تاراج دسترنج عناب کاران خراسان جنوبی توسط دلالان/ مرواریدهای سرخ به یغما می روند

به گزارش خبرنگار مهر، اواسط فصل تابستان هنگامی که خورشید با انوار طلایی رنگ خود صفحه سبز زمین را نیلگون می کند اگر سری به شرقی ترین استان کشور بزنی و در کوچه پس کوچه های آن گام برداری درختانی را ببینی که مانند کوه های پرعظمت قد به آسمان کشیده و با رشته های مروارید سرخ رنگ چشم هر ببینده ای را نوازش می دهند.

مروارید هایی که از یاقوت سرخ تر و از عسل شیرین تر هستند و در شرقی ترین استان کشور یعنی خراسان جنوبی زمانی که پا به دومین ماه از فصل زیبای تابستان می گذاری درختان زیبای عناب در میان کوچه باغ ها قد برافراشته و رشته هایی از مروارید سرخ به تن دارند که مردمان جنوب خراسان این رشته های سرخ را عناب نامیده و مردمان جنوب شرق آسیا مانند چین و مردمان سرزمین لبنان این رشته های سرخ را خرمای قرمز چینی یا خرمای قرمز می نامند.

این رشته های زیبا را چه عناب بنامی و چه خرمای قرمز بخوانی تحفه ای گرانبها از بهشت برای مردمان لب تشنه کویر است، تحفه ای که کام لب های ترک خورده کویر را شیرین می کند و به ببیندگان خود می فهماند که عناب هم در شیرینی و شکر لبی چیزی از نیشکرهای سبز کم ندارد هر چند که کوچک است.

از چند سال گذشته مسئولان استان با نامگذاری این رشته های سرخ به عنوان محصول استراتژیک خراسان جنوبی سعی کرده اند شهرت این رشته های سرخ را در کنار طلای سرخ کویر یعنی همان زعفران شهرت جهانی بخشند اما متاسفانه نبود سرمایه گذار، نبود صنایع تبدیلی و کمبود اعتبار رویای جهانی شدن عناب کویر را به کابوسی تلخ برای مسئولان و به خصوص کشاوزان بدل کرده است.

 رویایی که شیرینی آن تنها نصیب دلالان و واسطه ها شده و کشاورزان از دسترنج خود سود ناچیزی دریافت می کنند که همین سود ناچیز کشاورزان را از پرورش درختچه های این مرواریدهای سرخ ناامید کرده و موجب شده آنها به جای این ثروت گرانبها به پرورش انواع محصولات جالیزی و محصولات زود بازده بپردازند.

خراسان جنوبی با داران بودن 98 درصد سطح زیر کشت عناب به عنوان اولین تولید کننده عناب در کشور و جهان مطرح است و می توان از این محصول با برنامه ریزی های صحیح در جهت توسعه اقتصادی استان گام برداشت.

بهبود وضعیت تولید عناب نقش مهمی در اقتصاد و درآمد روستاییان خراسان جنوبی ایفاء می کند، اما به دلیل عدم بهره وری کافی از امکانات موجود  و پایین بودن اطلاعات بهره برداران از چگونگی کاهش ضایعات این محصول، درآمد ناشی از آن در سطح پایینی قرار دارد و آنچنان که باید نتوانسته است هزینه های سازندگی خانواده های روستایی و دست اندرکاران تولید عناب را تأمین کند.

تولید سالانه بیش از چهار هزار تن عناب در خراسان جنوبی

مدیرکل جهاد کشاورزی خراسان جنوبی از تولید سالانه چهار هزارتن عناب در خراسان جنوبی خبرداد.

هاشم ولی پور مطلق در گفتگو با مهر، با بیان این که خراسان جنوبی یکی از قطب های پرورش عناب در جهان است، گفت: در حال حاضر دو هزار و 809 هکتار از باغات خراسان جنوبی زیر کشت محصول عناب است که از این باغات سالانه بیش از چهار هزار تن عناب برداشت می شود.

وی افزود: در سال 92 میزان عناب تولیدی در استان چهار هزار و 68 تن بوده است که بیشترعناب تولیدی به دلیل نبود مراکز فرآورری و دوری از مراکز فروش در داخل استان به مصرف رسیده است.

