به گزارش خبرگزاری مهر، بر اساس تحلیلی که در سایت ایلاف منتشر شده برخی کارشناسان سیاسی پیش بینی می کنند که نشست سران شورای همکاری خلیج فارس با باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در «کمپ دیوید» در روز چهارشنبه هفته جاری سطح همکاری های میان واشنگتن و این کشورها را از «شراکت» به «ائتلاف» برساند.
آنچه در ادامه می خوانید متن کامل این تحلیل است.
به گفته بسیاری از کارشناسان شانس موفقیت و یا شکست نشست کمپ دیوید برابر است. باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در جریان این نشست با رهبران شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس دیدار و در زمینه های مختلف به ویژه در زمینه های سیاسی و امنیتی با آنها بحث و تبادل نظر می کند. موفقیت این نشست به هوشیاری کاخ سفید بستگی دارد. اوباما به منظور موفقیت این نشست باید توافقنامه ای را با این کشورها به امضا برساند که از لحاظ راهبردی چیزی کمتر از توافقنامه هسته ای با ایران نداشته باشد.
خروج از بحران در روابط
سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) چندی پیش پژوهشی را در رابطه با تلاش آمریکا برای گسترش و تقویت روابط خود با کشورهای حوزه خلیج فارس انجام داد. قسمتی از این پژوهش تحت عنوان «پس از نشست کمپ دیوید؛ استراتژی تدریجی برای تقویت همکاری امنیتی آمریکا و کشورهای عربی» منتشر و در آن به چالش ها، نگرانی ها، فواید و فرصت های تقویت همکاری های آمریکا و کشورهای عربی پرداخته شده است. نویسندگان این پژوهش پیشنهاد می کنند تا ایالات متحده آمریکا به صورت تدریجی و گام به گام به تقویت روابط خود با کشورهای حوزه خلیج فارس بپردازد به گونه ای که از یک سو روابط امنیتی ـ نظامی میان دو طرف تقویت شده و از سوی دیگر از چالش ها در این زمینه کاسته شود. در این پژوهش تأکید شده است که باراک اوباما به منظور توافق نهایی با شرکای عرب خود باید آنها را قانع سازد که هرگونه توافق نهایی هسته ای با ایران، به رابطه واشنگتن و کشورهای حوزه خلیج فارس ضربه ای نخواهد زد. اوباما همچنین باید به سران کشورهای عربی تضمین دهد که نفوذ آمریکا در منطقه حفظ خواهد شد و در آن سو اجازه نخواهد داد که نفوذ ایران در خاورمیانه گسترش یابد.
معاهده دفاع مشترک
بسیاری از کشورهای حوزه خلیج فارس و همچنین کشورهای عربی مهم دیگر از جمله مصر و اردن بارها از امضای توافقنامه نهایی هسته ای میان غرب و ایران به شدت ابراز نگرانی و اعلام کرده اند که این توافق ممکن است موجب افزایش نفوذ ایران در منطقه شود.
اما اوباما، در حالی که سعی کرد تا این نگرانی ها را از بین ببرد به یک باره در گفتگو با روزنامه آمریکایی «نیویورک تایمز» هشدار داد که نباید از تهدیداتی که ریشه آنها در برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس است، غافل شد. وی در این خصوص خطاب به کشورهای حوزه خلیج فارس تصریح کرد: «بزرگترین تهدیداتی که با آنها مواجه می شویم، ممکن است ناشی از جنگ با ایران نباشد بلکه باید ریشه آنها را در اقدامات نادرست در برخی از این کشورها جستجو کرد». اوباما در این گفتگو تأکید کرد که قصد دارد همزمان با تلاش برای تقویت روابط امنیتی با کشورهای عربی، آنها را به ایجاد اصلاحات مهم در کشورهای خود تشویق کند.
سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) چندی پیش با ارائه پژوهشی پیشنهاد کرده بود تا آمریکا به منظور افزایش ثبات در منطقه یک معاهده دفاع مشترک با کشورهای حوزه خلیج فارس به امضا برساند. این سازمان همچنین اعلام کرد که امضای چنین معاهده ای از یک سو می تواند جنبه بازدارندگی در مقابل ایران داشته باشد و از سوی دیگر روابط میان واشنگتن و اعراب را در مسیر اصلی خود قرار می دهد.
از شراکت تا ائتلاف
به طور خلاصه می توان گفت که هدف اصلی از طرح چنین پیشنهادی، ارتقای سطح روابط میان آمریکا و کشورهای عربی از سطح شراکت به سطح ائتلاف است. این درحالی است که چنین معاهده ای (معاهده دفاع مشترک) میان آمریکا و چندین کشور از جمله ژاپن، فیلیپین، کره جنوبی، استرالیا و ... وجود دارد. بر اساس این معاهده ایالات متحده آمریکا موظف است تمامی امکانات نزد خود را در مسیر برقراری ثبات و امنیت در منطقه به کار گیرد. ناتو معتقد است که تشکیل این ائتلاف با کشورهای عربی، خطراتی را نیز به دنبال خواهد داشت که باید مورد بررسی بیشتری قرار گیرد.
