به گزارش خبرگزاری مهر، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي از زمان تاسيس تاكنون فعاليت گسترده‌اي در حوزه‌های مختلف قرآنی داشته است كه از جمله مي‌توان به مواردي زير اشاره كرد: «مباحث پيراقرآنی، مشتمل بر: تاريخ قرآن و تفسير، علوم قرآنی، و مباني و منطق فهم قرآن (روش‌هاي اجتهادي و غير اجتهادي فهم قرآن و گرايش‌های عرفانی و شهودی، فلسفی عقلی و علمی تجربی فهم قرآن)»، «تفسير قرآن، مشتمل بر: تفسير ترتيبي، تفسير موضوعي (الهيات، علوم انساني، علوم طبيعي و ...)، و تفسير تنزيلی»، «تأليف مجموعه‌ي دانشنامه‌هاي قرآن‌شناسی؛ در بيست مجلد و حدود نهصد مدخل كلان، در دو محور عمده‌ي مباحث پيرامون قرآن (علوم قرآني) و مباحث درون قرآني (معارف قرآن)؛
تا كنون دو مجلّد از محور نخست، توليد شده و تعدادي از مقالات محور دومّ نيز نهايي شده است.»، «نقد محتوايي دائرهًْ‌المعارف قرآني لايدن؛ تا كنون حدود نود مقاله‌ي علمي در اين رابطه آماده شده است.»، «نقد محتوايي دائرهًْ‌المعارف قرآن راتليج؛ در دست بررسي و اقدام است.»، «تفسير تخصصي موضوعي قرآن مجيد؛ به منظور توليد علوم انساني اسلامي از قرآن، مشتمل بر حدود سي مجلّد؛ ده مجلّد از اين مجموعه، در دست تأليف است.»، «آيات الأحكام؛ براساس مباني شعيه و رويكرد تطبيقي به زبان عربي، در پانزده مجلّد؛ تا كنون دو مجلّد تأليف يافته و مابقي در دست انجام است.»
«تفسير الأثري الجامع؛ ادامه‌ي تفسير مرحوم حضرت آيت‌الله محمدهادي معرفت در نگارش تفسيري جامع و بي‌نظير در شيعه و اهل سنّت بر پايه روايات فريقين؛ شش مجلّد از اين اثر را خود مرحوم آيت‌الله معرفت به انجام رسانده‌اند و سی و چهار مجلّد ديگر آن توسط اين نهاد در دست انجام است و تا كنون حدود شانزده مجلّد آن تأليف شده است.»، «تفسير مختصر قرآن؛ در هفتصد هزار كلمه؛ اين تفسير به نحوي طرّاحی شده است كه مجموعاً در يك مجلّد انجام پذيرد و متناسب با سطوح دانشجويان و عامّه‌ي مردم باشد.»
«تفسير تنزيلي قرآن؛ اين تفسير در صدد ارائه‌ي شيوه‌ي تفسير تنزيلي مي‌باشد كه تا كنون در جهان شيعه چندان پيگيري نشده است و مي‌تواند تحوّلي در برداشت‌هاي قرآني صورت دهد؛ تا كنون يك مجلّد از اين مجموعه به چاپ رسيده است.»، «رابطه‌ي قرآن و شيعه؛ با توجه به ايرادات اهل سنّت و برخي از مستشرقان درباره‌ي رابطه‌ي شيعه و قرآن، ضرورت داشت اين مسئله به طور كامل و همه‌جانبه مورد بررسي قرار گيرد. در اين زمينه، تحقيقي در حدّ هشتصد صفحه طراحي شده و تأليف يك مجلّد از آن اتمام يافته است.»
«اعجاز قرآن؛ نظر به شبهات فزاينده در اعجاز قرآن، ضرورت داشت تحقيقي كلان در اين‌باره انجام شود و بناست اين مجموعه در قالب سه اثر توليد شود (اعجازشناسي قرآن و نقد شبهات، اعجاز بياني و تأثيري قرآن، و اعجاز علمي و تشريحي قرآن).»، «تفسير عرفاني قرآن؛ در حدود ده مجلّد؛ با توجه به فقدان تفسير عرفاني با زبان روان و قابل فهم براي عموم مردم و احياناً برخي انحرافات در برداشت‌هاي عرفاني از قرآن، ضرورت داشت تفسيري دلنشين بر مبناي مكتب عرفاني اهل بيت(ع) و به دور از تخيّلات و توهّمات نگارش يابد. به‌عنوان مقدمه‌ي اين كار، دو طرح در دست انجام است (مباني تفسير عرفاني و نقد تفاسير عرفانی).»
