به گزارش خبرگزاری مهر، متن زیر با عنوان امتداد اجتماعی غدیر و دلالت تمدنی آن، یادداشتی است از حجت الاسلام محسن الویری استاد دانشگاه باقرالعلوم (ع) که در ادامه می‌آید:
مجموعه اعمال و اذکاری که در منابع دینی ما برای مناسبت‌های مختلف ذکر شده است، می‌تواند به عنوان یکی از منابع برای فهم بهتر ابعاد مختلف آن مناسبت مد نظر قرار گیرد. به عنوان مثال توصیه به زیارت حرم مطهر ائمه علیهم السلام یک عمل دینی است ولی از طریق تأمل در آن می‌توان جایگاه بلند صاحب مزار را فهم کرد، و یا مفاد زیارت‌نامه‌های مأثور حضرات معصومین علیهم السلام را می‌توان یکی از اسناد دینی برای شناخت هر چه بهتر آنها شمرد، زیرا از طریق آن می‌توان به ابعادی نو یا تکرارشونده از شخصیت و فضائل و مناقب آنها پی برد. واکاوی در آداب و آئین‌های روزهای برجسته (اعم از اعیاد و موالید و وفیات) نیز می‌تواند یکی از راه‌ها برای شناخت ابعاد مختلف آن روز باشد. به نظر می‌رسد توجه به آداب و آئین عید بزرگ غدیر نیز نمونه بسیار خوبی است که می‌تواند بخشی از پیام روشن غدیر را برای ما آشکار کند.
ظاهراً نخستین و مبسوط‌ترین متن دربردارنده آداب و آئین‌های مربوط به عید غدیر کتاب اقبال الاعمال (نام کامل کتاب: الإقبالُ بالأعمالِ الحَسَنَةِ فیما یُعمَلُ مَرَّةٍ فی السَّنَة) نوشته سیدرضی‌الدین علی موسی بن طاووس (۶۶۴ ق.) است که در باب پنجم آن با عنوان "الباب الخامس فیما نذکره مما یختص بعید الغدیر فی لیلته و یومه من صلاة و دعاء و شرف ذلک الیوم و فضل صومه" و در ۱۹ فصل (ج ۱، صص ۴۵۱ ۴۹۵ چاپ قدیم و ج ۲، صص ۲۳۷ ۳۰۹ چاپ جدید) به ویژه از فصل پانزدهم به بعد به این موضوع پرداخته است.
یکی از نکات قابل توجه در اعمال این روز توصیه به رفتارهایی است که فراتر از آورده‌های معنوی فردی برای کسی به آنها عمل می‌کند، بهره‌مندی‌های این جهانی و آن‌جهانی دیگران را هم مد نظر دارد. تعابیری مانند آن چه در پی آورده می‌شود، گواه این سخن هستند:
وَ مَنْ فَطَّرَ مُؤْمِناً کَانَ لَهُ ثَوَابُ مَنْ...
هر که به مؤمنی افطار دهد، او را ثوابی دهند همسان ثواب...
و أن یلبس المؤمن أنظف ثیابه و أفخرها و یتطیّب إمکانه و انبساط یده
سزاوار است مؤمن پاکیزه‌ترین و گرانبهاترین جامه خود را بر تن کند و تا آن جا که ممکن است خود را به بوی خوش بیاراید و گشاده دستی کند.
أظهر السّرور و أطعم إخوانک، و أکثر برّهم و اقض حوائج إخوانک
شادمانی خود را آشکار ساز و برادران خویش را به خوراکی میهمان کن و بر نیکی به آنها بسیار بیافزای و نیازهای برادرانت را برآورده ساز
بخش‌هایی از دعاهای وارده در این روز را هم می‌توان به این شواهد افزود:
أَسْأَلُکَ … وَ تُجِیزَنِی الصِّرَاطَ بِقُدْرَتِکَ وَ لِوَالِدَیَّ وَ حَامَّتِی وَ قَرَابَتِی [وَ قَرَابَاتِی] وَ جِیرَانِی وَ مَنْ أَحَبَّنِی...
از تو می‌خواهم … مرا به توان خود از صراط عبور دهی و نیز پدر و مادرم را و خویشاوندان ویژه مرا و بستگانم را و همسایگانم را و هر که مرا دوست دارد...
اللَّهُمَّ وَ اجْعَلْ لِی سَهْماً فِی دُعَاءِ مَنْ دَعَاکَ رَجَاءَ الثَّوَابِ مِنْکَ فِی مَشَارِقِ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبِهَا مِنَ الْمُسْلِمِینَ وَ الْمُسْلِمَاتِ وَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ تَقَبَّلْ دُعَائِهِمْ وَ أَعِنْهُمْ عَلَی عَدُوِّکَ وَ عَدُوِّهِمْ...
بارپروردگارا و برایم بهره‌ای در دعای کسانی که تو را در شرق و غرب جهان به امید ثواب می‌خوانند، قرار بده، از زنان و مردان مسلمان و مؤمن، و دعای آنها را بپذیر و آنان را بر دشمنانت و دشمنانشان یاری رسان...
این نوع دگربینی‌ها، از یاد نبردن بهره‌رسانی به دیگران، پیوند زدن خوشی و خرمی خود با خوشی و خرمی دیگران، جمعی‌اندیشیدن و جامعه‌گرایی در برابر فردگرایی را می‌توان امتداد اجتماعی غدیر نامید. مراد از امتداد اجتماعی غدیر آن است که غدیر تنها یک باور نیست، تنها یک آموزه نیست، تنها یک گزاره دینی نیست، تنها یک گرایش دینی نیست، تنها یک اصل مقدس نیست، بلکه جوهره و ظرفیتی دارد که فراتر از ذهن و دل باورمندان به آن می‌تواند و باید در عینیت جامعه نیز جریان یابد و همه لایه‌ها و ابعاد زیست خانوادگی و اجتماعی ما را متأثر سازد. امتداد اجتماعی یک آموزه دینی گام نخست و شرط نخست تمدنی بودن آن است و غدیر که در لایه‌های معرفتی خود آکنده از پیام‌های تمدنی است، در وجه مناسکی خود نیز آن را به روشنی و زیبایی بازتاب داده است.
نظر شما