تشکیل یک ائتلاف دفاعی ممکن است خطرات امنیتی برای آمریکا به دنبال داشته باشد. زیرا در صورت بروز هرگونه جنگ نظامی مستقیم میان ایران و کشورهای عربی، ایالات متحده آمریکا بر اساس تعهد خود در معاهده نظامی موظف به دخالت در جنگ و اقدام نظامی علیه ایران خواهد بود. از سوی دیگر واکنش ایران به دخالت آمریکا نیز بسیار سریع و قاطع خواهد بود و می توان گفت که جنگی تمام عیار آغاز خواهد شد. ایران قادر است که منافع آمریکا در منطقه را به صورت مستقیم و غیر مستقیم هدف قرار دهد و این یک خطر امنیتی بزرگ برای واشنگتن به شمار می رود.
اعتماد به آمریکا
خطر دیگری که آمریکا را پس از امضای توافقنامه ائتلاف دفاعی با کشورهای عربی تهدید می کند، این است که ممکن است واشنگتن درگیر جنگ های فرقه ای در خاورمیانه شود؛ این چیزی است که منافع آمریکا در منطقه را با خطر مستقیم مواجه می سازد. در نتیجه این ائتلاف، شاید آمریکا در نهایت مجبور شود برای کمک به هم پیمانان عرب خود وارد جنگ مستقیم با ایران شود. این سناریو برای آمریکایی ها بسیار پیچیده است و تحت هیچ شرایطی نمی توان از تبعات آن بر منطقه سخن گفت.
از سوی دیگر، این ائتلاف دفاعی می توان اعتماد کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به آمریکا را دوچندان کند. این اعتماد موجب می شود تا روابط امنیتی ـ نظامی میان دو طرف تا سطح بی سابقه ای ارتقاء پیدا کند.
دستاوردها
تحقیقات و پژوهش های صورت گرفته طی ده های گذشته نشان می دهد که کشورهای حوزه خلیج فارس هیچگاه اقدام تحریک آمیزی را انجام نمی دهند که ایالات متحده آمریکا مجبور باشد به این دلیل دست به اقدام نظامی برای حمایت از آنها بزند.
ائتلاف دفاعی میان آمریکا و کشورهای عربی می تواند روابط نظامی و همچنین رایزنی های سیاسی ـ نظامی میان دو طرف را تقویت کند.
علاوه بر این، از آنجا که برخی کشورهای حوزه خلیج فارس دارای زرادخانه های متشکل از جدیدترین تسلیحات در دنیا هستند، هرگونه ائتلاف دفاعی آمریکا با آنها به سود واشنگتن تمام خواهد شد، چرا که شرکایی با چنین تسلیحات قدرتمند می توانند امنیت ایالات متحده آمریکا را تأمین کنند. این کشورها با در اختیار داشتن چنین امکانات و تسلیحاتی همچنین قادر هستند تا به آمریکا در تحقق اهداف سیاسی آن در سراسر جهان کمک کنند.
از جمله دیگر دستاوردهای ائتلاف دفاعی آمریکا با کشورهای عربی این است که واشنگتن می تواند به جای اینکه مستقیما وارد جنگ علیه کشوری شود، از همپیمانان خود به عنوان ابزاری در این زمینه استفاده کرده و آنها را به میدان نبرد بفرستد.
مقابله با ایران
ادعا می شود که امضای توافقنامه تشکیل ائتلاف دفاعی میان آمریکا و کشورهای حوزه خلیج فارس می تواند از نفوذ ایران در منطقه کاسته و از گسترش بیش از پیش این کشور در زمینه نظامی جلوگیری کرد. بر اساس ادعای برخی کارشناسان، چنین ائتلافی می تواند با قدرت بیشتر در مقابل ایران ایستاده و از تحقق اهداف آن در منطقه ممانعت کند.
کارشناسان همچنین مدعی هستند: کشورهای عضو این ائتلاف قادر هستند تا در صورت امضای توافقنامه هسته ای میان ایران و غرب، امنیت و ثبات در منطقه را گسترش دهند.
استراتژی تدریجی
کارشناسان معتقدند که ایالات متحده آمریکا به منظور جلب اعتماد کشورهای حوزه خلیج فارس و همچنین تقویت روابط سیاسی ـ نظامی خود با آنها باید یک راهبرد و استراتژی تدریجی و گام به گام را در دستور کار خود قرار دهد. این استراتژی می تواند در پایان نشست سران کشورهای عربی با اوباما در «کمپ دیوید» طی روز چهارشنبه و در قالب یک بیانیه الزام آور آغاز شود؛ بیانیه ای که دو طرف در آن به دفاع از یکدیگر در صورت تجاوز هر کشوری به آنها متعهد می شوند. در گام بعدی می توان انتظار تشکیل یک شورای نظامی مشترک میان آمریکا و کشورهای عربی را داشت. گام نهایی نیز همان معاهده دفاع مشترک خواهد بود که باید از لحاظ قانونی الزام آور باشد.
بدین ترتیب می توان گفت که دعوت باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا از سران کشورهای حوزه خلیج فارس برای برگزاری نشست در «کمپ دیوید» با هدف گسترش روابط میان دو طرف در تمامی زمینه ها به ویژه در زمینه های نظامی و امنیتی صورت گرفته است.
پس از امضای بیانیه پایانی نشست کمپ دیوید، روابط میان آمریکا و کشورهای عربی وارد فاز جدیدی می شود و دو طرف باید به صورت رسمی و قانونی به تعهدات مورد توافق خود پایبند بوده و این پایبندی را ثابت کنند. تحقق این موضوع مسلتزم فعالیت بی وقفه نهادهای دیپلماتیک و نظامی آمریکا و کشورهای عربی است و یک مرحله انتقالی تاریخی در روابط دوجانبه آنها به شمار می رود.
نظر شما