دلی مصفا و جایی مختصر وصف حال معتکفان دماوندی/ گردشگری مذهبی، فرصتی مغفول در دارالمؤمنین

به گزارش خبرنگار مهر، نهر رجب جاری و ماه فضایل در پیش است، حال فرصت آن فرا رسیده تا روح درمانده از مسائل دنیوی و درگیر با کم و بیش این دنیای فانی را در این رودخانه الهی غسلی دهیم تا صیقلی نورانی به خود گیرد و این جان زدوده از ناپاکیها برای ورود به سفره پر خیر و برکت مهمانی خداوند طی ماه مبارک رمضان آماده و مهیا شود.

بی شک هر مؤمن باهوشی به خوبی می داند که فرصت مطلوب مذکور در این ایام گره خورده با ولادت و شهادت ائمه اطهار(ع) را نباید از کف داد، چراکه برای بازیابی دوباره آن باید 360 روز دیگر را به انتظار نشست و طلب تداوم عمری به طول یک سال را از خداوند متعال مسألت داشت.

اعتکاف، فرصتی برای توسعه گردشگری مذهبی در دارالمؤمنین

هرچند پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و استقرار نظام مقدس جمهوری اسلامی به رهبری ولی فقیه را باید احیاگر سنت نیک اعتکاف دانست، اما این فریضه موکد در بیان بزرگان دین مبین اسلام در سرزمین دارالمؤمنین دماوند سنتی دیرینه است.

حال پر بیراه نیست که به این بهانه یکی از ظرفیتهای مغفول همانند سایر توانمندیهای بالقوه مانده شهرستان دماوند را مورد اشاره و در بوته قضاوت اذهان عمومی مردم این کهن دیار قرار دهیم.

این روزها توسعه توریسم در همه ابعاد آن به فرصتی برای کارآفرینی، دوری از آسیبهای ناشی از پدیده بیکاری و ایجاد درآمدی پایدار در مناطق، شهرها و کشورهای جهان مورد توجه سران، مدیران و مردم قرار گرفته است.

در این بین، کارشناسان برجسته گردشگری، این صنعت پردرآمد و ارزآور را در تنوعی قابل تفکیک و گوناگون دسته بندی می کنند که به اختصار به برخی از آنها می پردازیم.

اشکالی از گردشگری همچون "اسپرت توریسم" یا همان گردشگری ورزشی به مانند آنچه در رویدادهای بین المللی ورزشی و یا رقابتهای المپیک و پارالمپیک رخ می دهد؛ "اگری توریسم" یا گردشگری کشاورزی نظیر بازدید مردمان سایر ملل از باغ شکوفه های گیلاس ژاپن و یا اراضی وسیع کشاورزی آمریکای جنوبی؛ "هلث توریسم" یا گردشگری سلامت که خوشبختانه کشورمان در این زمینه به خوبی عمل کرده و مردم بسیاری از ملل مختلف جهان و منطقه خاورمیانه برای درمان و استفاده از ظرفیت قابل توجه پزشکی به ایران سفر می کنند.

طبیعت گردی به معنای گشت و گذاری چند روزه در جلوه های مختلف طبیعی مانند جنگل، کوهستان و نقاط کویری، توریسم مجازی شامل گردشگری از طریق وبگردی در فضای مجازی و دنیای فیلم و تصاویر اینترنتی، توریسم باستانی که همانگونه که از نامش پیداست، رفع عطش گردشگران علاقه مند به ابنیه و آثار تاریخی را هدف قرار می دهد و توریسم فرهنگی که نمونه آن را می شود در اقدام مسئولان سازمان بسیج و سپاه پاسداران در راه اندازی کاروانهای راهیان نور راهی به سرزمینهای محل حصول حماسه های ماندگار رزمندگان اسلام در میدان حق علیه باطل هشت سال دفاع مقدس شاهد بود.

البته در این تقسیم بندی مختصر می توان نمونه های دیگری از توریسم را نیز به مجموعه مذکور افزود، اما نباید فراموش کرد که نوعی از صنعت توریسم تحت عنوان "گردشگری مذهبی" ظرفیتی قابل توجه است، در دنیای پر از تنش و تنگناهای متعدد امروز می توان با تکیه بر فضای مملو از عطر معطر مذهبی اماکن دینی علاوه بر رونق بخشی به مسائل اقتصادی، شاخصهای فرهنگی و مذهبی را نیز ارتقایی صد چندان داد.

