به گزارش خبرنگار مهر، چند روز قبل خبری روی سایت شورای گسترش زبان فارسی قرار گرفت که نه به اندازه کافی قابل استناد بود و نه شاهد و منبعی خاص برای آن ذکر شده بود.
خبر البته بی نهایت ساده و گویا بود: "فرهنگ قابل جستجوی دهخدا و معین روی اینترنت قرار گرفت."
این اتفاق با توجه به گسترش فضای مجازی و آزادیهای بی حدوحصر آن شاید هم کمی دیر رخ داده باشد اما نگاهی به پیشینه فرهنگهایی چون معین و دهخدا و نیز مرور مناقشاتی که در سالهای گذشته بر سر حقوق مولف و نحوه انتشار و اغلاط موجود در فرهنگها و... جریان داشت، ما را بر آن داشت تا این موضوع و نیز صحت و سقم خبر مربوطه را از سایت شورای گسترش و همچنین دکتر مهدخت معین - فرزند محمد معین - جویا شویم.
اصل مطلب مورد مناقشه این بود که: منزلگاهی با نام "میبو سرچ" http://www.mibosearch.com فرهنگ قابل جستجوی دهخدا و معین را روی اینترنت گذاشته است.
محسن سلیمانی مسئول سایت شورای گسترش زبان فارسی در این باره به مهر گفت: این فرهنگ آن لاین در حال حاضر از سه بخش صفحه اصلی، فهرست کلمات و فهرست صفحات تشکیل شده و دارای موتور جستجو است و می توان واژگان فارسی را در آن جستجو کرد و معانی تفصیلی آنها را در دو فرهنگ معروف فارسی دید.
وی ادامه داد: با وجود این مشخص نیست که گردانندگان این سایت در ایران هستند یا در خارج به سر می برند. این نکته از آن جهت مهم است که به نظر نمی رسد گردانندگان این سایت، امتیاز استفاده از این فرهنگها را به دست آورده باشند.
سلیمانی معتقد است: اگر قانونا این کارها صورت نگیرد، به زودی دیگران به شکل غیرقانونی دست به کار می شوند. بعد از آن دیگر کاری از دست کسی ساخته نیست. من خود طرح این کار را مدتها پیش به ارشاد دادم ولی حتما از بوروکراسی و روند اداری این دست کارها مطلعید.
اما اظهارنظر حمیدرضا مرادی - مدیر اجرایی این شورا - ما را به سمت خبری مهم تر سوق داد؛ اینکه قرار است شورای گسترش زبان فارسی به طور قانونی و با اجازه صاحبان حقوق دو فرهنگ معین و دهخدا، بخشهایی از آنها را قابل دسترس ساخته و روی سایت شورا قرار دهند.
مرادی در این باره گفت: خبر از اقدام غیرقانونی سایتها ندارم ولی شورا قرار است چنین کاری را با برنامه ریزی انجام دهد. ما قصد داریم از خانواده های معین و دهخدا اجازه بگیریم و درصورتی که این مجوز را به ما بدهند، مداخلی را که درباره زبان فارسی است برای استفاده دانشجویان و محققان روی سایت بگذاریم.
وی افزود: این کار را درخصوص فرهنگ معین تا حدی پیش برده ایم. با مهدخت معین هم صحبتهایی شده است ولی درمورد دهخدا هنوز کار را شروع نکرده ایم.
به گفته مدیر اجرایی شورای گسترش زبان فارسی، قرار است فرهنگ دهخدا با حدود پنج هزار مدخل و فرهنگ معین با مداخلی کمتر از آن مشمول این اقدام شود.
این اخبار که حاکی از رویارویی با فرهنگهای دیجیتالی و رایگان معین و دهخدا در آینده ای نزدیک بود، ما را به تماس با مهدخت معین واداشت. وی از هر دو خبر فوق اظهار بی اطلاعی کرد و گفت: نه از سایتی که به طور غیرقانونی اقدام به درج فرهنگ معین - با قابلیت جستجوی پیشرفته - کرده، خبر دارم و نه کسی از راه اندازی قانونی آن با من صحبت کرده است.
وی با انتقاد از رفتارهای غیرقانونی در فضای وب گفت: این دست اتفاقات قابل جلوگیری و پیگرد است؛ به شرط آنکه وزارت ارشاد همکاری کند. چند سال قبل برای لغت نامه دهخدا چنین مشکلاتی پیش آمد و عاملان محکوم شدند. بنابراین باید نسبت به این فعالیتها واکنش جدی نشان داد.
معین همچنین به نحوه انتشار فرهنگها با اغلاط و بی دقتی های بسیار انتقاد کرد و افزود: بحث ما بر سر پول و حقوق مادی نیست. ما می گوئیم اگر فرهنگها با اجازه ای اخلاقی - ولو از طریق یک یادداشت کوتاه - و نیز بدون ایراد و اشکال چاپ شود هیچ مشکلی وجود ندارد. متاسفانه اغلب نه اجازه ای از ما گرفته می شود و نه اصلاحیه ها را در متن پیاده می کنند. حرف و درد ما این است که کتابها "عینا" باید به چاپ برسند نه اینکه اثر منتشر شده، کتابی "مشابه" باشد.
با درنظر گرفتن این روایتها، می توان از اخبار فوق این گونه استنباط کرد که سایتی به شکل غیرقانونی فرهنگهای معین و دهخدا را روی اینترنت قرار داده ولی شورای گسترش زبان درنظر دارد این حرکت را به شکل قانونی و فرهنگی به انجام برساند. تنها مشکل موجود بر سر این راه، ظاهرا ناهماهنگی مسئولان مربوطه با خانواده معین است که با توجه به روابط فیمابین و وجهه تخصصی مرکز مربوطه، ظاهرا مانعی وجود نخواهد داشت.
نظر شما