انتخاب مهندس علي آبادي كه سوابق خوبي در زمينه هاي عمراني و ساخت وساز درسطح تهران داشته به عنوان رئيس سازمان تربيت بدني بيانگرنگاه ويژه رئيس جمهور به توسعه فضاهاي ورزشي و در دسترس قرارگرفتن امكانات وشرايط ورزش براي عموم مردم داشت.
در اين ميان پس ازسالها توجه صرف به ورزش قهرماني، دراولويت قرارگرفتن ورزش همگاني ازسوي دستگاه ورزش اين بخش را دركانون توجهي ويژه قرارداده تا جائي كه سال آينده به سال " ورزش خانواده " اختصاص يافته است. به همين بهانه گفتگويي را با محمد عليپوررئيس فدراسيون ورزشهاي همگاني ترتيب داديم كه ماحصل آن را مي خوانيد:
* خبرگزاري "مهر" - گروه ورزشي : ازجمله بخشهايي كه درراستاي تغييرات طرح جامع درچارت سازمان تربيت بدني ايجاد شد،"معاونت ورزش هاي همگاني و تفريحي" بود. مهندس مهرعليزاده رئيس وقت سازمان تربيت بدني پس از بررسي سوابق مديران سازمان با توجه به اشراف و حضور چندين ساله در فدراسيون ورزش همگاني مسئوليت اين حوزه را به شما واگذاركرد. ايجاد اين معاونت در سازمان چه تاثيري در توسعه و گسترش ورزش همگاني داشت و اساسا اين مركز چه اهداف و ماموريتهايي را دنبال مي كند؟
- عليپور : يكي ازآثارمهمي كه ازچهارسال گذشته درورزش كشورباقي مانده، طرح جامع ورزش است. كارشناسان ومتخصصان زيادي با صرف ساعتها وقت وهزينه، چشم اندازبيست ساله اي را براي نخستين بار درتاريخ ورزش كشورتدوين كردند كه به اعتقاد من گام موثري در برنامه مند شدن ورزش كشور داشت. دراين طرح با توجه به اهميت ورزش همگاني، مركز توسعه ورزش همگاني تاسيس شد كه گسترش ورزش در سطح كشور و حضورفعال تمامي دستگاهها دراين بخش مورد تاكيد قرارگرفت.
درآن مقطع با توجه به ديدگاهها و اهدافي كه مورد نظر رئيس سازمان قرار داشت اين مسئوليت به بنده محول شد و اتفاق خوبي كه دراين مقطع صورت گرفت ارتقاء جايگاه ورزش همگاني ازسطح يك فدراسيون به سطح معاونت سازمان بود. درطول يكسالي كه بنده دراين معاونت حضورداشتم تنها مركزي كه درسازمان برنامه منظم و مستقل پنج ساله براي توسعه ورزشهاي همگاني و تفريحي ارائه كرد، معاونت ورزش همگاني بود كه در آن اهداف، سياستها وماموريتها بطور دقيق مشخص شده بود. علاوه براين، برنامه هاي اساسي در زمينه بسترسازي براي ورزش همگاني مورد توجه قرارگرفت كه تصورمي كنم حتي در بسياري جهات از اهدافي كه دربرنامه پيش بيني شده بود، جلوتربوديم.
* با تمام محاسني كه برخوردارشدن ورزش كشوراز يك برنامه مدون و مشخص دارد، ولي هنوز اين طرح درمرحله اجرايي شدن با موانع و مشكلات بسياري روبروست و هنوز بسياري نگاهي انتقادي نسبت به اين طرح دارند؟
- به اعتقاد من نبايد از طرح جامع انتظارمعجزه داشت. طرح جامع مثل نورافكني است كه به بدنه ورزش كشور تابيده شد تا هردستگاهي جايگاه خود را در پيكره ورزش كشورپيدا كند. حداقل زماني هم كه نيازاست تا اثرات اين طرح مشخص شود پنج سال آينده است. بطورمثال در ورزش همگاني پيش بيني شده ظرف پنج سال آينده جمعيتي كه ورزش مي كنند از15 درصد كنوني به 25 درصد افزايش يابد. اين پيش بيني در تعداد مدالهاي ورزش قهرماني درمسابقات آسيايي و المپيك هم وجود دارد.
