به گزارش خبرگزاری مهر، مجموعه کاروانسراهای میاندشت در فاصله 45 کیلومتری شرق میامی قرار دارد و شامل سه کاروانسرا است، یکی در دورۀ صفوی و دوتای دیگر در دورۀ قاجار ساخته شده است.
این مجموعه با دارا بودن مساحتی بالغ بر 22 هزار مترمربع عرصه و 10 هزار مترمربع اعیان به عنوان بزرگترین مجموعه کاروانسراهای ایران محسوب می شود. کاروانسرای صفوی در غرب مجموعه قرار دارد و یکی از کاروانسراهای شاه عباسی است.
پلان این کاروانسرا به صورت حیاط مرکزی و حیاط آن هشت ضلعی و مصالح ساختماني آن از آجر است.
حجره ها و رواق ها پیرامون حیاط و شترخوان ها در پشت رواق ها قرار دارند و دسترسی به شترخوان ها از سمت شمال و جنوب حیاط است که در قسمت بالای ورودی، شاه نشین با مقطع هشت ضلعی و دسترسی به شاه نشین از طریق دو راه پله در طرفین دالان ورودی صورت می پذیرد.
در دورۀ قاجار به علت رونق زیارتی، بازرگانی و افزایش کاروان ها، دو کاروانسرای دیگر به این مجموعه اضافه شد. در شرق مجموعه، کاروانسرای قاجاری با پلان چهار ایوانی، دارای شاه نشین و سردرب ورودی است. در وسط این کاروانسرا بار انداز ساخته شده که برای نمایش و فروش کالا و تخلیه بار مورد استفاده قرار می گرفته است.
کاروانسرای میانی رابط بین کاروانسرای صفوی و قاجاری است که در پیرامون آن، رواق ها و حجرات و ایوانی قرار دارند و از آجر کاری های متنوع برای پوشش طاق ها بهره برده اند. بر سر در این کاروانسرا کتیبه ای منظوم به تاریخ 1290 ه . ق است.
بانی این دو کاروانسرا حسین خان نظام الدوله، ایلخانی شاهسون، ملقب به «شهاب الملک» والی خراسان بوده و این مجموعه علاوه بر موارد فوق دارای سه آب انبار، حمام، چاپارخانه و تلگراف خانه بوده و در مجاورت قلعه قدیمی میاندشت شکل گرفته که هم اکنون بقایایی از برج و بارو و دیوارهای داخلی این قلعه پنج هزار متر مربعی باقی مانده است.
مؤلف مطلع الشمس در توصیف این سه کاروانسرا چنین می نویسد: در این مجموعه و بیرون آن، بیست هزار نفر می توانند اقامت کنند. جهانگردان و مستشرقان بسیاری در این کاروانسرا اقامت و در سفرنامه های خود به آن اشاره کرده اند. هانری رنه د آلمانی این مجموعه را بزرگ ترین کاروانسرای راه مشهد- تهران دانسته و نوشته است که در این کاروانسرا، مانند شهر، دکان های قصابی و نانوایی و سراجی و غیره وجود دارد. در سفرنامه خراسان و کرمان -تألیفی به سال1321- آمده که در اینجا تلگراف خانه دولتی دایر بوده است.
این مجموعه ارزشمند تاریخی، به شمارۀ 1439 در تاریخ 14 شهریور 1336 ه. ش در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. کار مرمت و احیاء این مجموعه از سال 1374 آغاز و همچنان ادامه دارد. اين كاروانسرا به دليل قرار داشتن در کنار جاده اصلي تهران - مشهد و ميان دو منطقۀ حفاظت شده خوارتوران در جنوب و منطقه حفاظت شدۀ خوش ييلاق در شمال از طبيعتي زيبا و گونه‌هاي گياهي و جانوري مورد علاقه گردشگران داخلي و خارجي برخوردار است. رصد آسمان شب از دیگر جاذبه های گردشگری این مجموعه به شمار می رود.
در حال حاضر مرمت کلی و اساسی کاروانسراها صورت گرفته و جهت ایجاد فضای اقامتی، پذیرایی و خدماتی بسیار مستعد است. اين کاروانسرا پس از بهره‌برداري می تواند مرکزی براي استقرار زائران و گردشگراني كه براي بازديد از جاذبه های گردشگری شهرستان های شاهرود و میامی به ويژه پارك ملي توران به اين منطقه سفر مي‌كنند؛ باشد.
کاروانسراهای میامی، صدر آباد، الحاک، عباس آباد و سپنج و نیز مسجد جامع و آرامگاه ابن یمین فرومدی (شاعر معروف و قطعه سراي فارسي)، آرامگاه شیخ حسن جوری (رهبر قيام سر به داران)، رمل های ماسه ای رضاآباد، دشت شقايق‌ها و آفتابگردان های کالپوش، جنگل‌هاي ابر، قطري و اولنگ، کویر دوشاخ عباس آباد، مجموعۀ تاریخی بسطام و آرامگاه های امامزاده محمد (ع) و بایزید بسطامی (عارف نامي ايراني)، آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی، آبشار تنگه داستان مجن، بازار قديمي، مساجد و موزه های شاهرود و شهر زیبای میامی از جمله جاذبه های تاریخی و طبیعی پیرامونی کاروانسرای میاندشت است.
این کاروانسرای بزرگ پس از تجهیز به مکان مناسبی برای اقامت، پذیرایی، خرید و رفع خستگی مسافران و زوار آقا علی ابن موسی الرضا(ع) تبدیل خواهد شد.
فاصله 400 کیلومتر غربی از مشهد و 500 کیلومتر شرقی از تهران و 105 کیلومتر شرقی از شاهرود موقعیت ممتازی است که توجه هر سرمایه گذار بخش گردشگری را به خود جلب می کند. عبور سالیانه 15 میلیون زائر، نبود مراکز مهم گردشگری اقامتی و پذیرایی بین راهی تهران – مشهد، فاصله 100 متری از اتوبان، صلابت و استحکام بنا و نیز آماده بودن زیرساخت های اولیه نظیر آب، برق، گاز، تلفن، نزدیکی به فرودگاه شاهرود و ... از دیگر امتیازات سرمایه گذاری پر سود در شهرستان میامی و این کاروانسرای ارزشمند کشور محسوب می شود.
نظر شما