دکتر محمد مهدی مظاهری استاد دانشگاه و صاحبنظر در مسائل بین الملل در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان این مطلب اظهار داشت: دستور کار مذاکرات همانطوریکه قبلا هم مشخص شده بود، طرح امنیتی عراق ومشارکت دو طرف در ایجاد ثبات وکمک به دولت نوری المالکی بود و از این رو در مورد چالش های میان ایران وآمریکا بر سر برنامه هسته ای ایران و دیگر موارد مناقشه "بحث تروریسم - حقوق بشر" صحبتی به میان نیامد.
وی افزود: انجام این مذاکرات آن هم پس از 28 سال، خواه ناخواه تبعاتی به دنبال خواهد داشت. به طوریکه پیش و پس از انجام این مذاکرات برخی از گروه های داخلی با محکومیت چنین مذاکراتی آن را نشانه ای آشکارا از عدول آرمان های انقلاب دانستند و بر بی نتیجه بودن چنین مذاکراتی تاکید داشتند، طیف افراطی نو محافظه کاران کاخ سفید آمریکا "جان بولتون - نورمن پورهوتز" نیز هنوز چاره کار را فشار اقتصادی و سیاسی بر ایران یا حتی حمله نظامی می دانند.
مظاهری در پاسخ به این سئوال که برخی اعتقاد دارند آمریکا با آغاز گفتگو با ایران در واقع در پی نجات خود از گرداب عراق است، اظهار داشت: انتشار گزارش البرادعی و اذعان به توانمندی های هسته ای ایران در بخش فرآوری و نیز تاکید کشورمان بر حفظ چرخه کامل سوخت هسته ای از یک سو، و خامت اوضاع امنیتی عراق و عدم توانمندی های اشغالگران در برقراری صلح و ثبات از دیگر سو شرایط دشواری را برای دولتمردان کاخ سفید فراهم نموده است.
به گفته وی ، گزارش اخیر نشان می دهد که اشغال عراق اوج اشتباهات آمریکا در چهار سال گذشته بوده است. در شرایط فعلی نیز دو گزینه پیشرو آمریکا است. تداوم سیاست یکجانبه گرایانه و تحمل هزینه های بیشتر یا پذیرش طرح بیکر- همیلتون و قبول مشارکت ایران در طرح امنیتی عراق، به نوعی تایید ایران به عنوان قدرت تاثیر گذار در منطقه ای است.
این فعال سیاسی گفت: نکته دیگر اینکه، تاکید بر موضوع عراق و انتخاب حسن کاظمی قمی به نماینده ایران و نیز تعیین کروکر "سرکنسول قبلی آمریکا در خرمشهر" به عنوان مذاکره کننده آمریکایی نشانگر این است که طرفین در تلاشند به حوزه های دیگر وارد نشوند.
مظاهری همچنین در پاسخ به این سئوال که این گفتگوها در چه شرایط محیطی و منطقه ای صورت گرفت، افزود: مذاکراه ایران و آمریکا در شرایط محیطی و منطقه ای خاصی انجام پذیرفت، در واقع سناریوهای قبلی آمریکا در مورد عراق و منطقه به نوعی با شکست روبرو شد، گزینه مطلوب آمریکایی ها در مورد عراق ارائه دولت الگو به منطقه و استفاده از موقعیت ژئوپولیتیک آن برای تثبیت حضور دراز مدت بود که البته با به قدرت رسیدن شیعیان طرفدار ایران این سناریو با شکست روبرو شده است.
وی ادامه داد: با تدام نا آرامی ها و بی ثباتی ها در عراق طیف افراطی جمهوری خواهان در تلاشند از طریق اعزام بیشتر نیرو و نیز نزدیکی به جناح سکولار شیعه "ایاد علاوی" خود را به عنوان چهره پیروز میدان معرفی کنند این سناریو نیز به دلیل شکست جمهوری خواهان در انتخابات کنگره و افزایش نارضایتی ها از عملکرد نیروهای نظامی آمریکا در سطح افکار عمومی شکل عملی به خود نگرفت.
این استاد دانشگاه همچنین خاطر نشان کرد: بنابراین دروضعیت فعلی سناریوی سومی تحت عنوان جلوگیری از شکست کامل و تقسیم هزینه های جنگ میان کشورهای منطقه مطرح شده است. از نگاه دولتمردان آمریکا ایران به عنوان یک کشور مهم و تاثیر گذار در منطقه توانسته است مولفه های قدرت خویش را افزایش دهد از این رو آنان در تلاشند از کارت ایران برای تثبت اوضاع استفاده کنن
این فعال سیاسی در پاسخ به سئوالی دیگر مبنی بر اینکه آیا مذاکرات آتی می تواند به عنوان بستر و زمینه ساز مناسب جهت حل و فصل اختلافات دیرینه دو کشور قلمداد گردد اظهار داشت: نقش پذیرش مذاکره و انجام گفتگو از سوی طرفین مهم است. البته نتیجه مذاکرات می تواند تاثیر مهمی در شکل گیری روند تحولات و روابط فی ما بین در آینده قلمداد گردد ولی با توجه به حجم بالای اختلافات ومولفه های تاثیر گذار منفی در روابط دو کشور انتظار حل و فصل مسائل در کوتاه مدت دور از واقعیت است.
وی ادامه داد: البته تثبیت اوضاع عراق در سایه تفاهم ایران و آمریکا می تواند فتح باب مناسبی برای مسائل هسته ای ایران و دیگر نقاط کانون اختلاف باشد. از سوی دیگر تعامل و گفتگو میان ایران و آمریکا نشان از تغییر نوع بازی "از بازی برد - باخت" به بازی "برد-برد" دارد. از این رو به نظر می رسد عراق کانال ورود به ایران به بازی برابر و همسو است.
نایب رئیس دوم خانه احزاب ابرازعقیده کرد که پذیرش طرح همیلتون - بیکر "گفتگو با ایران - سوریه" برای تثبیت اوضاع منطقه از سوی بوش در واقع اعتراف به تاثیر گذاری ایران در منطقه و پذیرش آن به عنوان قدرت برتر منطقه است.
وی خاطر نشان کرد: گرچه برخی در این مذاکرات منفعتی برای ایران متصور نیستند و بحث مذاکره از سوی آمریکا را در راستای خروج از بن بست عراق ارزیابی می کنند. با این وجود باید گفت، وخامت اوضاع امنیتی و همچنین توطئه های آشکار و پنهان برای سرنگونی دولت شیعی نوری المالکی از سوی برخی از جریانات سکولار و سنی می تواند هزینه های سنگینی را برایران تحمیل نماید. لذا با این نگرش وملاحظات موجود، موافقت ایران برای گفتگو با طرف آمریکایی مهم وحیاتی محسوب گردد.
نظر شما