*اجراي چنين برنامه هايي را در توسعه و گسترش ورزش همگاني در سطح كشور تا چه اندازه موثر مي دانيد؟
- ورزش همگاني يك پروژه ملي است و نمي توان بحث ورزش ، سلامتي ونشاط افراد يك جامعه را درچارچوب وظايف يك فدراسيون يا يك سازمان و نهاد خاص خلاصه كرد. به اعتقاد من براي توسعه و گسترش ورزش همگاني اين دولت است كه نقش محوري و اساسي دارد و در واقع دولت بايد اين حركت ملي را سازماندهي و هدايت كند. در تمام دنيا نيزاين دولتها هستند كه با امكانات و ابزارهايي كه دراختيار دارند به پيشبرد برنامه هاي ورزش همگاني كمك مي كنند.
البته بخش ها و سازمانهاي دولتي بسياري دراين زمينه برنامه هاي خوبي را به مرحله اجرا درمي آورند و دربخش ورزش همگاني هزينه مي كنند كه هرچند با استانداردهاي جهاني فاصله زيادي دارد ولي حركت خوبي آغاز شده كه نيازبه تقويت و حمايت دولت دارد.
* در تدوين طرح جامع تاسيس فدراسيونهاي جديد تحت پوشش مركز توسعه ورزش همگاني پيش بيني شده بود. دراين زمينه مركز توسعه ورزش همگاني چه اقداماتي انجام داده است؟
- با تاسيس يك اتاق فكرمتشكل از كارشناسان خبره سازمان درمركز توسعه ورزش همگاني كه وظيفه داشت براي توسعه ورزش محلات، مساجد، روستاها، سازمانها و... به طراحي و برنامه ريزي بپردازد و درقالب طرح برنامه هاي خود را اعلام كند. دراين زمينه گامهاي جدي برداشته شد وفدراسيونهايي كه قابليتهاي لازم براي تبديل شدن به فدراسيون را داشتند تاسيس شدند وسرپرستان آنها مشخص شد و در ادامه با برگزاري مجامع و تهيه امكانات نرم افزاري وسخت افزاري و بودجه عملا اين فدراسيونها كار خود را آغاز كردند.
* آيا تغييرمديريت سازمان تاثيري در روند برنامه ريزي هاي انجام شده در مركز توسعه ورزش همگاني داشت؟
- مهندس علي آبادي با علاقمندي درحوزه ورزش همگاني وارد شدند وبرنامه هاي گذشته را با شدت وحدت بيشتري دنبال كردند. ايشان ازهمان ابتدا بنده را مامور كردند طرح هايي را در زمينه توسعه ورزش همگاني تهيه كنم. ايشان به خصوص بر روي ورزش محلات و ورزش خانواده تاكيد داشتند ودرجلساتي كه با ايشان داشتيم سفارش مي كردند بايد روزهاي تعطيل درمحلات، فضاهاي روباز، استاديوم ها و پاركها برنامه هاي ورزشي داشته باشيم وخانواده را به سمت ورزش و سرگرمي هاي سالم سوق دهيد.
* بنظرمي رسد تاكيد بر روي ورزش همگاني درشرايطي جزو سياستهاي سازمان قراردارد كه اغلب فضاهاي ورزشي دراختيار بخش خصوصي است و عامه مردم از دستيابي به فضاهاي ورزشي همگاني محرومند. آيا اين وضعيت نوعي دوگانگي بين برنامه ها و واقعيت هاي موجود نيست؟
- حل اين مشكل نياز به فرهنگي دارد كه بايد ازسوي سازمان تربيت بدني تزريق شود وسازمان در اين زمينه بصورت دستوري عمل كند. دولت بايد با مكانيزمهايي كه دراختيار دارد دراين زمينه وارد عمل شود وبسياري ازبخش هايي كه مي تواند در اختيار مردم قرار گيرد را دراختيار ورزش همگاني بگذارد.
* اواسط دي ماه مهندس محمد هادي حسام درمركز توسعه ورزش همگاني و تفريحي جايگزين شما شد. آيا اين جايگزيني به معني تغييربرنامه ها و راهي كه ظرف يكسال گذشته دراين معاونت طي شده است هم بود ؟
- خوشبختانه آقاي حسام سالها در بدنه ورزش حضور داشتند و10 سال سابقه مديركل تربيت بدني از ايشان فردي مسلط به اين حوزه را ساخته است كه به خوبي با ورزش همگاني و مشكلات آن آشناست ومي تواند دراين بخش تاثيرگذارباشد. ايشان طرح پنج ساله اي كه براي توسعه ورزش همگاني تهيه شده بود را بسيار ارزشمند عنوان كردند و بيش از هرچيز بر روي ورزش خانواده تاكيد دارند ودر همين راستا هفته گذشته براي اولين بارطرح ورزش خانواده در سازمان تربيت بدني به اجرا درآمد كه بسيارمورد توجه پرسنل و خانواده كارمندان واقع شد. تصورمي كنم با اهميتي كه مسئولان سازمان براي ورزش همگاني قائل هستند، سال آينده سياست سازمان تربيت بدني متوجه ورزش خانواده است و برنامه ريزي ها در راستاي تحقق اين هدف جهت گيري خواهد شد.
