وضعیت «کانون هواداران» و ویژگی‌های آن در فوتبال دنیا چگونه است؟

به گزارش خبرنگار مهر، ناهنجاری در فوتبال باشگاهی کشور بارها مورد نقد و بررسی اهالی این رشته قرار گرفت اما بی تردید رفتار زننده هوادار سپاهان در جریان بازی برگشت فصل جاری مقابل پرسپولیس نمادی از این زشتی‌ها شد تا کار به ورود کیومرث هاشمی وزیر ورزش و برخورد مهدی تاج با این موضوع برسد.

رئیس فدراسیون فوتبال ضمن تاکید روی نحوه هوشمندسازی ورود هواداران به ورزشگاه از ضرورت ایجاد کانون‌های هواداری و اصلاح ساختار بلیت فروشی صحبت کرد. وی همچنین دستورات لازم برای پیگیری سروسامان دادن به وضعیت بلیت فروشی و کنترل هوادارانی که به ورزشگاه می آیند را صادر کرده تا برای فصل آینده اتفاقات بهتری در لیگ برتر رخ دهد.

وجود کانون‌های هواداری

یکی از مهمترین مسائلی که باید در بطن باشگاه‌های فوتبال ایران مورد توجه قرار بگیرد وجود کانون‌های هواداری است که می‌تواند نخستین گام برای بهبود وضعیت تماشاگران باشد و ناهنجاری و آسیب‌ها را کنترل کند.

کانون‌های هواداری در تمام تیم‌های مطرح فوتبال جهان سازمان دهی شده‌اند. هواداران هر کدام از این تیم‌ها بر اساس معیارهایی که دارند در یکی از کانون‌ها عضو می‌شوند. ضمن اینکه این کانون‌ها به رابط‌های رسمی هواداران و باشگاه تبدیل می‌شوند دوستداران تیم می‌توانند نکات خود را از طریق این نهادها به گوش باشگاه برسانند.

برای مثال تیم فوتبال چلسی ۶۵ کانون هواداری را در سایت خود معرفی کرده است که هواداران این تیم می‌توانند در این کانون‌ها عضویت داشته باشد.

اولویت بلیت فروشی در بازی‌هایی که متقاضیان زیادی دارد با اعضای کانون‌های هواداری است. هر کدام از اینها متناسب با تعداد اعضایی که دارند سهمیه‌هایی از فروش بلیط را در اختیار می‌گیرند. جایگاه هرکدام از کانون‌های هواداری در ورزشگاه مشخص است و هر کانون مسؤول هوادارانی است که در آن بخش از سکوها حضور دارد.

عضویت در کانون‌های هواداری مزیت‌هایی مانند بلیت ارزان‌تر یا خرید با تخفیف از فروشگاه‌های طرف قرارداد با باشگاه را در اختیار هواداران قرار می‌دهد.

وجود این کانون‌ها به هوادار فوتبال، هویت مشخصی می‌دهد. هوادار می‌داند در صورتی که در کانون هواداران عضو باشد مزایایی برای او خواهد داشت و باشگاه هم می‌داند حضور هوادار در کانون‌های هواداری برایش مزیت‌هایی به دنبال دارد.

بلیت فروشی

بلیت فروشی منحصراً در اختیار باشگاه و یا معتمدان باشگاه قرار دارد و باشگاه نسبت به تک تک هواداران مسؤول است. هواداری که بلیت بازی را تهیه کرده است و وارد ورزشگاه می‌شود فقط می‌تواند روی صندلی خریداری شده مندرج روی بلیت بنشیند.

یکی از مسائلی که در فوتبال ایران شاهد آن هستیم ورود هوادارانی است که بدون بلیت می‌توانند وارد ورزشگاه شوند که ناشی از عدم نظارت دقیق بر ورودی‌های ورزشگاه است.

نظارت بر هواداران در ورزشگاه

مساله مهم دیگری که در فوتبال روز دنیا شاهد آن هستیم نظارت دقیق روی رفتار هواداران است. برای نمونه باشگاه منچستر یونایتد در صفحه اقدامات انضباطی در خصوص هواداران که در سایت خود منتشر کرده است موارد تخلف و میزان جرایم را تعیین نموده است. بی گمان اگر هوادار بداند در ورزشگاه تحت نظارت است و رفتارش از طریق ابزارهایی مانند دوربین کنترل می‌شود کنترل بیشتری بر رفتار خود خواهد داشت.

نحوه نظارت بر رفتار تماشاگران در باشگاه تاتنهام

باشگاه تاتنهام که از سابقه‌ای بیش از ۱۴۰ سال دارد در گزارشی به اقداماتی که منجر به تخلف می‌شود پرداخته است. برای مثال استعمال دخانیات و یا تماشای بازی به صورت ایستاده منجر به تذکر کتبی می‌شود و تکرار آن تا ۴ جلسه محرومیت را همراه خواهد داشت. آسیب رساندن به تجهیزات ورزشگاه، جعل بلیت یا استفاده از بلیت‌های نامعتبر تا ۱۰ جلسه محرومیت از حضور در ورزشگاه را برای فرد خاطی در پی دارد.

رفتار خشونت آمیز یا پرخاشگرانه نسبت به سایر هواداران، کارکنان ورزشگاه، عوامل تیم یا پلیس، پرتاب اشیا، ورود به زمین بازی در قالب جیمی جامپ یا هر نوع دیگری می‌تواند به محرومیت تا اطلاع ثانوی منجر شود. همچنین در یک لیست کامل، به تمام انواع تخلفات و همچنین نوع جریمه اشاره کرده است.

