به گزارش خبرنگار مهر، اوضاع کنونی اقتصاد که به دلیل تحریمها و سوء مدیریتها روی داده است این روزها برای همه اقشار جامعه کاملا قابل لمس است.
وضعیت سخت اقتصادی که برای گذر از آن نیاز به اقتصادی هوشمندانه و شاید نیز تحمل کمی سختی است با این وجود فشار گرانیها این روزها بیش از پیش بر دوش مردمی که هر روز شاهد کاهش ارزش پول ملی هستند سنگینی می کند، در این میان و برای گذر از این گردنه که غرب بر کشور تحمیل کرده است و ملت ایران را تحت فشار گسترده اقتصادی قرار داده و تحریمها را به داخل خانه های مردم برده است کمی هوشمندی به خصوص در افراد تاثیر گذار اقتصاد کشور و اتحاد و همگانی مردم بسیار تاثیر گذار است.
در حالیکه به دلیل تاثیر گذاری فاکتورهای مختلف این روزها اکثر کالاهای ضروری و مورد نیاز مردم با افزایش چند برابری قیمت نسبت به شش ماه قبل مواجه شده است و بازارهای کاذب از جمله سکه و ارز هر روز با نوسان مواجه می شود و دوران الاکلنگی را می گذراند که متاسفانه سوی پائین آن نیز مردم هستند برخی سعی دارند تمرکز مردم را از افزایش قیمتهای ناگهانی برخی اجناس به سمت یک کالای بالقوه صادراتی و ارزآور معطوف کنند و خود تحریمی را در این بازار رواج دهند.
پنهان شدن گرانیها پشت بازار پسته
پسته سالها است که شاهد نگاهی همراه با ابهام از سوی مردم بوده است و همیشه تفکر این بوده است که پسته داران افراد مرفه جامعه هستند از سوی دیگر نگاه سیاسی به این محصول نیز برمشکلات افزوده است و به نظر می رسد افزایش قیمت پسته در بازار شب سال دست آویزی شده است برای گران فروشانی که کالاهای ضروری مردم را که بیشترین مصرف را نیز بعضا به خود اختصاص داده اند تا بتوانند پشت سر این محصول پنهان شوند و سودهای خود را به جیب بزنند.
اگر مقایسه ای بین افزایش قیمت کالاهایی مانند برنج، مرغ، تخم مرغ، روغن و سوخت و یا حتی یک خودروی پراید بیندازیم و بعد به افزایش قیمت روی داده در نرخ پسته بیندیشیم شاید بهتر بتوانیم موضوع را درک کنیم.
انعکاس تحریم پسته در بازار داخلی ایران در سایت یاهو
اینکه برنامه ای تلویزیونی پخش شود و بدون اشاره به افزایش قیمتهای دیگر در بازار، از تحریم پسته داخلی سخن گفته شود و در نهایت این خبر به عنوان یکی از خبرهای برتر سایت یاهو منتشر شود و انعکاسش این باشد که پسته ایران به قیمت گران در بازار جهانی عرضه می شود در نهایت چه سودی عاید کشور می کند.
این دیدگاه که مردم در حالی که مشاهده می کنند سیاستهای دولت در مهار توم ناکارآمد است خود با تغییر سیاستهای هزینه ای خود بر روی کنترل قیمتها تاثیر گذار باشند امری مبارک است اما آیا برای این مسئله کالایی بی اهمیت تر از پسته در سبد کالاهای ضروری یک خانوار ایرانی وجود ندارد؟
افزایش نرخ برنج و کمبود آن در بازار مهمتر است یا گرانی یک کالای صادراتی
آیا افزایش چند برابری نرخ برنج هندی و پاکستانی در این میان کم رنگ نشده است آیا بهتر نیست تبلیغ کنیم که مردم برنج ایرانی بخرند و اینگونه صنعت داخلی را نیز حمایت کنیم و اینکه برنجهای بی کیفیت هندی، پاکستانی و آرژانتینی را با یارانه به مردم ندهیم آن هم در صفهایی که این روزها سوژه برخی رسانه های بیگانه شده اند.