* تاكنون چه برنامه هايي از سوي مديريت جديد مركز توسعه ورزش همگاني به اجرا درآمده كه تاكنون دراين بخش عملياتي نشده بود؟
- به تازگي طرح تاسيس كميته هاي ورزش همگاني درفدراسيونها طرح جالبي بود كه مي تواند تحرك خوبي به بحث ورزش همگاني بدهد. فدراسيونهاي آسيايي و جهاني هم چنين بخشي را در زيرمجموعه خودكميته اي تحت عنوان"FOR ALL" دارند كه دركناربحث قهرماني براي همگاني كردن آن رشته هم برنامه ريزي مي كند. اين كميته ها با حمايت فدراسيونها به توسعه آن رشته كمك مي كنند تا افراد بيشتري جذب رشته ها شوند و طبيعي است شناسايي نخبه ها نيز ازچنين دامنه وسيعي از استعدادها بهتر انجام مي گيرد. اين تجربه در كشورما هم خوب جواب داده است.
اگرتا پيش از اين تعداد كل پينگ پنگ بازان كشور اگر درسطح پاييني قرارداشت، با آمدن ميزهاي سنگي تعداد پينگ پنگ بازان به يكباره به چند برابرافزايش يافت. بسكتبال خياباني هم كه خود من ازهمين رشته وارد ورزش حرفه اي شدم، نيز درقالب همين كميته ها مي تواند توسعه يابد. رشته هاي پاركي نظير بدمينتون درقالب اين طرح خيلي زود جواب مي دهند. اين طرح براي ورزش همگاني فوق العاده است به شرط اينكه پشتيباني وحمايتهاي لازم هم از اين كميته صورت بگيرد.
* همانطور كه گفتيد ورزش همگاني يك پروژه ملي است. بنظر مي رسد شرط اساسي و ضروري براي رشد ورزش همگاني نگاه يكپارچه به اين بخش باشد. آيا چنين رويكردي به ورزش همگاني ايجاد شده است؟
- به نكته خوبي اشاره كرديد. خوشبختانه اين توجه دربالاترين حد در بين مسئولان كشور، رسانه ها، مطبوعات، مديران كشور و ... بوجود آمده وجملگي بر اين مسئله تاكيد دارند. مقام معظم رهبري مدام براين بحث تاكيد دارند. ورزش همگاني يكي ازاولويت هاي رئيس جمهوري است، رئيس سازمان تربيت بدني نيزبا جديت پيگيرهمگاني كردن ورزش هستند.
اينها پشتوانه هاي خوبي به شمارمي رود كه شايد تا چند سال گذشته نسبت به ورزش همگاني وجود نداشت. اينها سرمايه هايي است كه مي تواند تاثير بسزايي در رشد ورزش همگاني داشته باشد. مي خواهم بگويم در ورزش همگاني حركتهاي خوبي انجام شده، ولي به لحاظ آماري هنوز روي اعداد پايه هستيم و با استانداردهاي دنيا فاصله داريم. در دنيا نزديك به 50 درصد مردم ورزش مي كنند، درحاليكه اين آمار در ايران نزديك به 15 درصد است.
*اين يك اصل است كه با سرمايه گذاري در ورزش مي توان به كاهش هزينه هاي درماني كمك كرد. اما اين درحالي است كه هزينه ورزش در ايران بالاست و عامه جامعه از پس هزينه هاي بالاي ورزش بر نمي آيند. چگونه بايد اين دوگانگي را توجيه كرد ؟
- ببينيد فرهنگ ورزش كردن بايد درجامعه نهادينه شود. شما در فضايي كوچك وبا حداقل امكانات هم مي توانيد تحرك داشته باشيد. پياده روي كه ديگر هزينه ندارد. هرنفر مي تواند روزانه بخشي ازمسافت خود را تا محل كارش را پياده كند. مي خواهم بگويم ورزش بايد به عادات ثانويه افراد تبديل شود. اين درست كه هزينه ورزش كردن در كشور ما بالاست ولي اين نبايد باعث شود ما دست از تحرك برداريم.