از حضور در سرزمین وحی به هنگام اجرای مناسک حج و زیارت پرشور علاقه مندان به خاندان بزرگوار عصمت و طهارت(ع) بر سر مزار تابناک ایشان در شهرهایی مانند قم، کربلای معلی، نجف اشرف، کاظمین، مشهد مقدس و ... گرفته تا توسل به بقاع متبرکه امامزادگان در گوشه و کنار این مرز بوم اسلامی همگی مصادیقی از گردشگری مذهبی هستند، از این رو می توان به جرأت گفت که این صنعت را نباید صرفاً سفر معدود افراد ناپاک به نقاطی خاص تلقی کرد.

دماوند، سرزمین مردان خدا

در این بین شهرستان دماوند و البته در نگاهی کلی شرق استان تهران را می توان به واسطه وجود مزار متبرک بزرگان دین، سرزمین مردان خدا خواند که شاید اشاره به برخی از بارزترین آنها خالی از لطف نباشد.

امامزاده هاشم(ع) در ضلع شمال غربی محور هراز در بالاترین ارتفاع این جاده قرار دارد، این زیارتگاه مشهور در فاصله دو هزار و 160 متری امامزاده "زین العابدین" روستای "مشاء" و 350 متری امامزاده "دوبرار" این روستا قرار دارد.

حواشی این بنا طی سالیان متمادی همواره در حال توسعه بوده و گذشتگان از وجود چند کاروانسرا در کنار بنا حکایت می کنند.

امامزاده "عیسی"، پذیرای عاشقان حسینی(ع)

امامزاده عیسی(ع) در روستای زیارت نیز از دیگر جلوه های تاریخی و مذهبی شهرستان دماوند قلمداد می شود، این روستا به رغم جمعیت نه چندان زیاد خود، در ایام محرم و طی روزهای عاشورا و تاسوعای حسینی پذیرای خیل کثیری از عاشقان اباعبدالله الحسین(ع) است.

شاکله اصلی و کهن بنای این بقعه مقدس را دو اتاق نسبتاً بزرگ به صورت شرقی و غربی شامل می شود، نمای خارجی بقعه اصلی با مصالحی همچون سنگ تراش و اتاق همجوار با سیمان سفید پوشانیده شده است.

ضریح اصلی و قدیمی بقعه امامزاده عیسی(ع) را سازه مشبک چوبی شکل می داد که با اجرای طرحهای مرمت اخیر، این بخش جای خود را به معجر فلزی داده است.

بقعه متبرک امامزادگان عبدالله و عبيدالله(ع)

اين بقعه در فاصله 550 متری شمال مسجد جامع دماوند و در محله "درويش" اين شهر واقع است، شکل کلی آن برجی مشتمل بر 33 باریکه موازی، گنبدی مخروطی و کاشیهایی با رنگ فيروزه ای است.

با در نظر گرفتن شاخصهایی نظیر شیوه معماری و چینش کاشیهای زینتی اثر تاریخی مذکور می توان بنای بقعه را متعلق به اواخر دوره سلجوقی و اوايل حکومت مغولان دانست.

در فضای درونی آرامگاه دو مقبره متعلق به عبدالله و عبيدالله وجود دارد، همچنین سازه های طبیعی و ساخته دست بشری همچون مسجد جانبی بنا، درخت چنار کهنسال و همچنین امکانات تفرجگاهی در محوطه بنا به چشم می خورد.

بقعه امامزاده "گت میر"، نگین سبز دشت "هومند"

بقعه این امامزاده بزرگوار در مزار شهدای آبسرد واقع در میدان امام خمینی(ره)، کوی توحید و محله ‏ای موسوم به "قلعه‏ کهنه" قرار دارد.

گت ‏مير یا مير بزرگ نام خاندان بزرگ و محترمی در خطه مازندران است، طبق شجره‏ نامه‏ های موجود کنیه امامزاده سید میرطاهر(ع) به "غين بن زيد بن امام زین‏ العابدين(ع)" می‏ رسد.

بر کتيبه موجود در بخش ميانی بنای تاریخی و 600 ساله آرامگاه وی مکتوباتی نظیر "عمل عزيزالله نوايی 1278" دیده می‏ شود.

