بررسی دلایل افت ذخیره آب در سد کرج؛ بارندگی ۲۶ درصد کاهش یافت

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: ساخت سد کرج در دهه ۱۳۴۰ آغاز شد و پس از تکمیل، به عنوان یکی از پروژه‌های مهم زیرساختی در کشور شناخته شد.

سد کرج به عنوان یک منبع حیاتی برای تأمین آب و انرژی در منطقه، نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی و اجتماعی استان البرز و اطراف آن ایفا می‌کند و یکی از سدهای مهم و معروف در ایران است که در استان البرز و در نزدیکی شهر کرج واقع شده است.

این سد بر روی رودخانه کرج ساخته شده و هدف اصلی آن تأمین آب شرب، کنترل سیلاب، و تولید برق است.

سد کرج از نوع خاکی با هسته رسی با ارتفاع این سد حدود ۱۱۰ متر است. طول تاج سد حدود ۳۰۰ متر و حجم مخزن سد کرج تقریباً ۲۵۰ میلیون متر مکعب است.

این سد دارای یک نیروگاه برق‌آبی است که قادر به تولید برق برای تأمین نیازهای محلی و شبکه سراسری می‌باشد. سد کرج یکی از منابع اصلی تأمین آب شرب برای شهر کرج و همچنین تهران به شمار می‌آید.

در خصوص میزان اهمیت سد کرج می‌توان گفت که سد کرج نقش کلیدی در تأمین آب شرب برای جمعیت بالای منطقه دارد و با ذخیره‌سازی آب، این سد می‌تواند به کنترل سیلاب‌های ناشی از بارش‌های شدید کمک کند.

دریاچه پشت سد، به عنوان یک منطقه تفریحی و گردشگری شناخته می‌شود و امکاناتی برای ورزش‌های آبی و طبیعت‌گردی فراهم می‌کند.

متأسفانه این روزها اخباری مبنی بر کم آبی سد کرج به گوش می‌رسد و کاهش سطح آب سد کرج و دیگر سدها می‌تواند به دلایل مختلفی مربوط باشد.

کاهش بارندگی موجب کاهش ذخیره سازی آب شده است

یکی از عوامل اصلی کاهش آب در سدها، کمبود بارش‌های سالانه است و اگر بارش باران و برف در فصل‌های بارانی کمتر از حد نرمال باشد، حجم آب ورودی به سد کاهش می‌یابد.

با افزایش جمعیت و توسعه شهری، نیاز به آب شرب و کشاورزی نیز افزایش یافته است و این موضوع می‌تواند منجر به برداشت بیشتر از منابع آبی و کاهش سطح آب سدها شود.

تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی ممکن است الگوهای بارش را تحت تأثیر قرار دهد و باعث کاهش بارش در برخی مناطق شود.

نحوه مدیریت منابع آب و استفاده از آن‌ها نیز می‌تواند تأثیرگذار باشد. اگر برنامه‌ریزی مناسبی برای استفاده از آب‌های سطحی و زیرزمینی وجود نداشته باشد، ممکن است به کاهش سطح آب سدها منجر شود.

در فصل‌های گرم، تبخیر آب از سطح دریاچه‌ها و سدها نیز می‌تواند به کاهش حجم آب موجود کمک کند.

در برخی مناطق، آلودگی منابع آبی و خشکسالی‌های مکرر نیز می‌توانند به کاهش کیفیت و کمیت آب در سدها منجر شوند.

کاهش سطح آب در سدها می‌تواند منجر به کمبود آب شرب برای ساکنان مناطق اطراف شود و این موضوع می‌تواند به بروز بحران‌های آب و افزایش فشار بر منابع آب زیرزمینی منجر شود.

کمبود آب در سدها تأثیر مستقیم بر تأمین آب مورد نیاز برای آبیاری زمین‌های کشاورزی دارد و این مسئله می‌تواند به کاهش تولید محصولات کشاورزی و افزایش قیمت مواد غذایی منجر شود.

مبود آب در سدها تأثیر مستقیم بر تأمین آب مورد نیاز برای آبیاری زمین‌های کشاورزی دارد و این مسئله می‌تواند به کاهش تولید محصولات کشاورزی و افزایش قیمت مواد غذایی منجر شود

اگر سدها برای تولید برق آبی طراحی شده باشند، کاهش آب می‌تواند منجر به کاهش تولید انرژی و افزایش وابستگی به منابع انرژی دیگر شود، که ممکن است به افزایش هزینه‌ها و مشکلات تأمین انرژی منجر گردد.

سدها نقش مهمی در کنترل سیلاب دارند و اگر سطح آب در سدها پایین بیاید، این قابلیت کاهش می‌یابد و ممکن است مناطق پایین‌دست در معرض خطر سیلاب قرار گیرند.

کاهش آب در سدها می‌تواند به تخریب اکوسیستم‌های آبی و کاهش تنوع زیستی منجر شود. موجودات زنده‌ای که به این اکوسیستم‌ها وابسته‌اند، ممکن است با خطر انقراض مواجه شوند.

با کاهش حجم آب در سدها، کیفیت آب ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد و غلظت آلاینده‌ها افزایش می‌یابد و این مسئله می‌تواند به سلامتی انسان‌ها و موجودات زنده آسیب برساند. کاهش آب در سدها می‌تواند منجر به بیکاری در بخش‌های مرتبط با کشاورزی و صنعت شود.