مدیرکل جهاد کشاورزی با بیان این که شهرستان بیرجند، خوسف و سربیشه از قطب های پرورش عناب در خراسان جنوبی هستند، گفت: جهاد کشاورزی علاوه بر برگزاری همایش سالانه زرشک عناب و زعفران با کمک پژوهشکده عناب و سایر نهادهای اجرایی استان به دنبال تدوین سندی است که با کمک سرمایه گذاران و سایر نهادهای اجرایی بتواند عناب را به صورت تازه به سایر استان های کشور و خارج از کشور صادر کند.

وی با بیان این که مگس عناب مهم ترین آفت عناب است، گفت: این مگس که دارای دو نسل است با حمله به درختان در ابتدای گل دهی و در هنگام رویش میوه عناب موجب ریزش میوه های کوچک و تازه عناب می شود که کشاورزان با شخم زدن پای درختان در زمستان و سم پاشی درخت با مشورت کارشناسان جهاد کشاورزی در اوایل میوه دهی درخت می توانند با این آفت مبارزه کنند.

مدیرکل جهادکشاورزی خراسان جنوبی با بیان اینکه عناب علاوه بر مصرف خوراکی خاصیت دارویی هم دارد، گفت: این میوه سرشار از ویتامین c  بوده و در حالت تازه خوری دارای 74.36 درصد قند بوده و در حالت خشک 65 الی 77.71 درصد از قند خوراکی مورد نیاز بدن را تامین می کند که قند عناب بر خلاف سایر قندها برای دندان ها و بدن مضر نیست.

ولی پور با بیان این که عناب به دلیل دارا بودن قند یکی از مواد مورد نیاز در تولید کمپوت و شیرینی است، گفت: میوه عناب به عنوان داروی لعاب دار و نرم کننده برای تصفیه خون و کمک به هضم غذا و سلامت دستگاه گوارش موثر بوده و همچنین ریشه آن برای کاهش تب، درمان آسم، التیام زخم و جراحت و در درمان سرطان و گرفتگی صدا و سرفه بسیار موثر است.

وی با بیان این که جهاد کشاورزی از کشاورزان عناب کار حمایت می کند، گفت: ایجاد صنایع تبدیلی و جمع آوری و فرآوری درست عناب از راهکاری های جهانی سازی این میوه گرانبهای دارویی در جهان است.

مدیرکل جهاد کشاورزی ایجاد صنایع فرآوری و تبدیلی را ضامن توسعه بخش کشاورزی در خراسان جنوبی عنوان کرد و گفت: این امر جز با همکاری بخش خصوصی و سرمایه گذاران در استان محقق نخواهد شد.

عناب مهم ترین روش برای پیشگری از سرطان های مختلف است

پزشک طب سنتی خراسان جنوبی و عضو انجمن حجامت ایران عناب را مهم ترین دارو برای پیشگیری از بروز انواع سرطان ها عنوان کرد.

علیرضا پرهیز در گفتگو با مهر با بیان این که عناب یکی از میوه های دارویی ارزشمند در طب سنتی و نوین برای درمان بیماری های مختلف است، گفت: عناب خاصیت ضد سرطانی داشته و در درمان انواع بیمارهای تنفسی نظیر آسم و درمان بیماری های گوارشی و هضم غذا موثر است.

وی افزود: عناب خاصیت سم زادیی داشته و موجب تصفیه خون می شود.

پزشک طب سنتی خراسان جنوبی با بیان این که ریشه عناب در کاهش تب و درمان زخم های مختلف موثر است، گفت: مصرف جوشانده عناب بدن انسان را در مقابل سرماخوردگی و انواع سرفه ها واکسینه کرده و همچنین به دلیل آن که قند آن برای بدن ضرر ندارد مصرف آن به بیماران دارای قند خون و دیابت توصیه می شود.

پرهیز با بیان این که از عناب می توان فرآورده های دارویی بسیار موثری تولید کرد، گفت: باید توجه بیشتری توسط مسئولان نسبت به محصولات استراتژیک استان نظیر عناب صورت گیرد زیرا صادارت عناب برای کشور می تواند ارز آوری هنگفتی داشته باشد.

دسترنج عناب کاران در جیب دلالان

محمد عبدالهی یکی از عناب کاران بیرجندی در گفتگو با مهر، اظهارکرد: نبود مراکز فرآوری و دوری از مراکز فروش موجب شده که دلالان عناب های کشاورزان را به قیمت های ناچیزی از آنها خریده و با سودهای هنگفتی در بازارهای داخلی و خارجی به فروش برسانند.