همچنین درج تواریخی دیگر مانند 1316 و 1358 هجری قمری در سایر کتيبه‏ های موجود نشان دهنده قدمت تاريخی این بنای ثبت‏ شده در ردیف فهرست آثار ملی است.

از دیگر امامزادگان شهرستان دماوند می توان به امامزادگان "هفت تن و هشت تن"، "هفتاد تن"، "شمس الدین محمد"، "فضه خاتون"، "قاسم"، "سه تن شیخ"، محمد "جیلارد"، محمد "شلمبه"، "صدرالدین" و "بی بی خاتون" روستای "مومج"، "عبدالله" روستای "آئینه ورزان"، "زین العابدین" روستای "مشاء"، "صالح" و "حمزه" در "مبارک آباد" رودهن، "بی بی زبیده" روستای "خرم ده"، "معطم طاهر" در روستای "اهران"، "سید فخرالدین و سید جلال الدین" در روستای "ساران"، "برهان الدین" در روستای "ورانه"، "شاه مطهر" در روستای "مشهد" و چندین چند مزار متبرک از این دست اشاره کرد و حال می توان دریافت که چرا این خطه را از دیرباز دارالمؤمنین می نامند.

کمبود محل اعتکاف در بام ایران

اما شهرستانی با چنین قابلیت اگر نگوییم بی نظیر اما کم نظیر در زمینه سازه های مذهبی در خصوص توسعه گردشگری این حوزه تا چه حد موفق عمل کرده است؟

در حال حاضر اقبال اهالی شهرستان و به همان اندازه هموطنان ساکن در سایر نقاط استان تهران و کشور برای حضور در آیین اعتکاف مسجد جامع این دیار به حدی است که علاقه مندان باید پیش از حضور در مسجد جامع  ثبت نام کنند.

رئیس شورای فرهنگ عمومی شهرستان و امام جمعه دماوند در گفتگو با خبرنگار مهر بیان داشت: اعتکاف، سنتی دیرینه در سرزمین دارالمؤمنین دماوند است.

حجت الاسلام محمد علاءالدینی افزود: در این بین مسجد جامع شهر دماوند به دلیل برخورداری از ویژگیهایی مانند وجود فضای بسیار مناسب معنوی و قابلیت مشاهده بقعه امامزاده هاشم(ع) از محل مسجد، حضور مزار مطهر شهدای گمنام، استقرار در منطقه جغرافیایی مناسب، آب و هوایی مطبوع، نزدیکی به پایتخت و همه مهمتر وجود مردمانی متدین، مذهبی و البته مهمان نواز همواره مورد اقبال خیل کثیری از علاقه مندان منطقه و سایر نقاط کشور برای انجام فریضه الهی اعتکاف است.

بانوان جوان، بیشترین قشر حاضر در میان معتکفان

وی با بیان اینکه دانشجویان جوان به ویژه بانوان، بیشترین قشر حاضر در میان معتکفان در دماوند را تشکیل می دهند، بیان داشت: با توجه به این استقبال بی نظیر، فضای اعتکاف در دماوند تکافوی نیاز این عاشقان عبادت و اهل بیت(ع) نیست.

حجت الاسلام علاءالدینی ادامه داد: در حال حاضر محلی در درون مسجد جامع دماوند توسط میراث فرهنگی این شهرستان مراحل مرمت خود را سپری می کند که افزایش آن بر میزان این محوطه خواهد افزود.

وی احیای فرایضی الهی و اسلامی همچون سنت اعتکاف به واسطه وجود مبارک نظام مقدس اسلامی در سایه هدایت و رهبری ولایت فقیه را امری مورد رضایت خداوند متعال و مؤمنان خواند.

نقشه توسعه فضای مسجد جامع دماوند تهیه شد

رئیس شورای فرهنگ عمومی شهرستان دماوند از تهیه طرح و نقشه توسعه فضای مسجد جامع دماوند خبر داد و گفت: خوشبختانه بخشی از مقدمات کار انجام شده و در صورت فراهم سازی سایر شرایط، امور عملیاتی توسعه فضای مسجد جامع دماوند صورت اجرایی به خود می گیرد.

وی اضافه کرد: بدین ترتیب فضای اعتکاف مسجد جامع دماوند گنجایشی دو برابر وضع کنونی را به خود خواهد دید.

گزارش: مهدی علمداری