به منظور بررسی جغرافیای سیاسی تشیع در جهان "سمینار ژئوپلیتیک شیعه" 16 و 17 آبان ماه در دانشکده مطالعات جهان برگزار می شود. "دکتر یونس نوربخش" رئیس مرکز مطالعات بین المللی دینی دانشگاه تهران با اشاره به این رویداد به سوالات خبرگزاری مهر در این رابطه پاسخ داد.
هدف از برگزاری سمینار ژئوپلیتیک شیعه چیست؟
- این همایش که توسط مرکز مطالعات بین المللی دینی و انجمن ژئوپلیتیک شیعه و همکاری و همراهی تعداد زیادی از موسسات علمی و فرهنگی برگزار خواهد شد نخستین همایشی است که با هدف بررسی پتانسیلهای سیاسی و اقتصادی و جغرافیایی شیعیان و همچنین آسیبهای احتمالی در این مسیر برگزار می شود.
در کنار این بحث با توجه به تحقیقات طولانی مرکز مطالعات بین المللی دینی درباره اقلیت های مسلمان در جهان در دو نشست همایش به جغرافیای سیاسی و اطلس اقلیت های مسلمانان در جهان با تاکید بر اروپا و امریکا پرداخته خواهد شد.
در شرایط کنونی برگزاری این همایش از چه اهمیتی برخوردار است؟
- اولا امروزه دین به طور کلی در سطح جهانی به عنوان موضوع مهم مورد توجه قرار گرفته است . دین در ایجاد انگیزه و جهت گیری اجتماعی افراد و همچنین در آگاه سازی آنها و ایجاد هویت ملی و قدرت مقاومت در برابر تهاجمات دشمنانش می تواند عامل موثری باشد.
اسلام می تواند پناهی برای جوانان ناامید از مدرنیته تقلیدی باشد که چیزی جز بدبختی برای آنها نداشته است، زیرا آنها دنبال ایدئولوژی می گردند که بتواند امید برای ایجاد جامعه آزاد اسلامی و پیشرفته را زنده کرده و سالها تحقیر توسط اسرائیل و آمریکا را جبران کند. |
دکتر یونس نوربخش |
در این میان اسلام با توجه به بیداری اسلامی که از چند دهه پیش در جهان اسلام شروع شده بود و در سالهای اخیر با تحولات و انقلابات کشورهای عربی و شمال آفریقا نقطه عطف جدیدی ایجاد شده است، اسلام می تواند پناهی برای جوانان ناامید از مدرنیته تقلیدی که چیزی جز بدبختی برای آنها نداشته است، باشد.
آنها دنبال ایدئولوژی می گردند که بتواند امید برای ایجاد جامعه آزاد و اسلامی و پیشرفته را در آنها زنده کرده، سالها تحقیر توسط اسرائیل و آمریکا را جبران کند. این در حالی است که در چند دهه گذشته جوان عرب احساس می کرد که دنیا تنها او را به نفت و پول می شناسد و جهان عربی و اسلامی هویت دیگری ندارد ولی امروز اسلام می تواند این هویت و افتخار را به او برگرداند.
سوم اینکه جهان تسنن نیز با توجه به موفقیت های شیعیان در عرصه های سیاسی و مقاومت در برابر اسرائیل و آمریکا توجه آنها را به توانایی های فکری و سیاسی تشیع در حال و آینده جلب کرده است. وقوع انقلاب اسلامی و نظریه های حضرت امام خمینی(ره) پیرامون جهان اسلام، وحدت اسلامی، تشیع و بازگشت به اسلام نیز امروزه بسیار در جهان مورد توجه است.
از این جهت دستاوردهای علمی این همایش می تواند برای محققین و نظریه پردازان و حتی سیاستمداران مفید باشد. البته شاید به دلیل اینکه این اولین همایش در این زمینه است از جهت علمی ضعف هایی داشته باشد، اما مسلما زمینه های خوبی را برای بحث پیرامون این موضوع فراهم خواهد کرد.
آیا تحقیقات وپژوهش ها در این زمینه در جامعه ما به حد مطلوب است؟
- باید عرض کنم که متاسفانه گاهی جامعه دانشگاهی و علمی ما به موضوعاتی می پردازد که بعضا چندان آثار عملی وکاربردی ندارد در حالی که موضوعات مهم تری در جامعه مطرح است و این موضوع یعنی بحث درباره شیعه شناسی، اطلس اقلیت های مسلمان در جهان و تحقیق درباره مسائل اجتماعی و سیاسی و فرهنگی جهان اسلام و تشیع از مهمترین مسائل در عرصه بین المللی است که فقر تحقیقاتی در این زمینه وجود دارد.
البته این پژوهش ها وقتی ممکن است که اطلاعات و داده های منظم علمی در دسترس باشد و این اطلاعات به صورت منظم آرشیو و طبقه بندی شوند و نظریه پردازی های لازم در این خصوص صورت بگیرد.
تاسف دوباره از این است که چند تحقیق خوب نیز که در این زمینه انجام شده در کشورهای غربی صورت گرفته است. امیدوارم این همایش جرقه ای در ذهن دانشجویان و محققان برای پیگیری این مسئله ایجاد کند.
نظر شما