آیا صحیح تر نیست که بگوییم مردم پسته خریداری نکنند به این دلیل که پسته باید در بازارهای صادراتی تاثیر گذار باشد و در شرایط کنونی اقتصاد و نیاز شدید کشور به ارز آوری این محصول لوکس و استراتژیک باید عصای دست اقتصاد کشور شود نه عامل مانورهای اقتصادی که درنهایت به چیزی جز خود تحریمی منجر نمی شود.
در شرایط کنونی عدم خرید پسته در بازار داخلی شاید بتواند کمکی باشد به بازار جهانی پسته و ارز آوری 1.5 میلیارد دلاری آن که در سال جاری روی داده است که از این منظر کاهش استفاده داخلی از پسته حتی با قیمت پایه بازار جهانی می تواند در افزایش رقابت پذیری این محصول با کشاورزان کالیفرنیای آمریکا تاثیر بگذارد.
پیش از این و قبل از تحریمها بارها کارشناسان اقتصاد به مسئولان دولتی در خصوص سرمایه گذاری در بخش تولید پسته و حفظ توانمندیها و انحصار ایران در سطح جهانی برای روزهایی که احتمال تحریم نفت ایران وجود دارد هشدار داده بودند که متاسفانه علیرغم تمام هشدارها کمتر گوشی این مهم را شنید.
امروز در حالی که در اوج تحریمهای غرب علیه ملت ایران هستیم که صنعت پسته توانسته است نقش صادراتی خود را به اکثر کشورهای جهان حفظ کند و 70 کشور جهان در سال جاری وارد کننده و خریدار پسته ایران باشند که درنهایت نیز ارزآوری معادل 1.5 میلیارد دلار را به همراه داشته است.
این در شرایطی است که می توان از این محصول به صورت تمثیلی به عنوان طلای سبز و جایگزین مناسبی برای صادرات نفت یاد کرد.
وقتی انحصار پسته ایران از دست می رود/ مهاجرت کشاورزان به کالیفرنیا
اما عملا حمایتی از این صنعت صادراتی تا کنون صورت نگرفته است و دو سال است که ایران جایگاه نخست خود را در زمینه تولید پسته از دست داده است.
در حقیقت تولید سالانه پسته ایران در حال حاضر 200 هزار تن است و تولید سالانه آمریکا به عنوان رقیبی که سایه به سایه با ایران همراه است 230 هزار تن در سال است و برای دومین سال پیاپی از ایران پیشی گرفته است.
هم اکنون بازار آمریکا و اروپا نیز که به صورت مطلق تا چند سال قبل در اختیار ایران بود تنها در حد جای پایی برای کشاورزان ایرانی به جای مانده است و تمام اینها در سایه حمایتهای همه جانبه از کشاورزان آمریکایی صورت می گیرد تا جایی که متاسفانه این تعارض حمایتی منجر به مهاجرت برخی کشاورزان و تاجران بزرگ پسته ایران به آمریکا شده است.
حال نگاهی به نرخ تمام شده پسته در ایران می اندازیم، پسته آمریکا برای هر کیلو برای یک کشاورزی از سه هزار و 500 تا چهار هزار و 500 تومان هزینه تولید تمام شده دارد و از سوی دیگر هیچ گونه کمبود آبی برای کشاورز وجود ندارد و بزرگترین کارخانه های سم و کود به عنوان مهمترین نهادهای تولید نیز در دسترس است.
اما در حالی که سال قبل در ایران قیمت تمام شده هر کیلو پسته برای مصرف کننده 20 هزار تومان بود هم اکنون هزینه تمام شده برای تولید هر کیلو پسته در ایران هر روز درحال افزایش است و از مرز 20 هزار تومان نیز گذشته است، کمبود آب به عنوان مهمترین مشکل کشاورزان رفسنجانی مطرح است و هیچ اقدامی برای رفع مشکل آب صورت نگرفته است.
افزایش بیش از حد برداشت آب از دشت رفسنجان که بزرگترین جنگلهای دست کاشت کشور در آن قرار گرفته به حدی است که به دلیل برداشت بیش از حد آب شور شده و زمین هر سال چند سانتیمتر در حال فرو نشست است!
