به گزارش خبرنگار مهر، با مطرح شدن مفهوم کار شایسته در سال 1999 در سازمان جهانی کار، تدوین برنامه‌های کشوری کار شایسته در دستور کار آن سازمان قرار گرفت. این سند با همکاری متخصصان سازمان بین‌المللی کار تدوین می‌شود و در پایان به عنوان یک قراردداد دو طرفه به امضای وزیر کار هر کشور و مدیرکل سازمان بین‌المللی کار می‌رسد و اجرایی می‌شود.
در ایران نیز ماده 101 قانون برنامه چهارم توسعه دولت را موظف کرد که برنامه ملی کار شایسته را با همکاری دیگر شرکای اجتماعی یعنی کارگران و کارفرمایان تدوین و آن را برای تصویب تقدیم مجلس شورای اسلامی کند.
این موضوع در برنامه پنجم توسعه نیز وجود دارد و از آن طریق دولت موظف است تا پایان سال اول این برنامه، سند ملی کار شایسته را تدوین کند. گفتمان جدید عرصه کار و توسعه بر اساس راهبرد 3 جانبه گرایی که متضمن عزت نفس، برابری فرصت‌ها، آزادی و امنیت نیروی کار همراه با صیانت لازم باشد در مورد تدوین سند کار شایسته مورد توجه است.
حقوق بنیادین کار به عنوان یکی از موضوعات اصلی مدنظر تدوین این سند، آزادی انجمن‌ها و حمایت از حق تشکل‌های مدنی روابط کار، حق سازماندهی و مذاکره دسته جمعی، تساوی مزد برای زن و مرد در مقابل کار هم ارزش، منع تبعیض در اشتغال و حرفه، رعایت حداقل سن کار، ممنوعیت کار کودک و رعایت حداقل دستمزد متناسب با حداقل معیشت را مطرح می کند.
گفتگوی اجتماعی به عنوان دیگر موضوع اصلی مورد توجه در تدوین سند کار شایسته ارتقای سرمایه انسانی و اجتماعی، ارتقای روابط صنعتی و روابط کار، نقش شرکای اجتماعی، مذاکرات و چانه‌زنی جمعی، انعقاد پیمان‌های دسته‌جمعی، تشکیل شورای 3 جانبه مشاوره ملی، گسترش مکانیزم‌های 3 جانبه در روابط کار، اصلاحات ساختاری، ترویج گفتگوی اجتماعی و تقویت تشکل‌های مدنی روابط کار را در نظر دارد.
گسترش حمایت‌های اجتماعی به عنوان یکی دیگر از بخش های اصلی و محوری تدوین سند کار شایسته گسترش تامین اجتماعی، بیمه بیکاری، ایجاد، توسعه و تقویت‌سازوکارهای جبرانی، حمایت‌های اجتماعی از شاغلین بازار کار غیررسمی، توانبخشی معلولین و برابری فرصت‌ها برای زنان و مردان و توانمندسازی زنان از طریق دستیابی به فرصت‌های شغلی مناسب را دنبال می کند.
حق پیگیری حقوق صنفی و مدنی کارگری، اصلاح و بازنگری قوانین و مقررات تامین اجتماعی و روابط کار (تغییر در قوانین تامین اجتماعی و روابط کار براساس ساز و کار 3 جانبه دولت، کارگر و کارفرما به منظور تعامل و انعطاف بیشتر در بازار کار، اشتغال مولد (ظرفیت‌سازی برای اشتغال در واحدهای کوچک و متوسط، آموزش‌های هدف دار و معطوف به اشتغال، برنامه‌ریزی آموزشی با جهت‌گیری اشتغال و آموزش‌های کارآفرینی را نیز باید جزو مواردی دانست که در تدوین سند مطرح شده است.
جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات بازار کار، ارتباط و همبستگی کامل آموزش و اشتغال، رفع موانع بیکاری ساختاری، توسعه آموزش‌های مهارتی فنی و حرفه‌ای معطوف به نیاز بازار کار و اصلاح قوانین و مقررات در جهت انطباق قوانین و مقررات ملی با استانداردها و مقاوله‌نامه‌های بین‌المللی، کنسولی، تحولات جهانی کار و امحای تبعیض در همه عرصه‌های اجتماعی به ویژه در عرصه روابط کار و اشتغال؛ دیگر موضوعات مطرح در تدوین سند ملی کار شایسته است.
