۲۳ مهر ۱۴۰۱، ۱۲:۳۷

ایرانداک اعلام کرد؛

حضور ۶۵ دانشگاه ایران در رتبه بندی ۲۰۲۳ موسسه آموزش عالی تایمز

حضور ۶۵ دانشگاه ایران در رتبه بندی ۲۰۲۳ موسسه آموزش عالی تایمز

در بزرگترین رتبه بندی ۲۰۲۳ رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های «مؤسسۀ آموزش عالی تایمز» ۶۵ دانشگاه ایران حضور دارد.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، در رتبه بندی سال ۲۰۲۳ «مؤسسۀ آموزش عالی تایمز» که در ۲۱ مهرماه منتشر شد، نام ۶۵ مؤسسۀ ایرانی در بین دانشگاه های جهان قرار گرفته است. در این زمینه دکتر محمد حسن زاده رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران گفتگویی انجام داده اند. به گفته دکتر محمد حسن زاده رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) حضور دانشگاه های علوم پزشکی گلستان، علوم پزشکی کردستان و علوم پزشکی مازندران در صدر دانشگاه های ایران و ورود به رتبه ۳۵۱ تا ۴۰۰ جهان  و قرار گرفتن ایران در رتبه ششم در بین کشورهای دارای بیش از ۵۰ نماینده در این رتبه بندی از جمله ویژگی های جالب این رتبه بندی بوده است.

دکتر حسن زاده استاد علم اطلاعات و دانش شناسی اعلام کرد: بر پایۀ این گزارش، دانشگاه‌های «علوم پزشکی گلستان»، «علوم پزشکی کردستان»، و «علوم پزشکی مازندران» در جایگاه نخست ملی و ۴۰۰-۳۵۱ جهانی هستند. جایگاه دو دانشگاه ایرانی نیز با عنوان «reporter» گزارش شده است. مؤسسه‌هایی که رتبة جهانی آنها «reporter» است، آنهایی هستند که داده‌های خود را به «مؤسسة آموزش عالی تایمز» داده‌اند، ولی کمینة لازم برای به دست آوردن رتبة جهانی را نداشته‌اند.

رئیس ایرانداک اضافه کرد: ایران بعد از ژاپن، چین و هندوستان چهارمین کشور آسیایی از نظر تعداد دانشگاه های حاضر در این رتبه بندی در ویرایش ۲۰۲۳  بوده ا ست. روی هم، نام ۱۷۹۹ مؤسسه از ۱۰۴ کشور گوناگون جهان در فهرست آمده است. در منطقه خاورمیانه ترکیه و ایران بیشترین سهم را به خود اختصاص داده اند. در این بین، قاره آسیا با ۶۶۹ دانشگاه بیشترین نماینده را در این رتبه بندی داشته است.  در رتبه بندی سال پیش این نظام رتبه‌بندی ۵۸ مؤسسه از ایران در میان مؤسسه‌های برتر جهان جای گرفته بودند. بررسی روند سالانه حضور دانشگاه های ایران، نشان دهنده افزایش مداوم از یک دانشگاه در ویرایش سال ۲۰۱۲ به ۶۵ دانشگاه در ویرایش ۲۰۲۳ بوده است.

حضور ۶۵ دانشگاه ایران در رتبه بندی ۲۰۲۳ موسسه آموزش عالی تایمز

روند سالانۀ شمار مؤسسه‌های ایرانی در نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های «مؤسسۀ آموزش عالی تایمز» منبع: پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک، نما nema.irandoc.ac.ir)

عضو هیات علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد اعلام کرد: روند سالانۀ حضور مؤسسه‌های ایرانی در نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های «مؤسسۀ آموزش عالی تایمز» همواره رشد داشته است و در ویرایش ۲۰۲۳ به ۶۵ مؤسسه رسیده است. با این حال، باید توجه داشت که شمار مؤسسه‌های برتر «مؤسسۀ آموزش عالی تایمز» نیز سال به سال افزایش یافته است. برای نمونه، در ویرایش ۲۰۲۲ این نظام رتبه‌بندی، ۱۶۶۲ مؤسسه از کشورهای گوناگون جهان رتبه‌بندی شده بودند.

