به گزارش خبرگزاری مهر، معاون ارتباطات و اطلاع رسانی دفتر رئیس جمهور با شرکت در پنحمین روز «۱۰ روز با عکاسان» به انتقاد عکاسانی که نسبت به برخی از رفتارها و حذف تعدادی از عکس‌های منتشر شده عکاسان خبری این حوزه گلایه داشتند، پاسخ گفت.
«بررسی چالش های تولید و انتشار عکس در مطبوعات» موضوع اولین نشست تخصصی پنجمین روز برگزاری این گردهمایی بود که اعضای انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی ایران با حضور حیدر رضایی مدیر بخش عکس خبرگزاری مهر، وحید سالمی از عکاسان خبرگزاری AP، علی آقاربیع مدیر بخش عکس خبرگزاری تسنیم و مرتضی فرج آبادی مدیر بخش عکس خبرگزاری ایسنا پیرامون آن به بحث و تبادل نظر پرداختند.
فرج آبادی در ابتدای این نشست گفت: نظر شخصی من است که عکاسی خبری همه جوره مورد کم لطفی قرار می‌گیرد و وقتی در خیابان عکاسی می‌کنیم انگار توپی در دستمان است و مورد هجمه قرار می‌گیریم. حتی در مراسم‌ها، مدیران روابط عمومی‌ها یا رئیس‌های سازمان‌ها ما را به چشم یک مزاحم نگاه می‌کنند و در کل هزاران انگ به ما می‌زنند. اگر بخواهیم نقد کنیم خود مدیران رسانه‌هایمان نیز ما را زیاد جدی نمی‌گیرند و به عقیده آنها ما یکسری عکس می‌گیریم تا در کنار خبرها منتشر شود.
وی در ادامه از رضایی پرسید که قبل از انتشار عکس چه محدودیت‌هایی وجود دارد که مدیر بخش عکس خبرگزاری مهر پاسخ داد: یکی از عوامل، بضاعت مالی خبرگزاری است که باعث می‌شود ما با عکاس‌هایی که در حیطه کاری خودشان به تجربه و سواد اولیه مجهز هستند، مرتبط نشویم و این موضوع تاثیرگذاری است. عدم انتشار صرفا ربطی به حذف عکس ندارد و بخشی از آن استانداردهای لازم برای ساختار و شکل‌گیری یک گزارش تصویری است. وقتی بضاعت مالی، بیمه، تجهیزات اولیه که باید برای عکاس باشد، فراهم نیست قاعدتا نمی‌توانیم به ارائه عکس‌های حرفه‌ای برسیم و مجبوریم با افرادی که آماتور یا نیمه حرفه‌ای هستند کار کنیم. در نتیجه خروجی درست و قابل انتظاری به وجود نمی‌آید و در بهترین شکل، نتیجه متوسطی می‌شود. از طرف دیگر بخشی از عکس‌هایی که منتشر می‌کنیم مربوط به برنامه‌های پوششی است و نام عکاس به واسطه استفاده روزنامه‌ها و مجلات از عکاسان خبرگزاری‌ها مطرح می‌شود و همین باعث می‌شود عکاسی که تجربه لازم و دانش تصویری درستی ندارد با ورود به این حیطه به یک شهرت کاذب برسد. این شهرت کاذب مانع یادگیری او می‌شود و به دنبال ارتقای دانش تصویری خود نمی‌رود.
آقاربیع نیز در دنباله این بحث گفت: من فکر می‌کنم ما اساسا برای تولید و انتشار عکس مرامنامه خاصی نداریم یعنی براساس یکسری تجربیات و نگاه‌هایی چه در زمینه تولید چه در زمینه انتشار، بخشنامه یا مرمنامه مکتوبی نداریم. البته حتی نمی‌دانم اگر این بخشنامه به تصویب برسد اوضاع ما مخصوصا در حوزه انتشار بدتر می‌شود یا بهتر؟
وی افزود: در بحث انتشار، نوک پیکان به سمت کسی است که منتشر می‌کند اما ما با چند مقوله متفاوت مانند سیستم نظارتی مواجه هستیم. در واقع ما با سه دسته از عکاسان مواجه هستیم؛ دسته اول عکاسان حرفه‌ای هستند که معمولا وقتی عکسشان حذف می‌شود کار خود، جامعه و فضایی را که در آن کار می‌کنند، می‌شناسند و اعتراضی هم نمی‌کنند و مشکل زیادی با آنها نداریم. دسته دوم هنرجویان و کارآموزان نیمه حرفه‌ای هستند. ما خیلی اوقات با این افراد بر سر تولید یا انتشار عکس بحث داریم اما این بحث‌ها به هر حال به نتیجه می‌رسد چون علاقه‌مند و پیگیر کار عکاسی هستند. دسته سوم عکاسان آماتور هستند که با شرایط ویژه‌ای که در چند سال اخیر برای عکاسی به وجود آمده است، وارد این حوزه شده‌اند.