اگر سدها به عنوان مقاصد گردشگری شناخته شوند، کاهش آب می‌تواند به کاهش جذابیت این مناطق برای گردشگران منجر شود و در نتیجه به اقتصاد محلی آسیب برساند.

مدیریت صحیح منابع آب و حفظ سطح آب در سدها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا از بروز این مشکلات جلوگیری شود.

ترکیبی از این عوامل ذکر شده می‌تواند باعث کاهش سطح آب در سد کرج و دیگر سدهای کشور شود و برای مقابله با این چالش‌ها، نیاز به مدیریت بهینه منابع آب و برنامه‌ریزی مناسب برای مصرف و حفاظت از منابع آبی وجود دارد.

بارندگی قابل توجهی تا پایان سال نداریم

مدیرکل هواشناسی استان البرز در این خصوص گفت: متأسفانه در سال جاری نسبت به سال آبی گذشته با کاهش ۲۶ درصدی بارندگی مواجه بودیم.

آرش بهاروندی افزود: این آمار نسبت به دوره میانگین بارندگی ادوار گذشته، ۴۵ درصد کمبود دارد که نتیجه آن کاهش ۵۶ درصدی حجم مخزن سد کرج بوده است.

همچنین وی بیان کرد: طبق بررسی‌های کارشناسی صورت گرفته تا پایان سال نیز بارندگی قابل توجهی پیش بینی نشده است.

کاهش ۲۶ درصدی بارندگی‌های البرز

مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای البرز گفت: میزان بارش‌های سال آبی جاری این استان نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۶ درصد و در مقایسه با بلندمدت ۴۵ کاهش نشان می‌دهد.

رجحان سزاوار افزود: کاهش بارندگی‌ها و مصرف بالا سبب شده تا ۵۶ درصد ظرفیت سد کرج خالی شود؛ البته اکنون ۵۰ درصد ظرفیت سد طالقان آب است که نسبت به مدت مشابه سال قبل وضعیت بهتری دارد؛ پارسال در این زمان ۳۷ درصد ظرفیت این سد آب بود.

وی اذعان داشت: انتظار می‌رود مردم استان البرز و مصرف کنندگان آب سدهای البرز در استان‌های مجاور بیش از پیش صرفه جویی کنند؛ با توجه به زمان خانه تکانی و نزدیکی ایام نوروز انتظار می‌رود مردم به وضعیت منابع آبی توجه بیشتری کنند.

مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای البرز بیان کرد: سپردن فرش‌ها به قالیشویی ها و پرهیز از هدر روی آب مهمترین اقدام برای کاهش مصرف آب شرب است.

سزاوار یادآور شد: اگر روند بارش‌ها همچون ماه‌های اخیر پیش برود تابستان آینده با مشکل کم آبی مواجه خواهیم شد که لازم است در بخش‌های شرب خانگی، کشاورزی و صنایع صرفه جویی شود.

همچنین وی تصریح کرد: بخشی از مشکلات کم آبی ناشی از تغییر اقلیم و بخش دیگر نیز مربوط به مصرف زیاد است که می‌بایست اطلاع رسانی شود.

سزاوار گفت: ۶۲ ایستگاه برای سنجش کمی و کیفی چاه‌های آب در استان البرز توسط شرکت آب منطقه‌ای راه اندازی شده است؛ بررسی وضعیت کمی و کیفی منابع آب زیر زمینی این امکان را به ما می‌دهد تا مصارف را با توجه به منابع آبی مدیریت کنیم.

وی اظهار کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که فاصله دسترسی به منابع آب زیرزمینی البرز طولانی شده است؛ به طول مثال اگر در دهه‌های گذشته عمق دسترسی به آب زیر زمینی در شهرستان فردیس ۷۰ متر بود اکنون به بالای ۳۰۰ متر رسیده است.

حجم آب سد کرج به ۸ درصد کاهش یافت

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان البرز در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه وضعیت ذخیره آبی سد کرج خوب نیست، گفت: و ۵۶ درصد مخزن سد کرج خالی است و میزان ذخیره این سد نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۸ درصد کمتر است.

داوود نجفیان افزود: با توجه به کاهش بارش‌های سال آبی جاری، سد طالقان نیز وضعیت خوبی ندارد اما به خاطر کم شدن میزان رهاسازی آب، وضعیت ذخیره آبی آن بهتر از سد کرج است.

وی با تاکید بر صرفه جویی در مصرف آب گفت: امیدواریم شاهد بارش‌های خوب در ماه‌های پیش رو باشیم تا وضعیت آب سدها بهتر شود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان البرز با اشاره به اینکه اکنون طرح جامع آبرسانی البرز با سرعت در حال انجام است، افزود: ۲ شهرستان اشتهارد و نظرآباد امسال به شبکه آب سد طالقان متصل می‌شوند.

وی تصریح کرد: تلاش‌ها بر این است تا از طریق طرح‌های تغذیه مصنوعی بتوان سفره‌های زیر زمینی البرز را نجات داد البته بستگی به وضعیت بارش‌ها دارد.

نجفیان در ادامه گفت: داشتن یکی از اهداف طرح جامع آبرسانی البرز برداشت بیشتر آب از سدها و کاهش وابستگی به منابع آب زیر زمینی است.