تا اینجای کار شرایط رقابت کاملا ناعادلانه است با این وجود صادرکنندگان این کالای تمام ایرانی هم اکنون نیز در صف نخست صادرات پسته هستند.
اما اینکه چرا پسته نیز همانند تمام کالاهای اطراف یک خانوار ایرانی گران شده است؛ در حقیقت پسته از مدتها قبل گران شده بود اما چون کشش بازار در خصوص این کالا وجود نداشت افزایش قیمت کمتر به چشم می آمد، در اینجا لازم به یادآوری است افزایش قیمت پسته دقیقا معادل بسیاری دیگر از کالاهای بوده و نکته ای که باید در آن اندیشه شود این است که این محصول کالایی لوکس است و در سبد خانوار نقش ندارد اما بسیاری از دیگر اجزای این سبد افزایش قیمت صد در صدی یافته اند.
اگر بخواهیم در این خصوص موشکافانه تر سخن گویم می توانیم وارد مباحث مصداقی شویم.
کشاورز پسته کار نیز مانند دیگر اقشار جامعه با افزایش قیمتها مواجه بوده است همان طور که قبلا نیز گفته شد سال قبل نرخ تمام شده پسته برای مصرف کننده 20 هزار تومان بود و در سال جاری نرخ تولید برای کشاورزی برای هر کیلو 20 هزار تومان است!
سم کنسالت که سال قبل 18 هزار تومان بود در سال جاری در بازار آزاد اگر پیدا شود نرخی بیش از 60 هزار تومان را دارد، سم دروسبان که سال قبل 16 هزار تومان بود امروز 40 هزار تومان است، هرگونی کود اوره از 8 هزار تومان نیز هم اکنون به 40 هزار تومان رسیده است.
این درحالی است که تمام مواد تکنیکال سم و کود شیمیایی از خارج از کشور وارد می شود و نه تنها خود مشمول تحریم هستند بلکه انتقال پول برای وارد کردن این کالاها نیز غیر ممکن است، در حقیقت افزایش قیمت پسته هیچ تاثیری در ثروتمند شدن کشاورز نداشته است. اما در این میان چند نکته نباید فراموش شود.
نخست اینکه صنعت تولید پسته به هیچ عنوان انحصاری نیست و هر شهروند ایرانی به سادگی می تواند وارد این صنعت شود و تنها در این صورت نیز می باشد که می توانیم اقتصادی غیر نفتی را تجربه کنیم و بخش خصوصی را در صنعتهایی ارز اور اینچینی وارد کنیم.
نگاهی به روی دیگر سکه انباشت ارز پسته در بانکهای خارجی
دوم اینکه افزایش قیمت مصنوعی صورت گرفته باز هم به وسیله برخی دلالان و سود جویان انجام شده که رد پای آنان از قبل نیز در بازار ارز و سکه دیده شده است و در شب سال نیز جیبی جدید دوخته اند برای سود آوری بیشتر.
سوم اینکه نگاه دقیق به بازار پسته نشان می دهد متاسفانه رها کردن صنعت پسته به وسیله دولت و عدم ساماندهی آن موجب شده است ارز این صنعت در برخی موارد از ابتدا وارد کشور نشود و در چنین مواردی است که ارز اوری صنعت پسته تنها به شعاری برای سود اوری بیشتر تبدیل می شود و در سایه این اقدام برخی هر روز پول دار تر می شوند.
به این صورت که صادر کنندگان پسته به دلیل عدم امکان ورود ارز به کشور در برخی موارد تبعیت برخی کشورهای خارجی را گرفته اند و ارز ناشی از صادرات پسته ایران را در بانکهای خارجی سپرده می کنند و به این ترتیب میزان ارز اوری حقیقی پسته کشور نیز زیر سوال می رود که به زودی در گزارشی به این مهم خواهیم پرداخت.
آنچه که درنهایت از این بازار سود آور باید روی دهد لزوم ساماندهی صنعت پسته و ورود ارز ناشی از صادرات آن به کشور است ضمن اینکه نباید با دست خود و استفاده از پیش زمینه های فکری از پیش ساخته شده در خصوص پسته داران یک صنعت سود آور را با دست خود نابود کرد.
نظر شما