آقا ربیع توضیح داد: متاسفانه تولیدات این افراد آماتور ضعیف است و اتفاقا صدای بلندتری هم دارند. مشکل اصلی ما با این بخش است یعنی کسانی که کار ویژه‌ای انجام نمی‌دهند و توقع بالایی دارند. طبیعتا این دوستان در تولید به مشکل برمی‌خورند و دنبال تولید خوب نمی‌روند، از طرف دیگر در انتشار با آنها به مشکل برمی‌خوریم. به طور مثال گاهی به دلیل کیفیت می‌گوییم این گزارش قابل انتشار نیست، اما زیربار نمی‌روند و عکس‌هایشان را در شبکه‌های اجتماعی انتشار می‌دهند.
وحید سالمی نیز درباره مشکلات آموزش عکاسی خبری در کشورمان بیان کرد: امر آموزش به ویژه در سال‌های اخیر کیفیت لازم را ندارد. دلایل مختلفی هم در این زمینه وجود دارد. اصولا در دانشگاه‌های دنیا به این شکل چهار سال رشته عکاسی نداریم ضمن اینکه در سال‌های اخیر اینها به دوره‌های کوتاه مدت تبدیل شده است. در سرفصل‌های دانشگاهی ما می‌توانید مشاهده کنید کسانی که عنوان‌های درسی را تعیین کرده‌اند، کوچک‌ترین دانشی در مورد عکاسی نداشته‌اند در حالیکه باید بدانیم پایه و اساس کار هنری ایده است اما ما ایده نداریم. ایده از سواد و سواد از مطالعه می‌آید.
فرج آبادی در ادامه این نشست تخصصی پیرامون تدوین مرام نامه ویژه عکاسی خبری در خبرگزاری ها سوالاتی را مطرح کرد که رضایی در پاسخ به وی گفت: داشتن چنین مرامنامه‌ای ضروری است اما خیلی از مواقع مقایسه بعضی از چیزها اشتباه است چون شما ابتدا باید شرایط مساوی ایجاد و بعد مطالبه کنید. وقتی هیچ چیزی درست نیست و برمبنای حرفه‌ای قرار نگرفته است، چه مقایسه‌ای در مورد داشتن مرامنامه می‌شود؟ وقتی ابتدایی ترین نکته‌هایی که باید رعایت شود، وجود ندارد، چه مقایسه‌ای است؟
رضایی ادامه داد: چندی پیش یکی از عکاسان خبرگزاری مهر به سازمان آموزش و پرورش رفته بود که حدود دویست متر از خبرگزاری ما فاصله دارد، او با تله هفتاد و از فاصله دور عکاسی کرد. من در خبرگزاری مشغول کار بودم که این عکاس یک دفعه با سرعت وارد خبرگزاری شد و کنار من نشست. من هم از ماجرا خبر نداشتم و بعد از چند دقیقه دو نفر وارد خبرگزاری شدند و می خواستند عکاس را ببرند. حرفم این است که ما پشتوانه معنوی و صنفی نداریم. ما سر نکات ابتدایی مانده‌ایم چه برسد به مرامنامه.
آقا ربیع نیز پیرامون این موضوع گفت: فکر می‌کنم بودن مرامنامه بهتر از نبودن آن است اما اگر از سوی کسانی تنظیم شود که خودشان در خیابان هم عکاسی کرده باشند و با استناد به مرامنامه می‌توان حق عکاس را گرفت. معمولا هم خبرگزاری‌ها مرامنامه نوشته شده‌ای ندارند.
