آخرین وضعیت عبور مترو از کنار سی و سه پل/ احتمال نشست پل

به گزارش خبرنگار مهر در اصفهان، موضوع انحراف متروی اصفهان در نزدیکی پل تاریخی سی و سه پل از جمله مسائلی است که توجه بسیاری از کارشناسان و مردم در سراسر ایران و حتی جهان را به خود جلب کرده و این روزها در خصوص عبور مترو از حاشیه این پل تاریخی هر روز با واکنشهای جدی تری از سوی کارشناسان روبرو می شویم.

اغلب تحلیلها و بررسیهای علمی کارشناسان و مهندسان گواهی دهنده برخی اقدامات غیر کارشناسی در عرصه عبور مترو در حاشیه زاینده رود و سی و سه پل است و این موضوع نگرانیهای جدی به خصوص در میان دوستداران میراث فرهنگی ایجاد کرده است.

در مراکز و شهرهای تاریخی که از قدمت بسیاری برخوردار هستند در مرحله نخست ایجاد پروژه هایی همچون مترو باید تلاش شود تا درصد آسیب به میراث تاریخی و فرهنگی را به حداقل ممکن برسد و پس از آن به فکر ایجاد سازه جدید بود.

به گفته مشاور سازمان میراث فرهنگی تونل مترو از تاج  در 10 متری زیر بستر رودخانه، حفاری و حرکت کرده است.

امیر مهدی حلبیان در گفتگو با خبرنگار مهر در اصفهان در این خصوص اظهار داشت: نباید فراموش کرد که تونل مترو تابع محدودیت ‌مسیر است و با توجه به اینکه این عمق در طول مسیر 10 متر است نمی توان ناگهان عمق آن را در نزدیکی سی و سه پل زیاد کرد چرا که از ترمینال بابلدشت تا نزدیک سی و سه پل از تاج تونل، این عمق نزدیک به 10 متر لحاظ شده است.

یک کارشناس مسائل خاک در خصوص رعایت عمق تونل مترو در کنار آثار تاریخی اظهار داشت: باید برای عبور مترو در کنار آثار تاریخی مسئله عمق لحاظ شود و نباید در سطح بالایی اقدام به حفاری تونل مترو کرد.

محمد رضا استهبد در این خصوص به متروی پاریس اشاره کرد و گفت: مردم در این شهر اجازه گذر مترو را از کنار مراکز حساس تاریخی ندادند و حتی طراحی آن نیز در عمق بسیار زیادی از سطح زمین انجام شده این در حالی است که در اصفهان مترو از چهارباغ و کنار سی و سه پل گذر کرده و عمق زیادی نیز ندارد.

همچنین در خصوص رعایت عمق تونل مترو در کنار سی و سه پل نیز عبدالعظم شاه‌کرمی، کارشناس آثار تاریخی و متخصص سازه و ژئوفیزیک نیز گفت: حفر تونل مترو در عرض رودخانه سبب قطع جریان آب زیرزمینی خواهد شد که این امر در نهایت سبب ایجاد تغییر و خشک شدن یک طرف و بالارفتن سطح آب زیرزمینی در طرف دیگر تونل می‌شود.

طبق گفته کارشناسان رعایت عمق گذر عبور مترو از کنار پل تاریخی سی و سه پل از جمله مسائل مهم و اساسی است که رعایت آن امری مهم به نظر می‌رسد و انتظار می‌رود سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برای حراست از میراث فرهنگی کشور در این عرصه دقت لازم را بکار گیرد.

در این راستا مسئولان سازمان قطار شهری اصفهان آنگونه که باید پاسخگوی اصحاب رسانه نیستند و تاکنون هیچگونه اطلاع دقیقی را در اختیار رسانه ها قرار نداده اند.

از جمله مسائل دیگری که در خصوص گذر مترو در حاشیه پل تاریخی سی و سه پل باید رعایت شود در نظر گرفتن شعاع سازه ای برای سی و سه پل است به گونه ای که ارتعاشات حاصل از عبور مترو زیانی به این بنای تاریخی وارد نکند.