به گفته دکتر حسن زاده رتبه‌بندی جهانی آموزش عالی «تایمز»، مؤسسه‌های پیشرو جهان را در پنج زمینۀ آموزش (با وزن ۳۰ درصد)، چشم‌انداز جهانی (با وزن ۵/۷ درصد)، پژوهش (با وزن ۳۰ درصد)، استنادها (با وزن ۳۰ درصد)، و درآمدهای صنعتی (با وزن ۵/۲ درصد)؛ بر پایۀ ۱۳ سنجۀ کمی ارزیابی می‌کند.

امتیاز کل و رتبۀ مؤسسه‌های ایرانی در نظام رتبه‌بندی جهانی «مؤسسۀ آموزش عالی تایمز» در ویرایش ۲۰۲۳ میلادی. منبع : پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) برگرفته از تایمز

نام مؤسسه

امتیاز کل

رتبة ملی

رتبة جهانی

دانشگاه علوم پزشکی گلستان

۴۵.۰۴۶.۹

۱

۳۵۱۴۰۰

دانشگاه علوم پزشکی کردستان

۴۵.۰۴۶.۹

۱

۳۵۱۴۰۰

دانشگاه علوم پزشکی مازندران

۴۵.۰۴۶.۹

۱

۳۵۱۴۰۰

دانشگاه علوم پزشکی اراک

۴۲.۱۴۴.۹

۴

۴۰۱۵۰۰

دانشگاه علوم پزشکی بابل

۴۲.۱۴۴.۹

۴

۴۰۱۵۰۰

دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل

۴۲.۱۴۴.۹

۴

۴۰۱۵۰۰

دانشگاه علوم پزشکی قزوین

۴۲.۱۴۴.۹

۴

۴۰۱۵۰۰

دانشگاه علوم پزشکی قم

۴۲.۱۴۴.۹

۴

۴۰۱۵۰۰

دانشگاه صنعتی شریف

۴۲.۱۴۴.۹

۴

۴۰۱۵۰۰

دانشگاه علوم پزشکی ارومیه

۴۲.۱۴۴.۹

۴

۴۰۱۵۰۰

دانشگاه علم و صنعت ایران

۳۹.۳۴۲.۰

۱۱

۵۰۱۶۰۰

دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف‌آباد

۳۹.۳۴۲.۰

۱۱

۵۰۱۶۰۰

دانشگاه علوم پزشکی کاشان

۳۹.۳۴۲.۰

۱۱

۵۰۱۶۰۰

دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه

۳۹.۳۴۲.۰

۱۱

۵۰۱۶۰۰

دانشگاه صنعتی شیراز

۳۹.۳۴۲.۰

۱۱

۵۰۱۶۰۰

دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز

۳۴.۰۳۹.۲

۱۶

۶۰۱۸۰۰

دانشگاه صنعتی امیرکبیر

۳۴.۰۳۹.۲

۱۶

۶۰۱۸۰۰

دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

۳۴.۰۳۹.۲

۱۶

۶۰۱۸۰۰

دانشگاه علوم پزشکی ایلام

۳۴.۰۳۹.۲

۱۶

۶۰۱۸۰۰

دانشگاه علوم پزشکی ایران

۳۴.۰۳۹.۲

۱۶

۶۰۱۸۰۰

دانشگاه کاشان

۳۴.۰۳۹.۲

۱۶

۶۰۱۸۰۰

دانشگاه کردستان

۳۴.۰۳۹.۲

۱۶

۶۰۱۸۰۰

دانشگاه علوم پزشکی مشهد

۳۴.۰۳۹.۲

۱۶

۶۰۱۸۰۰

دانشگاه محقق اردبیلی

۳۴.۰۳۹.۲

۱۶

۶۰۱۸۰۰

دانشگاه تبریز

۳۴.۰۳۹.۲

۱۶

۶۰۱۸۰۰

دانشگاه علوم پزشکی تبریز

۳۴.۰۳۹.۲

۱۶

۶۰۱۸۰۰

دانشگاه تهران

۳۴.۰۳۹.۲

۱۶

۶۰۱۸۰۰

دانشگاه علوم پزشکی تهران

۳۴.۰۳۹.۲

۱۶

۶۰۱۸۰۰

دانشگاه علوم پزشکی کرمان