اتخاذ تدابیر لازم برای اعزام نیروی کار به خارج از کشور، تحولات و دگرگونی‌های دنیای جدید کار در عصر اطلاعات و ارتباطات و ضرورت تعامل سازنده و موثر در روابط بین‌المللی، انعطاف‌پذیری بازارهای کار، صیانت از نیروی انسانی و سرمایه‌های ملی در برابر چالش‌ها، آسیب‌ها و تهدیدات ناشی از بیکاری و پیامدهای ناگوار آن، تاکید بر حفظ کرامت انسانی و تلاش در جهت تحقق عدالت اجتماعی، ارتقای فرهنگ کار، تولید و لزوم توجه به هماهنگی جنبه‌های فرهنگی و اجتماعی پیشرفت به منظور افزایش بهره‌وری و کارآیی برنامه ملی کار شایسته تهیه و ارائه می‌شود.
کار شایسته بر ابعاد مختلف کیفی و کمی کار در جامعه تاکید دارد که عبارتند از:
دسترسی به فرصت‌های برابر برای آحاد جامعه، آزادی در انتخاب شغل، ترویج کار مولد و سازنده، رعایت حرمت و کرامت انسانی، تضمین امنیت نیروی کار و محیط کار، فلسفه کار و نقش آن در تکامل انسان، ارزش کار، انگیزه کار، کیفیت کار، محصول کار، آفات کار، انتخاب شغل، عبادت و بندگی، کرامت انسانی، رشد و خودسازی، کسب و کار خلال، قناعت و مناعت، وجدان کار، اخلاق حرفه‌ای.
عدالت اجتماعی، همبستگی و هم‌نوایی، حقوق کار، حقوق کارفرما، نفع عمومی (منافع ملی)، نظام جبران خدمات، حقوق خانواده، تعادل کار و زندگی، مدیریت کار، مشورت و مشارکت، محیط کار، تقسیم کار، ارزشیابی کار، نظم و انضباط، رضایت شغلی، فراغت از کار، تخصیص بهینه منابع، مصرف بهینه (جلوگیری از اتلاف منابع).
آموزش‌های شغلی، مهارت و فن‌آوری، کار و ابتکار، تعمیم کار، خوداتکایی، شکوفایی استعدادها، روش‌شناسی، جهاد ملی، استقلال ملی، فرهنگ تولید، پاسداری از آرمان‌ها، رشد اقتصادی، ثروت ملی، عمران و آبادانی، موانع توسعه و پیشرفت، رشد عقلانی، بهداشت روانی، نیرو و نشاط، ورزش و تربیت بدنی، اجتناب از رخوت و سستی، ایمنی کار، جوشش و کوشش.
اعتلای فرهنگی سرمایه‌های انسانی و اجتماعی، صیانت از نیروی کار و تولید ملی، ارتقا بهره‌وری و کارآمدی نیروی کار، بهبود فضای کسب و کار کشور، تنظیم بازار کار کشور و کاهش نرخ بیکاری، توسعه مشاغل دانش بنیان، مشاغل خانگی و کار از راه دور، گسترش خوشه‌های کسب و کار، تنظیم روابط کار با رعایت کرامت و عزت انسانی، رعایت موازین بین‌المللی کار، تعمیم حمایت‌های اجتماعی نیروی کار، توانمندسازی نهادهای بازار کار، بهبود سطح زندگی و معیشت نیروی کار، ارتقای سطح فرهنگ کار، توسعه و ترویج روحیه کارآفرینی، ارتقای سهم ایران از بازار کار جهانی، اصلاح سیستم آموزش مهارت و نظام صلاحیت حرفه‌ای.
برنامه‌های تضمین حقوق بنیادین کار: امحای کار کودک و ساماندهی کودکان کار، توسعه برنامه‌های آموزشی و مهارتی نیروی کار، بررسی و ساماندهی اشتغال غیررسمی، آموزش تشکل‌ها در زمینه مذاکرات و پیمان‌های جمعی، تهیه و تدوین شاخص‌های کار شایسته و توسعه انسانی، ارتقای سطح همکاری‌های فنی با سازمان بین‌المللی کار، تهیه گزارشات کشوری در زمینه حقوق بنیادین کار، تهیه و اجرای منشور اخلاق حرفه‌ای در کارگاه‌ها، طراحی و تدوین مدل بومی تشکل‌های کارگری و کارفرمایی، تدوین اجرای آموزش مناسب در نظام آموزشی، آموزش مصرف کالاهای داخلی به منظور حمایت از نیروی کار ملی، طراحی و اجرای نظام انگیزشی به منظور گسترش روحیه خلاقیت و نوآوری نیروی کار.
نظر شما