سالمی هم با بیان اینکه چیزی به نام مرامنامه در آژانس های بین المللی وجود ندارد، توضیح داد: ما پیرو قوانین روزنامه‌نگاری هستیم که در عکاسی خبری به آن فتوژورنالیسم می‌گوییم. پس آنچه قانون مطبوعات می‌گوید ما باید پیرو آن باشیم یعنی اگر در روزنامه‌نگاری به شما اجازه داده می‌شود که می‌توانید این عکس را بگیرید، می‌توانید این کار را بکنید اما شرایط هر کشوری نیز فرق می‌کند و اگر مشکلی از عکاسی در سطح خیابان هست سازمان‌ها می‌توانند با مراجعه به قانون مسائل خود را حل کنند. یکی از مشکلات دیگر آموزشی این است که جامعه شناسی و روان شناسی نمی‌دانیم. در روان شناسی بخش مهمی به نام روانشناسی نفوذ داریم که برای عکاسان خبری بسیار کارآمد است تا بتوانند در شخصی که مخاطبشان است، نفوذ کنند. این مسئله در عکاسی خیابانی بشدت مورد نیاز است به خصوص در کشور ما که هرکسی ساز خودش را می‌زند. بنابراین عکاس ما باید بداند در چه شرایطی عکاسی می‌کند.
به درک مشترک برسیم
پرویز اسماعیلی، معاون ارتباطات و اطلاع رسانی دفتر رئیس جمهوری و فریدون وردی نژاد، روزنامه نگار نیز که در بخش پایانی این نشست حاضر شدند در ابتدای ورودشان به سالن با پرسش حیدر رضایی پیرامون مشکلات عکاسان خبری در برنامه های ریاست جمهوری و حذف برخی از عکس‌های منتشر شده مواجه شد. دیگر عکاسان خبری حاضر در برنامه هم با تایید این موضوع ابراز کردند چرا با وجود دعوت نهاد رئیس جمهور برای پوشش تصویری مراسم، عکاسان این حوزه مورد بی‌احترامی قرار می‌گیرند؟
اسماعیلی با اشاره به دوران مدیریتی خود در خبرگزاری مهر گفت: می‌خواستم در مورد عکس صحبت کنم اما چون دغدغه‌هایی در مورد رفتار دفتر رئیسجمهور با عکاسان را شنیدم مستقیم در این مورد حرف می‌زنم. من تاکید می‌کنم به عنوان کسی صحبت می‌کنم که خودم را روزنامه نگار می‌دانم. عکاسی خبری در دنیا در حوزه‌های مختلف متفاوت است و حوزه اجتماعی با حوزه دیپلماتیک متفاوت است و قواعد و قوانین خود را دارد. اینطور نیست به همان آزادی عملی که در حوزه اجتماعی حتی در کشور خودمان می‌توانید عکاسی کنید، در حوزه سیاسی و دیپلماتیک هم عکاسی کنید.
وی افزود: هیچ قاعده و منشور بین‌المللی هم وجود ندارد که دولت‌ها به عنوان پروتکل با عکاس خبری چه کنند مثل دعوتی که از رئیس جمهورهای کشورهای دیگر انجام می‌شود، پروتکل خاصی وجود ندارد و معمولا میزبان تعیین کننده است. حضور در چنین مناسبت‌های دیپلماتیکی که این دو سال از نزدیک با آن آشنا شده‌ام، به فرهنگ و لوازمی نیاز دارد که صرفا به عکاسان و فعالان خبری برنمی‌گردد. ما در مسائل فرهنگی و فنی این موضوع مشکل داریم یعنی سواد رسانه‌ای در میان مدیران دولتی ضعیف است و گاهی عکاسان خبری الزامات حضور در چنین مراسم‌هایی را نمی‌دانند. در دنیا معمولا خبرنگارها و عکاسان کارکشته‌تری برای پوشش خبری چنین حوزه‌هایی معرفی می‌شوند اما من با خبرنگار یکی از رسانه‌های فراگیر در حوزه دولت مواجه شدم که از من پرسید آقای نوبخت (سخنگوی دولت) وزیر اقتصاد هم هست؟ بنابراین ما به درک مشترک و آموزش‌های دو طرفه و حتی دوره‌های کارگاهی و آموزشی نیاز داریم تا بتوانیم دیدگاه‌ها را بهم نزدیک کنیم.
