دکتر محمد بقایی ماکان درمورد اینکه چرا مقامات و مسئولان باید از اشتباهات و بیتدبیریهای خود عذرخواهی کنند به خبرنگار مهر گفت: مسئولان و مدیران در هر جامعهای در واقع دلیل راهی هستند برای مردمی که آنان را به این سمت برگزیدهاند. احتمال خطا همیشه در زندگی بشر وجود دارد و بنابراین باید پذیرفت که هر مدیر و هر مسئولی در طریقی که به گمان خود به سمت هدف صحیح طی میکند دچار اشتباهاتی بشود و گاه ندانسته به بیراهه برود.
وی افزود: در چنین صورتی پوزش خواستن از کسانی که به دنبال آن طی طریق میکنند نشانه سعه صدر و درست اندیشی آن مدیر است. ولی اگر مسئول یا مدیری از ناکاراییهای خود عذرخواهی نکند به لحاظ روانشناسی مبین نوعی خودخواهی است که در سطوح پائین، گروهی را به بیراهه میکشاند و در مراتب برتر جامعهای را دچار مشکلات بی شمار می‌سازد که گاه سبب فروپاشی آن جامعه و وحدت ملی آن میشود.
این محقق و پژوهشگر مسائل فرهنگی ادامه داد: شواهد این مدعا را میتوان در فروپاشی امپراطوریهای بزرگ نظیر روم، ایران و یونان دید که از هم گسیختگی آنان سر در خودخواهیهای مدیران و مسئولانشان در هدایت جامعه داشته است.
بقایی ماکان در مورد تأثیر عذرخواهی مقامات بر جامعه هم اظهارداشت: جامعه بدین ترتیب منصفانه میپذیرد که مدیر مسئول تلاش خود را در بهسازی و به سامان رساندن وظیفه خود تا حد توان انجام داده است، اما از آنجا که به سبب مشکلات موجود که طبیعتاً در هر زمانی متفاوت است نتوانسته به مقصود خود دست یابد.
وی افزود: بنابراین جامعهای با تجزیه و تحلیل مشکلات و موانع موجود میپذیرد که ادامه فعالیت آن مدیر در شرایط موجود غیر ممکن بوده است و به این ترتیب در قلب جامعه به صورت یک مسئله یا عهده در جسم جامعه کمون نمیکند، تا بعد تبدیل به مسئلهای لاینحل شود.
این نویسنده درمورد نهادینه کردن فرهنگ عذرخواهی نزد مقامات هم تصریح کرد: از آنجا که عذرخواهی نیز یکی از ویژگیهای بالای منش انسانی است، پرورش آن مانند هر ارزش دیگری منوط به زیر ساختهای ذهنی افراد جامعه است که مشخصاً از دورههای آموزشی سطوح پائین تا عالی باید دنبال شود.
بقایی ماکان یادآورشد: ولی در کتابهای علوم انسانی که اکنون در مدارس تدریس میشود و زیرساختهای ذهنی کودکان را شکل میدهد گمان نمیرود که بر این ارزش والای انسانی آنچنان که شایسته است تأکید شده باشد.
این محقق و نویسنده کشورمان درمورد اینکه در آموزههای اسلام عذرخواهی کردن چه جایگاهی دارد هم عنوان کرد: چنانچه در متون فارسی و اسلامی تحقیق شود به شواهد بسیار در این مورد میتوان برخورد که عذرخواهی توانسته است گره گشای مسائل بسیار حاد و به ظاهر غیرقابل حل باشد. در مثنوی مولانا نمونههای چند وجود دارد که معروفترین آن حکایت معروف موسی و شبان است که پوزش خواستن پیامبری اوالعزم مانند حضرت موسی(ع) از یک چوپان ساده به فرمان خداوند سبب میشود تا رضایت عرش کبریایی جلب شود.
بقایی ماکان در پایان یادآورشد: آموزههایی از این دست مبین آن است که این ویژگی در فرهنگ ایرانی اسلامی به خصوص در عرفان ایرانی سابقه طولانی دارد که ضروری مینماید به عنوان الگوهای کارساز مورد استفاده مجریان و مسئولان قرار بگیرد تا نشان دهنده اتکای به نفس و منش استوار آنان باشد.
نظر شما