غلامرضا امامی نویسنده و مترجم در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به سوالی درباره موانع پیش روی ادبیات ایران برای جهانی شدن و هم‌کلامی با مردمان سایر کشورها، عنوان داشت: مونتسکیو در یکی از نوشته‌های خود اشاره‌ای دارد با این عنوان که چگونه می‌توان ایرانی بود. من اما فکر می‌کنم حالا و در وضعیت فعلی نشر و کتاب در ایران باید به این فکر کنیم که چگونه می‌توان ایرانی نبود.
امامی ادامه داد: مشکل ما در ایران در حال حاضر مساله کپی‌رایت و حق مولف است. ما هنوز به این مساله بی تفاوتیم و بسیاری از نویسندگان و نام‌آوران و غربی و شرقی شاهد ترجمه آثارشان بدون اجازه و پرداخت حقوق در ایران هستند هرچند که برخی ناشران این مساله را رعایت می‌کنند اما در کل این اتفاق در ایران رخ نداده و در نتیجه ناشران و جهانیان رغبتی برای توجه به ادبیات ایران ندارند.
وی افزود: دنیای خارج از ایران چه غرب و چه شرق از فرهنگ و ادب ما بی‌خبر است و خیمه سیاست پرتو بر ادب و هنر ما افکنده است. ایران ما را امروز سیاسی می‌شناسند و نه فرهنگی. اگر هم در زمینه فرهنگی کاری شده تا دوران مشروطه است و نه بعد از آن.
امامی با تاکید بر اینکه ادبیات ایران در ایران معرفی نشده و جهانیان نمی‌دانند امروز در ایران نویسندگان چگونه به دنیا نگاه می‌کنند، افزود: از چه دریچه‌ای به جهان پیرامون خود توجه دارند. اگر این دریچه باز می‌شد و این اتفاق رخ می‌داد و کتابهای ایرانی به طور عام عرضه می‌شد و در نمایشگاه‌های بین‌المللی می‌رفت وضعیت تغییر می‌کرد.
وی مساله سوم در جهانی نشدن ادبیات ایران را درونگرایی بیش از اندازه یاد کرد و تصریح کرد: پرداختن بیش از اندازه به فضای داخل ما را از پرداختن و توجه به شیوه فکر کردن و نوشتن در دنیا باز می‌دارد. ما به قول رابیندرانات تاگور باید پنجره را باز کنیم تا هوا به داخل بیاید اما نه آن قدر که طوفان ایجاد کند.
این مترجم همچنین گفت: ما مردمی هستیم که بسیار در گذشته زندگی می‌کنیم و به گذشته ادبی‌مان افتخار زیادی می‌کنیم و همین باعث شده که در گذشته‌مان بمانیم. این باعث شده که بعد از صدها سال با شعر حافظ و غزلیات شمس ارتباط خوبی بگیریم اما درجا زدن در گذشته تاریخی مان چه قبل و چه بعد از اسلام ما را از توجه به امروز باز داشته است. درست است که ابن بطوطه در سفرنامه‌اش روایتی از خوانش شعر سعدی توسط قایق‌رانان چینی دارد، یا در مجموعه توپقاپی در ترکیه و یا مساجد هند می‌شود نمایی از شعر فارسی دید اما این نباید ما را از توجه به امروزمان باز دارد. ما در طول تاریخ هرگز نخواسته‌ایم دنیا را تسخیر نظامی کنیم اما سالهای سال دنیا در تسخیر فرهنگی ما بوده است و این اتفاق باید تکرار شود.
امامی در پایان گفت: پیام فرهنگی ایران در سالهای اخیر از رفتن به اقصی‌نقاط دنیا باز مانده است. ما باید به روزی زمین و زمانه خودمان در حال حاضر متمرکز باشیم و آرزوهای مشترک بشری که در میان همه آدم‌ها مشترک است تاکید کنیم. این ادبیات که راوی آزادی و انسانیت و عدالت خواهد بود می‌تواند از مبدا ایران به تمام دنیا برود و جهان نیز تشنه آن بوده و هست. اگر مرزهای سیاسی اجازه دهد در دنیا فرهنگ ما مرزی نخواهد داشت که از آن نتوانیم عبور کنیم و دلهاست که به تسخیر ما در خواهد آمد.
نظر شما