است و روند موجود در استان کرمان بسیار نگران کننده است و در صورت ادامه کم آبی برای تامین آب شرب شهرهای استان نیز با مشکل مواجه خواهیم بود.

وی افزود: در حال حاضر بیش از هزار روستا در استان کرمان با تانکر آبرسانی می شود و تامین آب کشاورزی و دامپروری در آنها غیر ممکن است بطوریکه جوانان روستاها را ترک کرده اند و تنها جمعیت کهنسال در روستاها مانده اند.

منظری ادامه داد: در حال حاضر بسیاری از چاهها و چشمه های آب در استان خشک شده اند و از سوی دیگر سایر چاهها با افت شدید مواجه هستند به همین دلیل پیشنهاد می شود افق توسعه استان کرمان از کشاورزی به سمت توریست و صنعت تغییر کند در غیر این صورت ادامه روند توسعه بر پایه کشاورزی با مشکل مواجه می شود.

کرمان یک قدم تا جیره بندی آب در شهرها فاصله دارد

وی گفت: آب دهی کنونی چاههای آب استان کرمان 20 لیتر در ثانیه است اما این میزان قبل از خشکسالی 80 لیتر در ثانیه بوده است.

منظری ادامه داد: هم اکنون تمام ظواهر و مشکلات ناشی از خشکسالی در کرمان دیده می شود و تنها یک قدم با مشکلات اساسی در این راستا مواجه هستیم.

وی گفت: خشکسالی هم اکنون در کرمان در کنار تاثیرات اقتصادی موجب بروز مشکلات اجتماعی نیز شده است که می توان به حاشیه نشینی در شهرهای کرمان و خالی شدن روستاها از سکنه اشاره کرد که به گفته مسئولان امنیتی هم اکنون حاشیه شهرهای بزرگ استان به خصوص کرمان به مکانی جرم خیز تبدیل شده است.

وی بی ثباتی منابع آبی استان کرمان را به دلیل برداشت بی رویه و کاهش روز افزون سطح آبدهی در آنها از چالشهای اصلی در بخش تامین آب استان دانست و گفت: اگر تاکنون به مشکلات در بخش کشاورزی اشاره می شد به زودی باید در تامین آب شرب استان که تنها 3 درصد از مجموع مصرف آب استان را به خود اختصاص داده است نیز به عنوان یک معضل نگاه کرد.

هشدار جهاد کشاورزی کرمان در خصوص کم آبی شدید/ کشاورزان باغها را خشک می کنند

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان در خصوص خشکسالی های اخیر و مشکلات کم آبی گفت: خشکسالی های اخیر باعث کم آبی در بخش کشاورزی و شرب شده و اکنون که تابستان است و مصرف آب شرب بیشتر شده لذا این احساس کم آبی شدید شده است و شدید کم آبی در دشتهای استان کرمان امری است که طی سالهای اخیر بارها گفته شده است.

عباس ملایی ادامه داد: در استان نسبت به کشور یک سوم بارندگی را داریم و از جمله استانهای خشک کشور هستیم و با توجه به اینکه یک سوم باغهای کشور در استان خود جای داده ایم و در 10 محصول کشاورزی مقام اول تولید را داریم، باید در استفاده از منابع ابی دقت کنیم و بهترین روش همان استفاده بهینه در مصرف آب است.

این کارشناس ارشد آبیاری هشدار داد: که اگرعملا برای حل مشکل آب استان کرمان اقدامی جدی صورت نگیرد بسیاری از باغات ما بر اثر کم آبی خشک خواهند شد.

ملایی گفت: برداشت منفی 1.1 میلیارد مترمکعبی از دشتهای کرمان که ادامه دارد ، پدیده ای است که در ادامه آن ، می تواند ذخایر طبیعی منابع آب زیر زمینی را برای همیشه از بین ببرد و دلیل آن نیز برداشت بی رویه بخش کشاورزی از منابع در دسترس و عدم تجدید ان به وسیله بارندگی بوده است بطوریکه طبق آماری که سالهای قبل ارائه شد و هر سال نیز تکرار می شود سالانه برداشت 1.1 میلیارد مترمکعبی منفی از دشتهای کرمان صورت می گیرد و اما در این میان و در حالیکه هر سال برداشت از مناطع آب زیر زمینی افزایش می یابد از سوی دیگر بارندگی سال به سال کاهش می یابد.

وی ادامه داد: فشار بر دشتهای کرمان آنچنان زیاد شده است که کشاورزان ترجیح می دهند برخی باغهای خود را برای اختصاص سهمیه آبشان به دیگر باغهای پر ثمر تر خشک کنند این درحالی است که سختی آب به دلیل تداخل آب شیرین و شور در منابع زیر زمینی نیز بالا رفته و دیگر امکان اجرای طرحهای آبیاری تحت فشار در این مناطق به خصوص بخشهایی از دشت زرند، رفسنجان، انار و کرمان وجود ندارد.

در حال حاضر دشتهای کهنوج، رفسنجان، زرند و انار با اینکه از کانونهای اصلی کشاورزی کشور محسوب می شوند اما طبق آمار موجود در کف لیست کم بارش ترین دشتهای کشور قرار گرفته اند و ادامه این روند و عدم چاره اندیشی علمی داستان تکراری اما تلخ خشکسالی در کرمان را هر روز نگران کننده تر می کند.

...........................

گزارش: اسما محمودی

کد خبر 1659512