به گزارش خبرنگار مهر، نشست نقد و بررسی کتاب "عوامل فهم متن" اثر سید حمید رضا حسنی با حضور مؤلف و حجت الاسلام دکتر قائمی نیا و دکتر عبدالله نصری عصر امروز سه شنبه 22 شهریور در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.
کتاب "عوامل فهم متن" نوشته سیدحمید رضا حسنی به همت انتشارات هرمس منتشر شده که به بررسی عوامل فهم متن از منظر هرمنوتیک و از زاویه دیدگاه فیلسوف معاصر فرانسوی پل ریکور و نیز از منظر دانش اسلامی اصول و از زاویه دیدگاه فیلسوف و فقیه اصولی، شیخ محمدحسین غروی اصفهانی میپردازد.
حجت الاسلام دکتر قائمی نیا عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و سردبیر فصلنامه "ذهن" در این نشست با اشاره به اینکه مؤلف هم با تفکر و آثار غرب آشنا است و هم با مباحث اسلامی گفت: حسن نویسنده در این است که با مباحث دو سنت غرب و اسلامی آشناست.
وی در ادامه افزود: باید توجه داشت که هرمنوتیک دستاورد مهم فلسفه قارهای است. هرمنوتیک اگرچه به عنوان یک جریان خاص در فلسفه قارهای است اما جریان مهمی است. در طول تاریخ هرمنوتیک دچار تغییر و تحول شده است.
قائمی نیا در ادامه به تعریف هرمنوتیک پرداخت و گفت: هرمنوتیک دانشی است که از فهم بحث میکند و دایره کاربرد آن گسترده است. هیچ حوزهای از مباحث هرمنوتیک اجتناب ناپذیر نیست؛ به ویژه این دانش در مورد نحوه فهم متون دینی حائز اهمیت است.
حجت الاسلام قائمی نیا تصریح کرد: دانش هرمنوتیک در فلسفه اسلامی، در حوزه تفسیر، ادبیات، منطق و عرفان نظری و حوزههای گوناگون و مختلف دیگر به چشم میخورد و در این حوزهها مباحث هرمنوتیکی زیادی وجود دارند.
سردبیر فصلنامه "ذهن" بر این اساس مطالعه تطبیقی میان علم اصول و هرمنوتیک را ضروری دانست و گفت: علم اصول مهمترین ابزار اجتهاد در عصر حاضر است. "علم اصول" منطق فقه است. در واقع علم اصول ابزار فهم دین است.
وی در ادامه با اشاره به اینکه در این کتاب به آرای ریکور و محقق اصفهانی در دوبخش پرداخته شده گفت: در میان مباحث کتاب گسستی دیده میشود که تا کجا نویسنده توانسته دیدگاه این دو فیلسوف را نشان دهد. نویسنده ایدههای زیادی از ریکور و محقق اصفهانی را بیان کرده اما ارتباط میان این دو را به خوبی نتوانسته نشان دهد.
عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تأکید کرد: "تاریخیت" یکی از مباحث اصلی در فلسفه قارهای است. در واقع "تاریخیت" گوهر فلسفه قارهای است که این گوهر خود را در هرمنوتیک و به ویژه هرمنوتیک ترکیبی ریکور نشان داده است. باید توجه داشت که ریکور فرانسوی زبان است و در چارچوب ساختارگرایی مباحث هرمنوتیک خود را بیان کرده است.
وی با اشاره به اینکه تاریخیت در هرمنوتیک فلسفی که ریکور متعلق به آن است مطرح شده گفت: این موضوع در هرمنتویک فلسفی مطرح شده اما باید توجه داشت این موضوع مشکل عظیمی را در متون دینی ایجاد میکند. همچنین باید این نکته را مد نظر داشت که نگاه اصولی یک نگاه رئالیستی است که معتقد است که متن معنایی مستقل از خواننده دارد و آن معنا نیز قابل حصول است و امکان حذف شرایط اجتماعی، تاریخی و ذهنیات خواننده وجود دارند.
عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: اما در هرمنوتیک چنین چیزهایی امکان ندارد و از اینرو امکان مقایسه تطبیقی میان علم اصول و هرمنوتیک با تردید مواجه میشود.
وی تصریح کرد: با توجه به همین موضوع سؤال این است که چگونه میتوان میان نگاه اصولی و هرمنوتیک ریکور پیوند ایجاد کرد؟ به عبارت دیگر چگونه میتوان میان تفکرات محقق اصفهانی که متفکری رئالیستی است و هرمنوتیک ریکور که نگاه رئالیستی در آن امکان پذیر نیست پیوند زد.
وی برای نشان دادن تردید در مورد این مطالعه تطبیقی تصریح کرد: در قرآن میان متن و مؤلف فاصلهای وجود ندارد. این در حالی است که در هرمنوتیک ریکور میان این دو فاصله وجود دارد. لذا این تفکیکها در اصول نیز با مشکل مواجه میشود.
سردبیر فصلنامه "ذهن" در پایان تأکید کرد: مهمترین بخش در اصول دلالت تصوری و دلالت تصدیقی است. در اصول میان این دو دلالت تفاوت وجود دارد و این در حالی است که در هرمنوتیک تفکیک میان معناشناسی و کاربردشناسی در هم میآمیزد.
بررسی کتاب عوامل فهم متن/
مقایسه تطبیقی میان "علم اصول" و "هرمنوتیک" با تردید مواجه است
سردبیر فصلنامه "ذهن" با اشاره به اینکه نگاه اصولی یک نگاه رئالیستی است که معتقد است متن معنایی مستقل از خواننده دارد و امکان حذف شرایط اجتماعی، تاریخی و ذهنیات خواننده وجود دارد، گفت: اما در هرمنوتیک چنین چیزهایی امکان ندارد و لذا امکان مقایسه تطبیقی میان علم اصول و هرمنوتیک با تردید مواجه میشود.
کد خبر 1407197
نظر شما