دكتر سيد حسن حسيني، استاد فلسفه علم دانشگاه صنعتي شريف، در گفتگو با خبرنگار گروه دين و انديشه "مهر" درباره مفهوم طبيعت از نگاه سنت گرايان اظهار داشت : نمي توان طبيعت از ديدگاه سنتگرايان سخن به ميان آورد بدون آنكه به مباني علم قدسي و سنتي سنتگرايان بي توجه بود. در علم قدسي، طبيعت يك اصل است و به تمامي اجزاء آن بايد به مثابه يك كل نگاه كرد.
وي افزود: در حقيقت طبيعت واجد معنايي معنويي و قدسي است و قدسيت و معنويت طبيعت به قدسيت هستي مطلق باز مي گردد. البته تجلي قدسيت طبيعت نيز به مثابه قدسيت علم و دين و هنر در سنت هاي گوناگون به يكسان نيست و از مراتب تشكيكي برخوردار است.
دكتر حسيني با تاكيد بر اين مطلب كه از ديدگاه سنت گرايان علم مقدس شامل پيام معنوي است گفت: طبيعت از طريق اشكال و حركات و توالي مكرر رويدادهايش ايجاد مي شود، شناخت اين حركات و توالي معنا دار آن جزيي از معرفت قدسي و لاينفك از آن است. البته همانطور كه در درون فراتجدد، هنر و علم و دين قدسي دچار آسيبهاي فراوان شده است پيام معنوي طبيعت نيز مشوش و غبار آلود شده است .تنها در تمدنهاي سنتي است كه مي توان طبيعت و پيام معنوي آن را بخوبي درك و فهم كرد.
وي تأكيد كرد: راهي نيز جز بازگشت به سنت براي احساس اين پيام معنوي وجود ندارد. به يك معنا بين علم قدسي و هنر مقدس و پيام معنوي طبيعت تفاوتي نمي توان ديد. آنها وجوه و شئون مختلف سنت اند و سنت در معناي اصل آن در تبلور و تجلي تكويني با طبيعت و قوانين آن به هم پيوند خورده است. حس و درك اين معنا بي ترديد در منظومه سنت محور امكان پذير مي باشد.
استاد فلسفه دانشگاه تصريح كرد: طبيعت متجلي از سنت واجد دو ويژگي نظام و هماهنگي است. چنان هماهنگي در عوالم طبيعي وجود دارد كه گويي جهان موسيقي بوده كه در جواهر اشياء تقرر يافته است. از ديدگاه سنتگرايان قوانين طبيعت كه به منزله لوازم ذاتي تكوين اند چيزي جز قوانين خداوند براي مخلوقاتش نيست.
وي تصريح كرد: در اين نگرش وحدت محور، اساسا تفاوتي بين قوانين تكويني و تشريعي وجود ندارد و اين دو متناظر بر يكديگر اند. در حقيقت مشاهده چگونگي تبعيت كامل هر جنبه از طبيعت از قوانين حاكم بر آن به معناي آگاهي يافتن از دارايي است كه انسان هم بايد از آن تبعيت كند.
دكتر حسيني تصريح كرد: همچنين در اين ديدگاه بايد به جنبه زيبايي شناختي طبيعت نيز توجه كرد. زيبايي طبيعت يكي از صوري است كه آدمي مي تواند صورت بي صورت آن واحد مطلق را بشناسد. زيبايي طبيعت در عين حال آدمي را به باطن خويش متوجه مي سازد و جذب خود مي كند. اين زيبايي يادآور آن حق معنوي است كه انسان از آن نشات گرفته است. هم چنين پيام معنوي طبيعت علاوه بر زيبايي كلي اشكال، نمادهايي نيز دارد كه بازتاب مستقيم صفات خداوند قادر جميل است. الهام آفريني طبيعت در هنرهاي قدسي و سنتي و ديني و حتي هنر بشري و زميني، سطوح مختلف تجلي طبيعت در صور و نمادهاي معنا آفرين است.
استاد فلسفه علم دانشگاه شريف در پايان گفت: از ديدگاه سنتگرايان، طبيعت كارگاه صانع الهي نيز تلقي مي شود؛ كارگاهي كه مي توان در آن مهمترين شاهكارهاي هنر مقدس را يافت. اشكال طبيعت محصول مستقيم كار آن قدرت جهان آفرين است كه از خزانه امكان الهي آن اعيان ثابته را برگرفته و شكل بروني آن طبيعت بكر است.
نظر شما