عکاسخانه های زیارتی یاد زائران را به ضریح گره می زنند/ خاطره ماندگار زیارت درآلبوم عاشقان امام رضا(ع)

به گزارش خبرنگار مهر، مردمی ترین نوع  عکاسی؛ "عکاسی زیارت" با قدمتی نزدیک به یک قرن  در مشهد همچنان پر رونق است وپیشکسوت عکاسی زیارتی در مشهد معتقد است که مدیر باشی یا کارگر ، هنرمند باشی یا ورزشکار ، پیر باشی یا جوان فرقی نمی کند؛ عکاس زیارتی افتخار می کند تا تصویری از یک عاشق را در آلبوم بزرگ زیارت ماندگار کند.

عکاسی زیارت ازسال 1305 در مشهد الرضا رونق گرفت و این عکاسان که اغلب د وره گرد بودند در کنار سایر مشاغل پا گرفتند که زنده یاد ابراهیم ذهبی معروف به "سیاح" از معروفترین این عکاسان در کشور است.

مردمی ترین نوع عکاسی

استاد و پیشکسوت عکاسی در مشهد در بیان مرور خاطرات و تاریخچه این نوع عکاسی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار می کند: عکاسی زیارت یکی از مردمی‌ترین انواع عکاسی است که در شهرهای زیارتی مثل مشهد پا گرفته است.

محمد دهقان در بیان ویژگیهای این نوع عکاسی می گوید: عکاسان زیارتی آرشیو نداراند و از ویژگیهای منحصر به فرد این عکاسی این است که ثمره کار عکاس زیارتی به دست زائران داخلی و خارجی در تمام دنیا منتشر می شود.

وی توضیح می دهد: عکاسخانه های زیارتی تقریبا از زمان پهلوی اطراف حرم برپاشد و هنوز هم این حرفه که به نوعی با عشق آمیخته است در هوای بارگاه آقا در این شهر نفس می کشد.

400 عکاسخانه زیارت در مشهدالرضا(ع)

دهقان یادآور می شود: حدود ۱۳۰۰ عکاسی در مشهد فعال است که بیش از ۴۰۰ عکاسخانه در این زمینه کار می کنند و ثبت خاطرات زائران بر عهده دارند که درشیوه قدیمی آن زائران روبه روی پرده ای با نقاشی از حرم می ایستند و عکس می اندازند.

وی می افزاید: بتدریج ابزارهایی مانند لباس و سربند عربی، ماکتهای آهو و شتر به صحنه عکاسخانه ها افزوده شد تا عکس ها طبیعی تر به نظر برسند.

پیشکسوت عکاسی در مشهد بیان می کند: فرقی نمی کند این زائر هنرمند باشد یا ورزشکار یا یک خانواده از روستایی دور افتاده فرقی نمی کند مشهور باشد یا کارگری با دستانی پینه بسته عکس او برای همیشه افتخاری است در آلبوم بزرگ عکاسان زیارتی که ماندگار می شود.

وی توضیح می دهد: مبدا ورود عکاسی به مشهد را سفر " جانوتسی " ایتالیایی است که 7 سال پیش از اولین سفر ناصرالدین شاه به مشهد وعکس های موجود از مشهد و شهرهاي ميان تهران تا مشهد است.

اولین عکاسان حرم و نخستین عکاسخانه زیارت

وی به روایت تاریخ عکاسی در پایتخت معنوی می پردازد ومی گوید: ورود اولین عکاس ایرانی به مشهد دررکاب سلطان صاحب قران ناصرالدین شاه قاجاربود و در آن روزگارشاه قجری به همراه گروهی به مشهد آمدند و"آقا رضا عکاس باشی" و "منوچهر خان" اولین عکاسانی هستند که عکس هایی  از نمای بیرونی حرم در این سفر شاه ایران ثبت می کنند.

وی از عکاس خانه ی امید ازقدیمی ترین عکاسخانه های شهر مشهد سخن می گوید و با لهجه شیرین مشهدی تعریف می کند: عرضا همتیان که بیشتر از بیست سال است به رحمت خدا رفته  این عکاسی را راه انداخت؛ او در عشق آباد قناد بود و عکاسی را پدرش آموخته بود، وقتی از روسیه به مشهد آمد عکاسخانه ی" امید" را در کوچه ی چهار باغ تاسیس کرد که بعد به چهار راه نادری منتقل و الان هم در همان محل دایر است.

عکاسخانه نصرت

دهقان که در صندوق خاطراتش به دنبال نام پیشکسوتان این حرفه در مشهد می گردد و به یاد می آورد که یکی از معروف ترین عکاس خانه های شهر مشهدعکاسی " نصرت" توسط محمد نصرت که بیست سال بیشتر نداشت در این شهر به راه افتاد.

استاد سفید موی عکاسی در پایتخت معنوی ایران می افزاید: هنوز هم قدیمی های مشهد نصرت را به خاطر دارند او بیشتر عکس پرسنلی می گرفت و در آنلیه مشغول به کار بود.

ابراهیم سیاح که بود

دهقان تاریخ را ورق می زند وزندگی سیاح پدر عکاسی زیارتی را اینگونه به تصویر می کشد: عکاسی سیاح نیز یکی دیگر از عکاس خانه های قدیمی شهر مشهد توسط ابراهیم ذهبی معروف به سیاح دایر شد.

او ادامه داد: آغاز به کار سیاح ازسال1316خورشیدی است اما قبل از اینکه سیاح در سال 1353 دور فلکه حضرت عکاسخانه اش را تاسیس کند، در سال 1328 با مرحوم محسن رزاقی «فتو رکلام» را جنب فتو نصرت درخیابان خسروی باز کرد.

 وی در خصوص ابراهیم سباح تعریف می کند: اوعکاس و خبرنگار روزنامه ی خراسان هم بود  و در سال 1336هم عکس" سقای پیر" او جایزه اول مسابقه عکس صدای آمریکا را گرفت و مدال یادبود جامعه ملی واشنگتن دی سی را از آن خود کرد.

دهقان یادآوری می کند: سیاح همچنین از پیشکسوتان عکاسی حرم– بارگاهی و شاید بتوان گفت که پدر عکاسی زیارتی است که از 60 سال پیش در مشهد بوجود آمده است.

وی ادامه می دهد: بسیاری از عکاسانی که امروزه در پارک ها و مکان های تاریخی مشهد عکاسی می کنند از شاگردان او هستند.

زائران هنوز هم عکس زیارت را دوست دارند

استاد عکاسی بیان می کند: همه زائران مشهد الرضا گرفتن عکس به شیوه عکاسان زیارت را دوست دارند و حتما عکسی در کنار پرده های منقش به حرم رضوی به شهر و دیارشان  به یادگار می برند و بعد از گذشت سالها و با پیشرفت های هنر عکاسی و در دسترس بودن دوربین های دیجیتال هنوزعکاسی زیارتی در مشهد رونق دارد.

...............................

گزارش: زهره رنگ آمیز