اسماعیلی در توضیح بیشتر این مسئله عنوان کرد: وقتی ما از یک رسانه برای پوشش مراسم دولتی دعوت می‌کنیم، حرمت مهمان و میزبان باید رعایت شود. هیچ انگاره حرفه‌ای به ما این اجازه را نمی‌دهد که چون خبرنگار و عکاس هستیم مقررات میزبان را نادیده بگیریم یا حقوق فردی و شخصی او را رعایت نکنیم به خصوص اگر میزبان ما رئیس جمهور است و ممکن است انعکاس مطالب به امنیت ملی یا چهره آن مقام لطمه بزند. رعایت این موارد به معنای بی توجهی به عکاسان خبری نیست.
اسماعیلی اظهار کرد: نکته دیگر بحث زمان و محدودیت‌هایی است که ما با آن مواجه هستیم. مشکلاتی که بوجود می‌آید، در پوشش تصویری برنامه‌های رئیس جمهور فرصتی که اختصاص می‌دهیم از پروتکل معمول بیشتر است و عکاسانی که به برنامه‌ها دعوت می‌شوند باید سعی کنند در همان فرصت بهترین عکس را بگیرند. در حوزه رئیس جمهور مسائل دیگری مانند حفاظت، تشریفات و... نیز هست و همه اینها به معاون ارتباطات دفتر رئیس جمهور مربوط نمی‌شود اما من تاکید می‌کنم مراقبت‌های اخلاقی در برخورد با عوامل اخلاقی که در برنامه حضور دارند، می‌تواند به درک مشترک منجر شود. مثلا در دیداری که قرار است رئیس جمهور با پاپ داشته باشد، تنها یک نفر می‌تواند همراه رئیس جمهور باشد. از این طرف، تاکید من همیشه این بوده است، عکاسانی که برای پوشش مراسم می آیند، جاسوس نیستند و ما خبرنگاران و عکاسان را از خودمان می‌دانیم. به هرحال اگر خط قرمزی تعریف می‌شود، درست است محدودیت به شمار می‌رود اما به منزله محکومیت برای اهل رسانه نیست.
در ادامه یکی از حاضران در نشست به بی‌احترامی ارگان‌های دولتی به عکاسان اشاره کرد که اسماعیلی در پاسخ به وی گفت: در مورد رفتارهای همکارانمان باید بگویم کسی تا به حال از من اهانت شنیده است؟ اینگونه صحبت‌ها کاملا غلط و غیرحرفه‌ای است. کسانی که با من ارتباط دارند، می‌دانند من پیامی برای حذف عکسی نداده‌ام. موارد اینچنینی را هم اگر به من بگویید، پیگیری می‌کنم. در مورد سایر بخش‌ها هم من مسئول پاسخگویی اقدامات آنها نیستم. خواهشم این است که دوستان کمک کنند فاصله‌ها برداشته شود.
او در پایان اظهار امیدواری کرد تا در جلسات دیگر ملاحظاتی که باید در برنامه های ریاست جمهوری باید رعایت شود مورد بحث و بررسی قرار بگیرد.
بررسی نقش عکس در عرصه‌های اجتماعی
«بررسی نقش عکس در عرصه‌های اجتماعی» موضوع نشست بعدی پنجمین روز از برگزاره ویژه برنامه «ده روز با عکاسان» بود که این بار با حضور ابراهیم حقیقی طراح گرافیک و عکاس، سید مجتبی موسوی سرپرست معاونت هنرهای شهری شهرداری تهران، عباس کوثری عکاس و دبیر بخش عکس روزنامه شرق برگزار شد.