۲۹.۸۳۳.۹

۲۹

۸۰۱۱۰۰۰

دانشگاه شهید بهشتی

۲۹.۸۳۳.۹

۲۹

۸۰۱۱۰۰۰

دانشگاه شیراز

۲۹.۸۳۳.۹

۲۹

۸۰۱۱۰۰۰

دانشگاه علوم پزشکی شیراز

۲۹.۸۳۳.۹

۲۹

۸۰۱۱۰۰۰

دانشگاه فردوسی مشهد

۲۴.۴۲۹.۷

۳۳

۱۰۰۱۱۲۰۰

دانشگاه حکیم سبزواری

۲۴.۴۲۹.۷

۳۳

۱۰۰۱۱۲۰۰

دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

۲۴.۴۲۹.۷

۳۳

۱۰۰۱۱۲۰۰

دانشگاه صنعتی اصفهان

۲۴.۴۲۹.۷

۳۳

۱۰۰۱۱۲۰۰

دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی

۲۴.۴۲۹.۷

۳۳

۱۰۰۱۱۲۰۰

دانشگاه لرستان

۲۴.۴۲۹.۷

۳۳

۱۰۰۱۱۲۰۰

دانشگاه مراغه

۲۴.۴۲۹.۷

۳۳

۱۰۰۱۱۲۰۰

دانشگاه مازندران

۲۴.۴۲۹.۷

۳۳

۱۰۰۱۱۲۰۰

دانشگاه صنعتی سهند

۲۴.۴۲۹.۷

۳۳

۱۰۰۱۱۲۰۰

دانشگاه علوم پزشکی سمنان

۲۴.۴۲۹.۷

۳۳

۱۰۰۱۱۲۰۰

دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

۲۴.۴۲۹.۷

۳۳

۱۰۰۱۱۲۰۰

دانشگاه شهرکرد

۲۴.۴۲۹.۷

۳۳

۱۰۰۱۱۲۰۰

دانشگاه صنعتی شاهرود

۲۴.۴۲۹.۷

۳۳

۱۰۰۱۱۲۰۰

دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

۲۴.۴۲۹.۷

۳۳

۱۰۰۱۱۲۰۰

دانشگاه ارومیه

۲۴.۴۲۹.۷

۳۳

۱۰۰۱۱۲۰۰

دانشگاه یاسوج

۲۴.۴۲۹.۷

۳۳

۱۰۰۱۱۲۰۰

دانشگاه اراک

۱۸.۴۲۴.۳

۴۹

۱۲۰۱۱۵۰۰

دانشگاه بوعلی سینا

۱۸.۴۲۴.۳

۴۹

۱۲۰۱۱۵۰۰

دانشگاه دامغان

۱۸.۴۲۴.۳

۴۹

۱۲۰۱۱۵۰۰

دانشگاه اصفهان

۱۸.۴۲۴.۳

۴۹

۱۲۰۱۱۵۰۰

دانشگاه خوارزمی

۱۸.۴۲۴.۳

۴۹

۱۲۰۱۱۵۰۰

دانشگاه خلیج فارس

۱۸.۴۲۴.۳

۴۹

۱۲۰۱۱۵۰۰

دانشگاه سمنان

۱۸.۴۲۴.۳

۴۹

۱۲۰۱۱۵۰۰

دانشگاه شاهد

۱۸.۴۲۴.۳

۴۹

۱۲۰۱۱۵۰۰

دانشگاه شهید باهنر کرمان

۱۸.۴۲۴.۳

۴۹

۱۲۰۱۱۵۰۰

دانشگاه شهید چمران اهواز

۱۸.۴۲۴.۳

۴۹

۱۲۰۱۱۵۰۰

دانشگاه شهید رجایی

۱۸.۴۲۴.۳

۴۹

۱۲۰۱۱۵۰۰

دانشگاه یزد

۱۸.۴۲۴.۳

۴۹

۱۲۰۱۱۵۰۰

دانشگاه زنجان

۱۸.۴۲۴.۳

۴۹

۱۲۰۱۱۵۰۰

دانشگاه علوم پزشکی زنجان

۱۸.۴۲۴.۳

۴۹

۱۲۰۱۱۵۰۰

دانشگاه الزهرا (س)

۱۰.۴۱۸.۳

۶۳

۱۵۰۱+

دانشگاه پیام نور

۱۰.۴۱۸.۳

۶۳

۱۵۰۱+

دانشگاه سیستان و بلوچستان

۱۰.۴۱۸.۳

۶۳

۱۵۰۱+

دانشگاه صنعتی کرمانشاه

-

-

Reporter

دانشگاه علوم پزشکی خمین

-

-

Reporter

امتیاز مؤسسه‌های ایرانی در سنجه‌های ارزیابی نظام رتبه‌بندی جهانی «مؤسسۀ آموزش عالی تایمز» در ویرایش ۲۰۲۳ میلادی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) برگرفته از تایمز