در حالیکه ‌عبدالجواد زعفرانی مدیر عامل سازمان قطار شهری اصفهان در صحبتها و گزارش های خود تاکید می کند که حداقل فاصله 40 متری تعیین شده، توسط مشاوران و کارشناسان میراث فرهنگی را لحاظ کرده اند، کارشناس مشاور ائتلاف ملی حامیان میراث اصفهان در گفتگو با خبرنگار مهر شعاع تاثیر سی و سه پل را 50 تا 100 متر دانست و گفت: در حال حاضر این مهم لحاظ نشده در حالیکه برای اطمینان از سلامت سی و سه پل باید حداکثر فاصله را رعایت می‌شد.

همچنین امیر مهدی حلبیان مشاور سازمان میراث فرهنگی فرهنگی اصفهان‌ که به سبب جایگاه شغلی خود اطلاعات زیادی به خبرنگار مهر ارائه نکرد در خصوص حداقل فاصله بررسی شده میان سی و سه پل و تونل مترو اظهار داشت: بر اساس بررسی‌های کارشناسی به عمل آمده این فاصله بیشتر از 40 متر است.

همچنین عبدالعظیم شاه کرمی در زمینه رعایت فاصله تونل مترو با بنای تاریخی سی و سه پل افزود: نباید فراموش کرد که ارتعاش فاصله نمی‌شناسد و اینکه که گفته می‌شود فاصله 40 متری، باید دید که محاسبه آنان بر چه منبایی بوده و البته این محاسبه بستگی به مصالح بکار رفته در زمین و اصل خستگی زمین دارد.

این متخصص سازه و ژئوفیزیک خاطر نشان کرد: روانگرایی ماسه در این منطقه بیش از 40 متر مطرح شده است.

از سوی دیگر در حالی مدیر عامل سازمان قطار شهری اصفهان به استفاده از نظرات کارشناسان در پروژه متروی اصفهان ناکید می کند، یکی از مشاوران فنی سازمان میراث فرهنگی استان اصفهان معتقد است که عملکرد سازمان در زمینه استفاده از نظرات کارشناسی میراث فرهنگی بسیار ضعیف بوده است.

فرهاد بهنام فر افزود: در اجرای برخی از پروژه‌ها بسیار غیر منطقی عمل شده چنانچه جامعه مهندسی از اجرای برخی از آنها اطلاع خاصی ندارد و مسئولان شهری همواره تلاش کرده اند در این عرصه در هاله‌ای از ابهام حرکت کنند و کار را پیش ببرند.

اطلاعات عبور متروی اصفهان تحت کنترل جدی است

این مشاور فنی سازمان میراث فرهنگی اصفهان در ادامه با اظهار تعجب از روند اطلاع رسانی در پروژه متروی اصفهان گفت: روشن نیست چرا اطلاعات عبور مترو در اصفهان به این اندازه تحت کنترل قرار گرفته، این در حالی است که عبور مترو در شهرهای تاریخی چون پکن و ... در دسترس عموم مردم قرار می‌گیرد و با یک جستجوی ساده در اینترنت نیز می‌توان به این اطلاعات دست یافت.

این مشاور فنی سازمان میراث فرهنگی اصفهان تصریح کرد: در خصوص عمق و فاصله عبور تونل مترو از چهارباغ یا سی و سه پل تا کنون مشورت خاصی از سوی سازمان میراث فرهنگی حداقل با شخص من صورت نگرفته است.

از دیگر مسائلی که مدیرعامل سازمان قطار شهری اصفهان در نشست مطبوعاتی خود مطرح کرد در پاسخ به این سئوال بود که "لایه سختی که دستگاه TBM در هنگام انحراف با آن برخورد داشته چیست و آیا دستگاه با پایه‌های پل برخوردی داشته یا خیر" که وی پاسخ داد: "این برخورد با یک قطعه سنگ بوده است".

این در حالی است که در این خصوص امیر مهدی حلبیان اظهار داشت: بر اساس تست و اسکن بستر رودخانه، زاینده رود تا عمق بیش از 10 متر از پی پل، هیچ سنگی وجود ندارد.

وی همچنین در ادامه به حفر چندین گمانه در بستر رودخانه نیز اشاره کرد و گفت: در بالادست رودخانه زاینده رود در حاشیه سی و سه پل 6 گمانه و در پایین دست نیز دو گمانه زده شد و بر اساس این بررسی‌ها نیز در هیچ یک از گمانه‌ها تا عمق 40 تا 50 متری لایه سنگی دیده نشد.