ابراهیم حقیقی با بیان اینکه پروژه های تبلیغاتی حوزه عکس در سطح شهر نیازمند آسیب شناسی است، گفت: پروژه‌های مختلفی در شهر انجام می‌شود و عکس‌هایی در شهر نصب می‌شود که پشتوانه فکری آن مشخص نیست، مثلا چرا باید عکس‌هایی از شهرهای مختلف ایران در شهر نصب شود؟ عکس‌هایی که می‌دانیم با کیفیت خوبی نیز چاپ نمی‌شوند، بخش بزرگی از عکس‌های انتخاب شده شب هستند که به دلیل کیفیت پایین چاپ همگی بنفش شده است، چرا این عکس‌ها برای قرار گرفتن در سطح شهر انتخاب شده است؟ نکته دیگر اینکه بسیاری از عکس‌هایی که در عرشه پل‌ها نصب شده بود کراپ‌های بسیار بد و عجیبی دارند و این یعنی اینکه حرفه‌ای برخورد نشده است و حتی با انجمن عکاسان ایران نیز همفکری نشده است. چه عجله‌ای برای کارها داریم؟ چرا هزینه کمی می‌گذاریم تا چنین نتیجه‌هایی حاصل شود؟
این طراح و عکاس درباره رویکرد تخصصی به عکس در رویدادهای شهری و خبری و تبلیغاتی بیان کرد: اینکه در رویدادها حضور داشته باشیم و به موضوعات از دریچه عکس بپردازیم وظیفه خود ماست. دیگر اینکه دبیری عکس هنوز در کشور ما جا نیفتاده است، دبیر عکس ناگزیر است همه عکس‌هایی را که در نشریه‌اش چاپ می‌شود ببیند، بداند عکس متعلق به کیست و نام عکاس حتما در کنار آن قید شده باشد.
سید مجتبی موسوی نیز پیرامون نحوه نظارت سازمان زیبا سازی شهرتهران در پروژه های شهری مربوط به حوزه عکس، توضیح داد: بخشی از بی‌کیفیتی که در عکس‌های شهر احساس می‌شود به عکس‌هایی مربوط است که تجاری نیستند و هزینه‌ای برای آنها نشده است. در تبلیغات فرهنگی از آنجایی که درآمدزایی برای آنها وجود ندارد به شکل‌های مختلف صرفه‌جویی می‌کنند. از سوی دیگر چاپخانه‌های اندکی وجود دارد و یا مثلا نصب کننده‌های حرفه‌ای بیلبوردها کم تعداد هستند. در مجموع اینکه شهروند عادی ما چون به میزان کیفیت دانایی ندارد، بیشتر تصویر او را جذب می‌کند و پیام را می‌گیرد. اما من نقد به این موضوع را می‌پذیرم و قبول دارم که باید نظارت بیشتری وجود داشته باشد.
عباس کوثری نیز در این نشست گفت: آنچه من اکنون درباره آن می‌توانم صحبت کنم نسل خود من است. به جز انقلاب و جنگ اتفاقات دیگری قبل از دهه هفتاد نبود که بخواهد عکاسان را به سمت تهیه گزارش‌های تصویری ترغیب کند اما از دهه هفتاد به بعد و با شکل روزنامه همشهری به عنوان روزنامه‌ای رنگی که عکس در آن جایگاه ویژه‌ای داشت حرکتی جالب در مطبوعات به وجود آمد و عکس دارای شخصیت شد. در روزنامه‌هایی که من در آنها کار می‌کردم سردبیران جایگاه خاصی برای عکس قائل بودند، اما ظاهرا اینگونه است که دوستانی که قبل‌تر در مطبوعات کار می‌کردند به نوعی تکنسین بودند و اطلاعات خاصی از رویدادهای خبری نداشتند. در این شرایط روزنامه‌نگاران بودند که در رویدادها عکاسان را برای گرفتن عکس راهنمایی می‌کردند زیرا عکاس از اتفاقی که در آن حضور داشت اطلاع خاصی نداشت. نهادینه شدن این رویکرد باعث شده است که روزنامه‌های ما متن محور باشد.
وی ادامه داد: ما خبرگزاری‌های بسیاری داریم که اگرچه کارکرد خبرگزاری ندارند اما عکس‌های بسیاری تولید می‌کنند که خبری نیستند. تولید عکس مطبوعاتی به عکس‌های پرتره و مانند آن محدود شده است، ما عکسی تولید نمی‌کنیم که بخواهیم انتظار تاثیرگذاری از آن داشته باشیم. اگر صبح‌ها به دکه‌های مطبوعاتی سر بزنید خواهید دید که همه روزنامه شبیه هم هستند زیرا همه آنها عکس‌های خود را از چند خبرگزاری مشخص برمی‌دارند.
نظر شما