نام مؤسسه

امتیاز در سنجه‌های ارزیابی

آموزش

پژوهش

استنادها

درآمدهای

صنعتی

چشم‌انداز

جهانی

دانشگاه علوم پزشکی گلستان

۳۳.۷

۸.۹

۱۰۰

۳۷

۳۳.۳

دانشگاه علوم پزشکی کردستان

۳۶.۱

۹.۸

۹۸.۴

۳۷.۶

۲۳.۷

دانشگاه علوم پزشکی مازندران

۴۱.۸

۱۱.۱

۹۳.۳

۴۲.۱

۲۱.۴

دانشگاه علوم پزشکی اراک

۲۴.۶

۸.۸

۱۰۰

۳۶.۹

۱۷.۹

دانشگاه علوم پزشکی بابل

۳۲.۳

۱۰.۶

۹۷.۳

۳۷.۳

۱۸.۴

دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل

۲۰.۳

۲۰.۹

۹۸.۴

۳۸.۵

۲۲.۹

دانشگاه علوم پزشکی قزوین

۳۰.۶

۱۰.۳

۹۹.۹

۳۷

۲۲.۶

دانشگاه علوم پزشکی قم

۲۸.۹

۹.۸

۱۰۰

۳۷

۱۹.۴

دانشگاه صنعتی شریف

۳۳.۵

۳۶.۳

۶۰.۴

۸۹.۵

۳۱.۶

دانشگاه علوم پزشکی ارومیه

۳۵

۱۰

۹۰.۴

۳۶.۹

۱۹.۷

دانشگاه علم و صنعت ایران

۳۲.۶

۳۶.۸

۵۴.۲

۹۸.۴

۲۱.۲

دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف‌آباد

۲۱.۹

۸.۵

۹۶.۴

۳۷.۳

۲۳.۵

دانشگاه علوم پزشکی کاشان

۳۲

۱۳.۴

۸۴

۳۷.۴

۲۲.۹

دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه

۲۰.۸

۱۰.۳

۹۵

۳۷.۳

۳۹.۳

دانشگاه صنعتی شیراز

۲۸.۴

۲۲.۸

۷۸

۴۲.۱

۲۹.۴

دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز

۳۳.۵

۱۰

۶۵.۵

۳۷.۵

۱۸.۲

دانشگاه صنعتی امیرکبیر

۳۰.۱

۳۱.۹

۵۴.۹

۶۴.۹

۳۱.۷

دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

۱۸.۱

۱۳

۸۳.۸

۳۸.۴

۲۲.۷

دانشگاه علوم پزشکی ایلام

۲۶.۱

۱۰.۷

۸۵.۱

۳۸.۵

۲۰.۸

دانشگاه علوم پزشکی ایران

۴۶

۱۴.۹

۵۶.۱

۴۱.۷

۲۷.۱

دانشگاه کاشان

۲۱.۴

۱۹.۲

۷۶.۳

۳۸.۴

۲۲.۸

دانشگاه کردستان

۱۴.۷

۱۴.۴

۷۴.۲

۴۱.۸

۳۰.۹

دانشگاه علوم پزشکی مشهد

۲۹.۳

۱۳.۵

۶۰.۹

۳۷

۲۶.۲

دانشگاه محقق اردبیلی

۲۰.۹

۱۱.۱

۷۵.۱

۳۷.۲

۲۷.۵

دانشگاه تبریز

۲۳.۴

۲۱.۴

۶۸.۹

۴۱

۳۶.۷

دانشگاه علوم پزشکی تبریز

۴۲.۴

۱۳.۹

۵۸.۴

۳۷.۱

۲۵.۷

دانشگاه تهران