* آيا اين علاقمندي و حساسيت از سوي دستگاههايي نظير وزارت بهداشت كه بطور مستقيم با سلامتي افراد جامعه سر و كار دارند ، وجود دارد؟
- متاسفانه بايد بگويم نه. طبق قانون وظيفه وزارت بهداشت سلامتي مردم است وحتي معاونتي بنام سلامت در اين وزارتخانه وجود دارد ولي تاكنون حتي يك برنامه در جهت تحرك مردم داشتند. تنها برنامه هايي كه روي آنها خيلي تبليغ شده نوع تغذيه و اثرات زيان بار سيگار بوده است. در اين پنج سال حتي يك نامه براي همكاري به فدراسيون ورزش همگاني ارسال نشده و اين اتفاق خوبي براي جامعه ما كه ميزان مصرف دارو در آن بطور سرسام آوري درحال افزايش است نيست و حتي بنظر من نگران كننده است.
* آيا راهكاري وجود دارد كه اين حلقه هاي مرتبط با سلامتي مردم دوباره به يكديگر وصل شود؟
- درطرح جامع شورايي ديده شده بود تحت عنوان شوراي ورزش همگاني و تفريحي كه در اين شورا براي نخستين بارمعاونين ارشد تمامي دستگاههايي كه به نوعي با سلامتي، نشاط و تحرك مردم سروكاردارند درقالب اين شورا گرد هم مي آيند. همچنين شهردار تهران و چهارنفر از شهرداران مراكز استانهاي كشور نيز در اين شورا عضويت دارند كه با شروع كار اين شورا برنامه هاي تمامي دستگاهها درقالبي مشخص وسازماندهي شده تعريف شده و ازموازي كاري و پراكنده كاري جلوگيري خواهد شد.
در واقع اين شورا وظيفه دارد بودجه، برنامه وكار ورزش همگاني را دريك جهت مشخص سازماندهي كند. به اعتقاد من يكي ازبهترين برنامه هايي كه از زمان حضور مهندس حسام درمركز ورزش همگاني صورت گرفته فعال كردن اين شوراست كه مطمئنا درآينده خبرهاي خوبي ازبه اجرا درآمدن برنامه هاي اين شورا خواهيم شنيد.
* بنظر شما چه عاملي مهمترين نقش را در توسعه ورزش همگاني دارد؟
- دريك جمله تبليغات، فرد بايد بطور مداوم درمعرض تبليغ براي ورزش كردن باشد، بطوري كه ورزش به يك عادت روزانه مثل غذا خوردن، لباس پوشيدن و... تبديل شود. اين تنها نياز به فرهنگ سازي دارد كه آنهم تنها از طريق رسانه ها مي توان به اين مهم دست يافت. بنظرمن ورزش همگاني تنها ازطريق رسانه هاست كه مي تواند توسعه پيدا كند وهيچ عاملي به اندازه رسانه ها در رشد و توسعه ورزش هاي همگاني تاثيرگذارنيست.
* به بحث فدراسيون ورزش همگاني بپردازيم. درحال حاضر اين فدراسيون ازچند انجمن تشكيل شده وآيا قابليت تبديل شدن به فدراسيون در اين انجمن ها وجود دارد؟
- درحال حاضرفدراسيون ورزش همگاني از20 انجمن تشكيل شده و يكي از افتخارات دوره فعاليت بنده درفدراسيون اين است كه دربرخي از انجمن ها بقدري استانها خوب وحرفه اي عمل كردند كه درطول يكسال گذشته چهارانجمن ما تبديل به فدراسيون شدند. البته رشته هاي ديگري نظيرسپك تاكرا يا آليش هم ازاين پتانسيل برخوردارند. بد نيست بدانيد تا سال 79 تنها انجمن ورزشهاي بومي و محلي فعال بود و درطول اين سالها رشته هاي زيادي تحت پوشش ورزش همگاني قرارگرفته اند و اين جزو افتخارات ماست.
* شما در طول پنج سالي كه مسئوليت فدراسيون ورزش همگاني را برعهده داشتيد تا چه اندازه در فرهنگ سازي براي گرايش مردم به ورزش موفق بوديد؟
- كمتراز پنجاه درصد. يعني با تمام كارهايي كه تاكنون دربخش ورزش همگاني صورت گرفته هنوز نتوانسته ايم به نيمي ازخواسته هايمان هم برسيم، ولي توانستيم ضرورت ورزش كردن را به مردم گوشزد كنيم و مردم امروزبه اين واقعيت رسيدند كه رمزسلامتي شان در ورزش كردن نهفته است. اين يك موفقيت بزرگ است. حالا بايد براي به صحنه آوردن مردم برنامه ريزي كنيم.
