تعزیه ظرفیتی ناشناخته در همدان/ گمنامی هنری با قدمت یک قرن

به گزارش خبرنگار مهر، یکی از ویژگی‌های برجسته عزاداری مردم همدان به ویژه مریانجی‌ها، برگزاری مراسم شبیه‌خوانی یا تعزیه خوانی است که هر ساله در ایام محرم و یا هر مناسبت دینی با شور و شوق فراوانی به اجرا در می‌آید.

مردم بسیاری برای تماشای تعزیه به مریانج می روند

در مراسم ماه محرم مریانج، تعزیه جایگاه برجسته ای دارد و گروه های نمایش تعزیه به علت استمرار آن از گذشته تاکنون، بسیار هنرمندانه به اجرای این هنر می پردازند و مردم بسیاری از همدان و اطراف برای تماشای تعزیه به مریانج می روند.

در تاریخچه این هنر چنین عنوان شده که حدود 100 سال قبل در ایام محرم فردی به نام مرحوم شاه علی از اهالی وردآورد تویسرکان به همراه فرزندان و چند نفر دیگر به مریانج ‌آمدند و به اجرای تعزیه ‌پرداختند که به علت اجرای خوب و پرشور آنها مردم مریانج به آنها علاقمند شده و تحت تاثیر قرار گرفتند.

گسترش و آموزش آکادمیک تعزیه در همدان مورد غفلت واقع شده است

کارشناس مسئول هنرهای نمایش استان همدان گفت: متاسفانه برای گسترش و آموزش آکادمیک تعزیه به هنرجویان کار جدی صورت نگرفته است.

حسین صفی در این خصوص در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: این در حالیست که در کشورهای خارجی این هنر به صورت رسمی آموزش داده می شود.

وی با بیان اینکه تعزیه در لغت به معنى سوگوارى، برپا داشتن یادبود عزیزان از دست رفته، تسلیت، امر کردن به صبر و پرسیدن از خویشان مرده است، گفت: تعزیه تنها مسائل غم انگیز را نمایش نمی دهد بلکه می تواند نمایش شاد را نیز برگزار کند.

حسین صفی با اشاره به اینکه تاریخ تعزیه در ایران به دوران قبل از اسلام باز می گردد، عنوان کرد: نمایش مصائب میترا و سوگ سیاوش در ایران از اصلی ترین نمونه های تعزیه و زمینه ساز نمایش مصائب امام حسین بوده که این دو آئین در شکل گیری تعزیه نقش موثری داشته اند.

درسال‌های قبل تعزیه تنها در روستاهای دور افتاده برگزار می شد

وی با اشاره به اینکه تعزیه در دوران زندیه با استقبال خوبی روبه رو شد ولی اوج هنر تعزیه در دوران قاجار بوده است، ادامه داد: در دوران پهلوی تمام تکیه ها توسط دولت وقت آن زمان از بین رفت و تعزیه تنها در روستاهای دور افتاده برگزار می شد.

وی اظهار داشت: هنر تعزیه خوانی و شبیه خوانی به بیان یک حادثه و واقعه می پردازد که باید کوشید این هنر زنده بماند و هیچوقت به فراموشی سپرده نشود.

کارشناس مسئول هنرهای نمایش همدان با بیان اینکه آسیب شناسی هنر تعزیه اولین گام برای گسترش تعزیه است، ادامه داد: نهادهای آموزشی، پژوهشی و اجرایی در ایران می توانند هنر تعزیه را گسترش دهند.

رشته کارشناسی تعزیه در دانشگاه ها تدریس شود

وی ادامه داد: به عنوان مثال وزارت ارشاد می تواند برای هنر تعزیه در ایران تماشاخانه بسازد و وزارت علوم نیز می تواند رشته کارشناسی تعزیه را در دانشگاهها جای دهد.

وی با اشاره به علاقه مردم به تماشای تعزیه عنوان کرد: مردم همواره و در هر حال تعزیه را دوست دارند و برای برپایی آن کمک می کنند اما این کافی نیست زیرا برای بقای این هنر نیاز به کمک مسئولان است.

وی از متن تعزیه به عنوان نسخه یاد کرد و گفت: به دلیل اینکه این نسخه ها بصورت شفاهی بوده و سینه به سینه منتقل شده دچار تحریف های زیادی شده اما خوشبختانه به تازگی برای جلوگیری تحریف ها انجمن تعزیه داران در کشور تشکیل شده است.

تمامی نکات از لحاظ روانشناسی و هنری در تعزیه رعایت می شود

صفی گفت: رعایت نکات از لحاظ روانشناسی و هنری یکی از نکته های زیبای هنر تعزیه است.

کارشناس مسئول هنرهای تئاتر همدان افزود: متاسفانه فعالان این عرصه برای برپایی آیین مذهبی با مشکلاتی از قبیل نبود وسایل صوتی مناسب، لباس، کلاه خود، زره و اسب برای اجرا و مکان مناسب اجرای برنامه روبرو هستند.

وی عنوان کرد: برای کیفیت بخشی و برگزاری هر چه بهتر این هنر نمایشی باید فعالان این عرصه مورد حمایت قرار گرفته و امکانات و تجهیزات مورد نیاز در اختیار آنان قرار گیرد.

هنر تعزیه ابعاد نقش مهمی در انتقال پیام دارد

محمد پناهی مهر یکی از تعزیه گران همدان نیز گفت: هنر تعزیه ابعاد مختلف روز عاشورا را برای مخاطبان بازگو کرده و نقش مهمی در انتقال پیام دارد.

وی افزود: عامه مردم به سبب اعتقاد و علاقه جذب نمایش تعزیه می شوند و در همه حالت حاضر به تماشای این نمایش هستند اما متاسفانه برخی از مردم برای تعزیه اهمیتی قائل نیستند و گمان می کنند که زمان این گونه هنر از بین رفته است.

پناهی مهر اخلاص و عشق را رمز بقا و ماندگاری این هنر نمایشی دانست و عنوان کرد: مسئولان و دست اندرکاران امر تعزیه باید مطالب و نسخه های درست و واقعی را دراختیار تعزیه خوانها قرار دهند و در انتخاب شبیه خوانها، بیان مطالب وهمچنین نوع و رنگ لباس آنها نیز دقت کنند.

امروزه تعزیه خوان‌ها اجازه هر تغییری را به خود می‌دهند

این هنرمند همدانی با تاکید به اهمیت توجه به ظرایف تاریخی تعزیه، گفت: امروزه تعزیه خوان‌ها و یا عوامل یک تعزیه اجازه هر تغییری را به خود می‌دهند و هر رنگ لباسی که بخواهند می‌پوشند و هر شعری که به دستشان برسد می‌خوانند، فارغ از اینکه تمامی اجزای یک تعزیه، فلسفه و معنی ویژه دارند.

وی در بخشی دیگر از سخنانش به شعر موسیقی تعزیه اشاره کرد و گفت: یکی از اجزای اصلی تعزیه شعر است چرا که اصل و اساس گفت و گو در تعزیه را شعر تشکیل می دهد و در تعزیه بدون شعر مفهوم اصلی خودش را نمی رساند.

پناهی مهر گفت: متاسفانه چند سالیست که تعزیه با ورود شعرها وآهنگ هائی از مسیر خود خارج شده واگر اینکار ادامه یابد منجر به از بین رفتن این هنر ملی مذهبی و سنتی می شود.