۳۲.۹

۳۱.۷

۵۱.۹

۳۶.۹

۲۹

دانشگاه علوم پزشکی تهران

۴۶.۴

۱۷.۴

۴۴.۸

۴۰.۶

۳۱.۷

دانشگاه علوم پزشکی کرمان

۳۰.۶

۹.۹

۵۱.۲

۴۱

۲۰.۸

دانشگاه شهید بهشتی

۲۷.۱

۲۷.۴

۳۶.۲

۵۶.۳

۲۳.۷

دانشگاه شیراز

۲۸.۳

۲۴.۴

۳۷.۱

۴۹.۵

۲۴.۸

دانشگاه علوم پزشکی شیراز

۳۴.۷

۱۱

۵۲.۲

۳۷

۲۱.۳

دانشگاه فردوسی مشهد

۲۷.۱

۲۵.۷

۲۵.۳

۶۵.۷

۳۱.۳

دانشگاه حکیم سبزواری

۱۶.۲

۹.۹

۵۶.۸

۳۷

۳۳.۵

دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

۴۲.۶

۱۳

۳۲.۴

۳۷.۱

۲۰.۴

دانشگاه صنعتی اصفهان

۲۱.۲

۲۲.۸

۴۰.۳

۷۱.۲

۲۷.۸

دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی

۲۳.۳

۲۱.۸

۳۸.۷

۴۲.۹

۳۰.۳

دانشگاه لرستان

۲۴.۳

۱۱.۱

۵۰

۳۷.۱

۲۱.۸

دانشگاه مراغه

۱۵.۱

۱۲.۴

۵۵.۷

۳۶.۹

۲۷.۴

دانشگاه مازندران

۲۵.۲

۱۵

۳۸.۱

۳۸.۱

۲۷

دانشگاه صنعتی سهند

۲۰.۲

۱۵.۶

۴۸.۷

۵۵.۱

۱۹.۳

دانشگاه علوم پزشکی سمنان

۲۰.۹

۹.۲

۴۷.۶

۳۷

۲۵

دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

۳۸.۶

۱۴.۸

۳۵.۸

۵۰.۹

۲۱.۷

دانشگاه شهرکرد

۱۷.۷

۱۲.۷

۴۸.۷

۳۷.۷

۱۹.۳

دانشگاه صنعتی شاهرود

۲۵.۱

۱۶.۶

۴۶.۱

۳۷.۶

۲۸.۱

دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

۲۹.۴

۱۹.۵

۳۳.۱

۴۱.۴

۳۳.۱

دانشگاه ارومیه

۲۴.۲

۱۶.۴

۳۸.۶

۴۰.۹

۲۲.۴

دانشگاه یاسوج

۱۴.۸

۱۳.۶

۵۳.۸

۳۸.۵

۱۸.۵

دانشگاه اراک

۱۷.۹

۱۲.۹

۲۴.۹

۳۷.۲

۲۳.۵

دانشگاه بوعلی سینا

۱۶.۵

۱۵.۶

۲۹

۳۸.۴

۲۲

دانشگاه دامغان

۱۸.۱

۱۳.۳

۲۵.۴

۳۹.۱

۲۳.۴

دانشگاه اصفهان

۳۰.۶

۱۷.۲

۲۱.۹

۳۸.۵

۲۷.۹

دانشگاه خوارزمی

۳۱.۳

۱۴.۱

۱۹.۴

۳۸

۲۴.۶

دانشگاه خلیج فارس

۱۵.۷

۱۳.۴

۳۸.۶

۴۸.۵

۲۸.۳

دانشگاه سمنان

۱۷.۹

۱۱.۱

۴۰.۷

۳۷.۴

۱۹.۶

دانشگاه شاهد

۲۷.۳

۱۴.۲

۱۷.۶

۴۰.۸

۱۶.۲

دانشگاه شهید باهنر کرمان

۱۹.۸

۱۳.۷

۲۹.۷

۴۳

۲۱.۵

دانشگاه شهید چمران اهواز