حلبیان همچنین در خصوص پی پل و ذکر این نکته که در پی پل هیچ لایه سنگی دیده نمی شود، اظهار داشت: ممکن است در عمق زیاد پی پل، لایه‌های شفته‌ای را شاهد باشیم چرا که این بخش به میزانی سخت‌تر از لایه‌های اطراف است.

در این عرصه نیز بسیاری از دیگر کارشناسان بر این باورند که در بستر رودخانه لایه سنگی برای برخورد دستگاه TBM وجود ندارد.

پدیده روان‌گرایی ماسه نشست سی و سه پل را به همراه دارد

از سوی دیگر فارغ از مسائلی چون رعایت شعاع سازه‌ای سی و سه پل، عمق تونل احداث شده و تاثیر آن بر سی و سه پل و وجود لایه‌های سنگی در بستر رودخانه از مسائل مهمی دیگری است که نباید از آن غافل بود وجود نوعی ماسه‌های روان در بستر رودخانه است که حتی مشاور سازمان میراث فرهنگی نیز که در خصوص اطلاعات مترو نوعی احتیاط داشت در این خصوص گفت: در عمق بستر رودخانه نوعی ماسه‌های روان و بادی شکل وجود دارد که بسیار خطرناک است.

امیر مهدی حلبیان در خصوص وجود این ماسه‌های بادی تصریح کرد: چنین ماسه‌هایی بسیار خطرناک است.

وی در این رابطه به ذکر مثالی پرداخت و گفت: در هنگام خاکبرداری در یک منطقه مسکونی با چنین ماسه‌هایی برخورد شد که بر اساس نظر کارشناسان به آنان گفته شد باید جهت حفظ سلامت ساختمان ابتدا تمام این ماسه‌ها باید تخلیه شود.

همچنین در خصوص وجود این ماسه‌های روان عبدالعظم شاه کرمی نیز به مهر گفت: پدیده Liquefaction (روان گرایی ماسه) در اصفهان عاملی است که از اهمیت بسیاری برخوردار است و عبور مترو در زیر بستر رودخانه نیز زمینه لرزش ماسه‌های اطراف خود را فراهم و این ارتعاش در نهایت روان شدن ماسه و نشست موضعی 33 پل در سطح وسیعی را سبب می‌شود.

این متخصص سازه و ژئوفیزیک که مدت 20 سال روی پل خواجو، منارجنبان، میدان نقش جهان و نیز این اواخر روی مسجد شیخ لطف الله و مسجد امام به صورت جامع تحقیق و بررسی کرده و اطلاعات دقیقی از نوع ساخت و ساز آثار تاریخی اصفهان دارد با اشاره به اینکه متاسفانه به نظر می‌رسد این پدیده‌ها در مطالعات مترو لحاظ نشده، تصریح کرد: اگر چنین باشد نباید فراموش کرد که پدیده روانگرایی ماسه اطراف پل، بالا آمدن آب زیر زمینی کنار و اطراف این بنای تاریخی و ارتعاش از جمله عواملی هستند که در خصوص مترو و آثار تاریخی اصفهان بسیار حائز اهمیت است.

همچنین امیر مهدی حلبیان نیز در بخشی از سخنان خود جهت شفاف تر شدن موضوع گذر مترو از کنار سی و سه پل اظهار داشت: در این خصوص یک گزارش هفت جلدی به سازمان میراث فرهنگی ارائه شده که می‌توان جهت تکمیل اطلاعات از این گزارش استفاده کرد.

وی همچنین اظهار داشت: بنا به درخواست سازمان میراث فرهنگی یک جلد از این گزارش نیز در اختیار سازمان قطار شهری قرار گرفته است که می‌توان از آن استفاده کرد.

حلبیان در پاسخ به مهر مبنی بر اینکه آیا از این گزارش آنگونه که باید بهره برداری شده است یا خیر خاطر نشان کرد: در ابتدای امر، این کار مورد استقبال مسئولان قطار شهری قرار گرفت اما پس از اتمام به گونه‌ای که انتظار می رفت از آن استقبال نشد.

به هر روی کارشناسان امر مصرانه عنوان می کنند که سی و سه پل در خطر است و اگر امروز از خطر پیشگیری نشود بی شک نه تنها ایرانیان که دوستداران میراث فرهنگی در سراسر جهان از مسئولان وقت در خصوص سهل انگاری روی داده که برخی آن را عمدی تلقی می کنند بازخواست می کنند.