«همايش ملّي تفسير الميزان و علوم انساني؛ قرار است حدود دويست مقاله در اين زمينه نگارش يابد و همايش در سطح ملّي برگزار شود. اين همايش شامل مهم‌ترين رشته‌هاي علوم انساني و احياناً برخي مباحث مقدماتي خواهد شد.» و «همايش ملّي قرآن و معرفت شناسي؛ با محوريت گروه معرفت‌شناسي پژوهشگاه و همكاري گروه فلسفه‌ي دانشگاه علامه طباطبايي(ره)، ناظر به استخراج مجموعه‌ي مباحث معرفت‌شناسي در قرآن و نقد مباني معرفت‌شناختي غرب از منظر قرآن؛ مجموعه مقالات همايش در يك مجلّد به چاپ رسيده و همايش نيز به زودي برگزار خواهد شد.»، با درخواست عضويت پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي در شوراي توسعه فرهنگ قرآنی، شوراي معين شوراي عالي انقلاب فرهنگي نيز با توجه به فعاليت‌هاي پژوهشگاه با عضويت اين نهاد در شوراي توسعه فرهنگ قرآني موافقت نموده است.
لازم به ذكر است شوراي توسعه فرهنگ قرآني، شورايي متشكل از مديران عالي دستگاه‌هاي فرهنگي دولتي و عمومي و صاحب‌نظران بخش مردمي قرآني است. كميسيون‌هاي سه‌گانه و كارگروه‌هاي علمي شورا نيز تركيبي از همين سه بخش خواهد بود. اين تركيب علاوه بر رسميت بخشيدن به فعاليت‌هاي بخش‌هاي مختلف، زمينه‌هاي لازم براي جلب مشاركت بخش‌هاي فعال در حوزه‌هاي قرآني را در فرآيند تدوين و تصويب مصوبات شورا و كميسيون‌ها فراهم مي‌آورد.
از اهداف اين شورا مي‌توان به: «ایجاد هماهنگی بین دستگاه های دولتی، موسسات و گروه‌های فعال غیردولتی در جهت هم‌افزایی و ارتقاء فعالیت های قرآنی در سطح ملی و بین المللی»، «تقویت ایمان و اعتقاد به قرآن کریم و تمسک به تعالیم آن»، «تعمیق معرفت و تعمیم فهم و درک قرآن کریم»، «ارتقاء التزام عملی به قرآن کریم در ابعاد فردی و اجتماعی»، «تحقق فرهنگ قرآنی در نظام مدیریت، تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی کشور»، «توسعه مهارت های روان خوانی، صحیح خوانی و درک معنای آیات قرآن کریم در میان اقشار مختلف جامعه به ویژه کودکان و نوجوانان»، «تقویت و گسترش انس با قرآن کریم در اقشار مختلف جامعه» و «ترویج آیات و مفاهیم قرآن کریم در حوزه فرهنگ عمومی (نماد سازی و تبلیغات رسانه‌ای و محیطی، محاورات و ...)»، اشاره كرد.
اعضاي شوراي توسعه فرهنگ قرآني شامل: دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي(رئيس شوراي تخصصي)، وزير آموزش و پرورش، وزير علوم، تحقيقات و فناوري، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي، وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، وزیر ورزش و جوانان، رئيس نهادهاي قرآني وابسته به دفتر مقام معظم رهبري، نماينده شوراي عالي حوزه‌هاي علميه، رئيس سازمان تبليغات اسلامي، رئيس دفتر تبليغات اسلامي، رئيس سازمان اوقاف و امور خيريه، رئيس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، نماينده رئيس سازمان صدا و سيما، نماينده كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي، نماينده كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس شوراي اسلامي، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، سه نفر از صاحب‌نظران مؤسسات آموزشي، پژوهشي و تبليغي- ترويجي قرآني مردمي با تصويب شوراي تخصصي توسعه فرهنگ قرآني، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی، رئيس بنیاد ملی نخبگان، معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس‌جمهور و حجت‌الاسلام والمسلمين محسن قرائتي، است و پژوهشگاه به عنوان عضو جديد اين شورا شناخته مي‌شود.