* گران شدن ورزش يكي از عواملي است كه از اقبال عمومي به ورزش مي كاهد. بنظر شما چه بايد كرد تا ورزش بطور وسيع در دسترس همه قرار بگيرد؟
- من معتقدم ورزش بايد دريك سطحي براي عموم رايگان باشد. همانطوركه درقانون اساسي وجود دارد. براي رسيدن به اين هدف هم دولت بايد پيشگام شود و امكانات خود را در اختيارمردم قراردهد. گران شدن ورزش به نفع هيچكس نيست وتنها هزينه هاي ديگري نظيردرمان را بر دوش دولت تحميل مي كند.
* آيا اقبال به سمت توسعه ورزش همگاني در بين دولتمردان و تصميم گيران كشوروجود دارد يا هنوزبرق مدالهاي ورزش قهرماني اين بخش را از توجه و اهميت برخورداركرده است؟
- اين اراده وخواست درمسئولان دولتي و اجرايي كشور وجود دارد و انصافا مسئولان كشور بطورجدي درصدد توسعه ورزش همگاني هستند وهمين توجه ها باعث شده جايگاه ورزش همگاني در سازمان ارتقا پيدا كند. تصورمي كنم بودجه وامكانات مناسبي هم درسال آينده در اختيار اين مركز قرارخواهد گرفت و احساس من اين است كه دولت قصد دارد به شعارتوجه به ورزش همگاني درعمل دست يابد.
* با توجه به سوابق چندين ساله اي كه در مديريت ورزش همگاني داريد، معتقديد چه موانعي و كاستيهايي را بر سرراه توسعه ورزش همگاني وجود دارد؟
- به اعتقاد من مردم زماني جذب ورزش مي شوند كه به سطح نسبي ازرفاه عمومي دست پيدا كنند. اين مسئله مختص ايران هم نيست و درهمه جاي دنيا همينگونه است. طبيعي است كسي كه بخش زيادي از ساعات روزانه خود را مجبوراست درمحيط كار سپري كند ديگر فرصت و انگيزه و انرژي براي ورزش كردن ندارد. علاوه بر اين سطح آگاهي هاي جامعه درگرايش مردم به ورزش تاثيربسزايي دارد.
بسياري ازمردم نسبت به اثرات مفيد ورزش مطلع نيستند. دراينجا بحث آموزش از اهميت زيادي برخوردار است وما در اين مقوله تاكنون ضعيف عمل كرديم. دراين بخش معمولايك نوع ورزش براي سنين مختلف توصيه مي شود، درحاليكه ورزش سنين مختلف با يكديگر تفاوت دارد. دركنار اينها توسعه زيرساختها نيز از اهميت بسزايي برخورداراست و دولت بايد دراين زمينه به توسعه فضاهاي ورزشي كمك كند.
* يكي از مجراهاي قانوني كه درطرح جامع براي جذب درآمد دربخش ورزش ديده شده تبصره بند" چ " قانون بودجه است كه دستگاهها و سازمانهاي دولتي را موظف كرده تا يك درصد ازبودجه خود را در ورزش هزينه كنند. آيا فدراسيون ورزش همگاني تاكنون از اين امكان برخوردارشده است؟
- قانون دراين زمينه دستگاههاي دولتي را مجازگذاشته وهيچ ارگاني موظف نيست تا در ورزش سرمايه گذاري كند. علاوه بر اين اينگونه تبصره ها و ماده هاي قانوني نياز به پيگيري دارد وتاكنون بخش كمي از ورزش از اين تبصره برخوردارشده است، چرا كه خود سازمانها و دستگاههاي دولتي ازفعاليتهاي ورزشي برخوردارند وترجيح مي دهند در زيرمجموعه هاي خودشان سرمايه گذاري كنند تا اينكه بودجه هايي را درخارج از دستگاههاي خود صرف كنند. البته تاكنون آقاي يزداني خرم تلاش ارزنده اي درزمينه جذب درآمدهاي دستگاههاي دولتي به ورزش داشتند، ولي بهتر اين است دولت يك رديف بودجه مستقل براي ورزش تعريف كند. كاري كه دربودجه امسال تقريبا انجام شد.
* بودجه فدراسيون ورزش همگاني در سال جاري چه ميزان بود؟
- بودجه فدراسيون درسالي گذشت 650 ميليون تومان بود كه 20 ميليون آن را صرف استانها كرديم، هرچند هنوزاين ميزان بودجه را نيزبطوركامل دراختيارنگرفتيم وبا توجه به حجم بالاي كاري كه دراين فدراسيون وجود دارد اين ميزان بودجه، تناسبي با انتظارات و توقعاتي كه ازاين فدراسيون وجود دارد، نيست.
نظر شما