۲۲.۱

۱۷.۲

۲۲.۵

۷۹.۳

۲۲.۳

دانشگاه شهید رجایی

۱۷.۴

۱۵

۲۶.۳

۴۶.۳

۲۳.۸

دانشگاه یزد

۱۹.۳

۱۴.۸

۲۸.۱

۳۷.۲

۲۸.۳

دانشگاه زنجان

۱۵.۹

۱۲.۱

۳۱.۸

۴۰.۳

۲۳.۶

دانشگاه علوم پزشکی زنجان

۲۱.۹

۹.۵

۳۰.۴

۳۷.۷

۱۸

دانشگاه الزهرا (س)

۲۰

۱۱.۶

۱۳.۴

۳۸

۲۸.۸

دانشگاه پیام نور

۱۴.۸

۹

۲۳.۵

۳۸.۲

۱۸.۲

دانشگاه سیستان و بلوچستان

۱۶.۸

۱۱.۵

۲۱.۹

۳۷.۴

۲۰.۱

دانشگاه صنعتی کرمانشاه

-

-

-

-

-

دانشگاه علوم پزشکی خمین

-

-

-

-

-

رتبه بندی امسال با تحلیل ۱۵.۵ میلیون انتشارات علمی، ۱۲۱ میلیون استناد، پرسش از ۴۰۰۰۰ متتخصص آموزش عالی در جهان و داده های ارسال شده از سوی دانشگاه ها انجام شده است. بر پایۀ ویرایش ۲۰۲۳ میلادی نظام رتبه‌بندی «مؤسسة آموزش عالی تایمز»، «University of Oxford» پیشگام در جهان است و دانشگاه های «Harvard University»، «University of Cambridge»، «Stanford University»، «Massachusetts Institute of Technology»، «California Institute of Technology»، «Princeton University»، «University of California, Berkeley»، «Yale University»، و «Imperial College London» در جایگاه دوم تا دهم هستند.

دکتر محمد حسن زاده اضافه کرد که پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) با ساخت و بروزرسانی ابزارهایی حرفه‌ای برای ارزیابی و سنجش علم، فناوری، و نوآوری کشور می‌کوشد تا در زمینه‌های در پیوند با مأموریت‌هایش به سیاست‌گذاران برای برنامه‌ریزی‌های درست و کارآمد یاری رساند. این گزارش نیز از انتشارات سامانة جایگاه علم، فناوری، و نوآوری ایران در جهان (نما) است که به پایش و گزارشِ پیرامونِ ۹۰ شاخص گوناگون از ۵۵ نهاد جهانی در حوزه‌های علم، فناوری، و نوآوری می‌پردازد و در نشانی NEMA.IRANDOC.AC.IR در دسترس همگان است.

کد خبر 5609241

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • captcha