یکی از راهبردهای اساسی جهت نیل به فهمی دقیق تر از علوم انسانی، شناخت فلسفه تحقیق در این علوم است. فلسفه تحقیق، ما را قادر می کند تا مبانی هستی شناختی، معرفت شناختی و روش شناختی هرکدام از روش های تحقیق را شناسایی کنیم. بر این اساس، فهم این مبانی بنیادین، ما را به سوی حوزه هایی از شناخت رهنمون می کند که در استفاده از روش های تحقیق متناسب در حوزه هایی مختلف علم و دانش، شفاف تر عمل کنیم. با توجه به حضور سه پارادایم غالب(اثباتی، تفسیری و انتقادی) در حوزه های مختلف علوم انسانی، در این کتاب تلاش شده تا مبانی فلسفه تحقیق در این سه پارادایم، ارزیابی شود. در این ارزیابی، نه تنها مبانی بنیادین هستی شناختی و معرفت شناختی، بلکه مبانی روش شناسی در رابطه با چگونگی ورود به واقعیت تجربی تحقیق نیز معرفی شده است. در فصل پایانی کتاب نیز تلاش شده تا به ارزیابی نقادانه فلسفه تحقیق در اسلام پرداخته شود و یک مدل پیشنهادی نیز در این زمینه ارائه گردد.
چیستی تحقیق و معرفت علمی، پارادایم های علم و تحقیقات علمی، رویکردهای تحقیق، مقایسه رویکردها و معرفی رویکرد ترکیبی تحقیق، و روش شناسی علم و فلسفه اسلامی فصول پنجگانه این کتاب را تشکیل می دهند.
تعریف تحقیق علمی، مشکل، مسئله و تحقیق علمی، آسیب شناسی معرفت علمی در ایران، هستی شناسی، معتقدیم چه چیزی وجود دارد؟، معرفت شناسی، برای معرفت معتبر چه اسناد و مارکی را می پذیریم؟، روش شناسی، چگونه می توان معرفت معتبر و پایا تولید کرد؟، روش ، چگونه می توانیم اطلاعات معتبر و پایا جمع آوری کنیم؟ ماهیت علم و هدف تحقیقاتی علمی، جایگاه ارزش در علم، پارادایم ها و رویکردهای تحقیق، رویکرد کمّی تحقیق، رویکرد کیفی تحقیق، پدیدارشناسی، کنش متقابل نمادی، هرمنوتیک، طبیعت گرایی، ویژگی های رویکرد کیفی تحقیق، زمینه گرایی( متن گرایی یا مضمون گرایی)، محدودیت های رویکرد کیفی تحقیق، تمایزهای رویکردهای کمّی و کیفی تحقیق، رابطه میان نظریه و تحقیق، هدف تحقیق، استراتژی تحقیق، یافته های تحقیق، مبانی منطقی روش های ترکیبی تحقیق، فلسفه و نظام های تولید معرفت، مبانی فلسفی علم در پارادایم های غربی، تضاد اسلام و غرب در مبانی بنیادی، چالش فلسفه اسلامی و روش شناسی علمی از جمله مباحث و موضوعات مطرح شده در این کتاب هستند.
فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی، نوشته دکتر محمد تقی ایمان برای نوبت اول درتابستان 91 در 1500 نسخه و328 صفحه از سوی انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر شده است.
نظر شما