آخرین وضعیت درمان بیماری‌های کلیوی با سلول بنیادی در کشور

دکتر رضا مقدس علی، عضو هیئت علمی پژوهشکده سلول‌های بنیادی پژوهشگاه رویان و مجری طرح‌های «استفاده از سلول‌های بنیادی در درمان نارسایی‌های کلیه، تمایز سلول‌های بنیادی به سلول‌های کلیوی و مهندسی بافت کلیه» در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: نارسایی‌های کلیوی انواع مختلفی دارند که در آن کلیه‌ها نمی‌توانند به‌طور طبیعی عمل کرده و دچار کم کاری و حتی در مراحل انتهایی منجر به از دست دادن عملکرد خود می‌شوند.

وی با بیان اینکه کاهش شدید عملکرد کلیه از مشکلات نارسایی‌های کلیوی است، بیان کرد: کلیه نقش مهمی در دفع مواد زائد و تعادل آب والکترولیت‌ها در بدن دارد. نارسایی حاد کلیوی در اثر تخریب بافت کلیه‌ها پدید می‌آید و با فقدان سریع عملکرد کلیوی مشخص می‌شود. این بیماری منجر به اختلالات الکترولیتی و احتباس فراورده‌های زاید نیتروژنی از قبیل اوره و کراتینین می‌شود.

وی افزود: نارسایی‌های کلیه می‌تواند بدنبال بیماری‌های زمینه‌ای متعددی از جمله دیابت و فشار خون بالا و حتی جهش‌های ژنتیکی پدید آمده باشد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه رویان خاطر نشان کرد: درمان‌های موجود برای نارسایی‌هایی کلیوی که به مرحله نهایی رسیده‌اند پیوند کلیه و دیالیز است که مشکلات خاص خود را دارند و محدودیت‌های زیادی برای بیماران ایجاد می‌کنند از این رو در صدد هستیم که با تکنولوژی سلول‌های بنیادی، در زمینه بهبودی این بیماری‌ها تحقیقات خود را انجام دهیم.

مقدسعلی عنوان کرد: در حال حاضر تمرکز ما در این بخش از پژوهشگاه رویان، روی بحث‌های تحقیقاتی در زمینه استفاده از سلول بنیادی در درمان نارسایی‌های کلیه، مهندسی بافت کلیه و تهیه ترشحات سلولی حاصل از سلول‌های بنیادی تحت عنوان وزیکول‌های خارج سلولی برای بهبود عملکرد کلیه‌های آسیب دیده است.

محقق پژوهشگاه رویان با بیان اینکه استفاده از سلول‌های بنیادی و ترشحات این سلول‌ها در تحقیقات آزمایشگاهی و مدل‌های حیوانی به اثبات رسیده است، گفت: این روش امید بخشی برای نارسایی کلیه است.

اثربخشی در گرو کارآزمایی بالینی

وی بیان کرد: می‌بایست حتماً این تحقیقات را در انسان با انجام کارآزمایی های بالینی به کار بگیریم تا از ایمنی و اثرگذاری آن مطمئن شویم.

مقدسعلی با تاکید بر اینکه مراحل تحقیقات حیوانی این طرح‌ها با موفقیت پیش رفته است، بیان کرد: هنوز مراحل کارآزمایی های بالینی این پروژه‌ها را طی نکرده‌ایم و در صدد هستیم با دریافت بودجه اقدامات اجرایی بعدی را انجام دهیم.
وی تاکید کرد: همواره برای اجرای پروژه‌ها در مرحله کارآزمایی بالینی که منجر به روش‌های درمانی شود نیازمند صرف زمان و بودجه‌های تحقیقاتی گسترده‌ای هستیم. بنابراین اگر بودجه به این طرح‌ها اختصاص پیدا کند تحقیقات را می‌توانیم در مرحله بالینی نیز بررسی کنیم تا در نهایت به یک روش درمانی منجر شود.

وی افزود: به عنوان نمونه اگر استفاده از سلول‌های بنیادی مزانشیمی که به عنوان تعدیل کننده سیستم ایمنی استفاده می‌شود در جریان پیوند کلیه به کار گرفته شود می‌تواند عوارض پیوند کلیه از جمله خطر عفونت‌ها و انواع سرطان‌ها را کاهش داده و حتی بقای پیوند را هم افزایش دهد.

وی افزود: در زمینه نارسایی مراحل انتهایی که کلیه‌ها عملکرد خود را از دست داده‌اند به دنبال مهندسی بافت کلیه با استفاده از سلول‌های بنیادی هستیم که امیدواریم بتوانیم تا در راستای درمان نارسایی‌های کلیه از آنها استفاده کنیم.