ضمن اینکه سامانه‌هایی را هم تعبیه کرده است و در صورتی که ابزارهای نظارتی نتوانند هواداران متخلف را شناسایی کنند، هواداران تیم می‌توانند افراد متخلف را به باشگاه معرفی نمایند.

برخورد باشگاه برنتفورد با تماشاگران متخلف

باشگاه برنتفورد در پایان نیم فصل لیگ انگلیس در فصل جاری در گزارشی به جرایمی که علیه هوادارانش اعمال کرده پرداخت. برنتفورد در این بیانیه بر تقویت سیستم‌های نظارتی و ثبت و ضبط رفتار هواداران تاکید کرد و از اعمال جریمه نسبت به ۱۳۱ نفر از تماشاگران خبر داد که شامل: ۱۰۴ نفر از ورود به استادیوم خانگی این تیم منع شدند. ۲۳ نفر از یک تا ۶ جلسه محروم شدند. یک نفر ۱۲ ماه محروم شد و ۲ نفر هم اخطار کتبی دریافت کردند.

جرایم این تماشاگران متخلف شامل: اعمال خشونت آمیز یا هنجارشکنانه، نقض آئین نامه هواداری باشگاه و استعمال مواد مخدر بود. علاوه بر این، هواداران متخلف را به احتمال پیگیری در مراجع قضائی تهدید کرده است.

اما اگر باشگاه‌های ایرانی هم با اصلاح ساختارها، چنین رفتاری را علیه متخلفان انجام می‌دادند چه اتفاقی می‌افتاد؟ در دیداری که برای مثال ۳۰ هزار تماشاگر در ورزشگاه وجود دارد تعداد انگشت شماری هواداران را تحریک به فحاشی می‌کنند. تعداد بسیار اندکی اقدام به لیزر اندازی، پرتاب بطری یا سنگ می‌کنند. اما به دلیل عدم رسیدگی صحیح، هزاران تماشاگر از ورود به ورزشگاه محروم می‌شوند.

ورود نهادهای بالادستی

در فوتبال روز دنیا این باشگاه است که پیش و بیش از هر سازمان دیگری به موضوع تخلفات هواداران ورود می‌کند. چرا که نمی‌توان منافع باشگاه، اعتبار تیم و هزاران هوادار را به خاطر تخلفات چند نفر به خطر انداخت.

نهادهای بالادستی مانند فدراسیون‌های فوتبال غالباً به تخلفات عوامل تیم (بازیکن، مربی، کادر فنی و…) می‌پردازند و در صورتی به تخلفات تماشاگران ورود می‌کند که یک ناهنجاری به صورت گسترده در ورزشگاه رخ دهد، مانند شعارهای نژادپرستانه از سوی بخش کثیری از تماشاگران.

برای مثال در دیدار تیم‌های پاری سن ژرمن و بارسلونا در لیگ قهرمانان اروپا که در ورزشگاه خانگی پاری سن ژرمن انجام شد بخش زیادی از هواداران این تیم اقدام به سردادن شعارهای نژادپرستانه کردند. در این خصوص یوفا وارد عمل شد و احکام زیر را صادر کرد:

تیم بارسلونا به دلیل خسارت هواداران به ورزشگاه و رفتارهای خشونت آمیز ۳۲ هزار یورو جریمه شد،
این تیم به دلیل شعارهای نژادپرستانه هوادارانش، از فروش بلیت در یک دیدار اروپایی خارج از خانه محروم شد.

حلقه مفقوده فوتبال ایران

در فوتبال ایران وضعیت نابسامانی را در تمام موارد ذکر شده شاهدیم. کانون‌های هواداری وجود ندارند و یا در صورت وجود داشتن هیچ گونه کارایی خاصی در جهت اصلاح ندارند و به جای آنکه در راستای بهبود رفتار هواداران عمل کند به محلی برای بروز پرخاش و خشونت و حمایت از افرادی خاص در باشگاه مبدل شده است. علاوه بر این نبود ورزشگاه‌هایی که تحت کنترل باشگاه باشد هم معضل دیگری است.

اگر هواداران در قالب کانون‌های هواداری وارد ورزشگاه شوند، جایگاه تک تک آنها و هویتشان مشخص باشد، از ورود افراد بدون بلیت به ورزشگاه ممانعت شود و نظارت دقیقی روی رفتار آنها وجود داشته باشد بدون شک تأثیر مثبتی روی بهبود وضعیت ورزشگاه‌ها در ایران خواهد داشت.

نباید فراموش کرد که فوتبال انگلیس از هولیگانیسم و اوباش گری عبور کرد و توانست با بهره گیری از ابزارهای مناسب، شرایط مساعدی را در ورزشگاه ایجاد کند.

آنچه در ایران به عنوان ناهنجاری رخ می‌دهد بیش از آنکه ناشی از اوباشگری و هولیگانیسم باشد ناشی از عدم نظارت صحیح و دقیق در ورزشگاه‌ها است. بدون شک رفتار هواداری در فوتبال ایران مانند هولیگان های انگلیس نیست و در شرایط بسیار بهتری قرار داریم و با برنامه ریزی مناسب می‌توان در جهت بهبود آن حرکت کرد. اما این کار ساده نیست و به عزم جدی از سوی نهادهای مسؤول نیاز دارد.