وی گفت: خوشبختانه در سال های اخیر آموزش های ترویجی خوبی توسط کانون هماهنگی صنعت و دانش زرشک عناب و زعفران به کشاورزان داده شده و کشاورزان با شیوه های درست جمع آوری عناب و خشک کردن آنها آشنا شده و همچنین بسته بندی هایی به کشاورزان معرفی شده که امکان حمل و نقل عناب تازه را به سایر نقاط کشور فراهم کرده است.

وی عنوان کرد: نبود سرمایه گذار موجب شده  که کشاورزان  نتوانند عناب تولیدی خود را به صورت تازه به مراکز فروش در داخل و خارج از کشور عرضه کنند و این موضوع موجب فروش عناب به صورت خشک به واسطه ها شده که به همین دلیل سود بسیار کمی نصیب کشاورزان می شود.

وی افزود: متاسفانه به این دلیل نبود صنایع تبدیلی و ناچیز بودن سود حاصل از فروش عناب بعضی از کشاورزان به کاشت محصولات جایگزین روی آورده و درختان عناب را به این دلیل که چوب آنها گران است بریده و به فروش می رسانند.

کشاورز بیرجندی با بیان این که عناب در مقایسه با سایر محصولات از قابلیت بسیار خوبی برای رشد و نمو در مناطق کویری و گرم خشک برخوردار است، بیان داشت: گسترش مزارع عناب نوید بخش درآمد و توسعه پایدار در بخش کشاورزی استان است.

عبدالهی ادامه داد: باید کشاورزان به شیوه های علمی و بهداشتی عناب را برداشت کرده و خشک کنند تا محصولات آنها دچار ضایعات نشود.

وی حمایت از کشاورزان عناب کار و ایجاد صنایع تبدیلی را از راهکارهای رونق کاشت این محصول گرانبها در استان عنوان کرد.

کشاورز بیرجندی یادآور شد: تا زمانی که در استان مراکز تبدیلی و صنایع فرآوری ایجاد نشود قصه تاراج دسترنج کشاورزان توسط دلالان غصه ای کهنه و ناآشنا نخواهد بود و همچنان دلالان و واسطه ها بیشترین سود را به جیب زده و برای دسترنج کشاورزان کیسه خواهند دوخت.

دیگر کشاورز عنابکار خراسان جنوبی نیز می گوید: دلالان مهمترین مشکلی است که کشاورزان دارند و چاره ای نیز جز فروش محصول به این افراد نداریم زیرا در واقع خلا در راستای فروش محصول وجود دارد و این خلا نیز تنها با وجود دلالان درحال حاضر برطرف می شود.

خسروی از مسئولان خواست در راستای برطرف کردن این خلا اقدام کنند زیرا هم اکنون سود دلالان از زحمت کشاورزان تامین می شود.

وی خواستار حمایت های مسئولان در خرید این محصول شد و ادامه داد: اگر مسئولان در این زمینه حمایت های لازم را داشته باشند دسترنج ما که با قیمت بسیار پائین خریداری می شود با قیمت های بالای به دست مصرف کنندگان نمی رسد.

کمبود فضای مناسب برای نگهداری و انبار کردن عناب خشک شده، کاهش کیفیت محصول به دلیل روشهای نامناسب برداشت، بالا بودن میزان ضایعات، پراکندگی وکوچک بودن باغات عناب، محدود بودن بازار و مصرف سنتی، ضعف حضور تعاونیها در فرایند تولید تا مصرف عناب همه و همه از مشکلاتی است که عنابکاران خراسان جنوبی و چرخه اقتصادی محصول عناب در استان با آن مواجه است.

تولید سالانه بیش از چهار هزار تن عناب با همین شرایط فعلی نیز نقطه آغازی می تواند باشد برای استفاده از سود سرشار عناب که محصول انحصاری خراسان جنوبی است.

در این میان  فقدان  صنایع بسته ‌بندی مناسب و عدم توجه به سرمایه گذاری در صنعت بسته ‌بندی و فراوری این محصول در خراسان جنوبی به چشم می خورد و امید است مسئولان امر در جذب سرمایه گذار در این بخش توجه بیش از گذشته داشته باشند.