تپش قلب انسان در دل کوه/ تصویری از سازگاری انسان با طبیعت سخت

به گزارش خبرنگار مهر، در ۳۸ کیلومتری شمال ‌شرقی شهرستان شهر بابک در استان کرمان، روستایی تاریخی قرار دارد که از چندین هزار سال پیش تاکنون، در دل کوه، استوار مانده و با معماری منحصربفردی که دارد، منظره زیبایی را در این منطقه در برابر دیدگان تداعی کرده است.

این روستا، از اولین سکونتگاههای بشری در ایران به حساب آمده که در طول تاریخ چند هزار ساله خود، هرگز دستخوش تحولات کالبدی و اجتماعی نشده است.

امروز و با گذشت چندین هزار سال از عمر این روستای صخره ای هنوز کسی به درستی نمی داند، انگیزه ساکنان آن از ساخت این مجموعه چه بوده است کارشناسان و پژوهشگران بر این باورند که هسته های اولیه روستای میمند متعلق به زمانی است که ایرانیان مهر پرست بوده اند؛ مهرپرستان به پایداری، استقامت و زوال ناپذیری کوه ها معتقد بودند و بر اساس همین اعتقاد، خانه های خود را نیز در دل کوه می کندند.

عده ای از محققین نیز معتقدند که مهر پرستان از غار هایی که با دست در دل کوه می کنده اند فقط برای عبادت و دفن مردگان استفاده می کردند و بعد از مدتی بنا به اضطرار ناشی از آب و هوا سکونت گزیده اند.

اما هر چه که بوده، به جای گذاشتن اثری با این معماری خارق العاده بدون استفاده از خشت و آجر و ملاط آن هم در دورانی که حداقل امکانات وجود نداشته، مورد حیرت است. در بین آثار تاریخی و میراثی، میمند به عنوان یک منظر فرهنگی مطرح است که پهنه و اطلاعات وسیعی را شامل شده است.

این روستا سه دوره زندگی را در خود جای داده؛ مردم میمند چهار ماه اول سال در دشت‌ های پایین میمند، چهار ماه دوم را در آبادی‌ های اطراف و باغات و چهار ماه سوم را در خانه‌ های دستکنده این روستا ساکن هستند.

این منطقه مسکونی تاریخی، دارای 406 کوچه و یا به اصطلاح محلی "کیچه" است. هر کوچه تعدادی خانه وجود دارد که شامل یک یا چند اتاق و حتی اصطبل ‌است. چیز جالبی که هست همه کوچه ها یک ساختار ندارند و اندازه و تعداد اتاقها با هم متفاوت است. جالبتر آنکه داخل اتاقها محلهای شبیه آنچه که طاقچه نامیده می شود، برای نگهداری ظروف و رختخواب و لباس و سایر وسایل خانه در نظر گرفته شده است.

درجه حرارت این اتاقها هم حدود ۵ درجه با بیرون متفاوت است؛ درتابستان هوای داخل اتاق از بیرون خنکتر و در زمستان گرمتر است. یکی از بخشهای مورد توجه در این روستا حمام است که رختکن، خزانه و کوره هایی برای گرم کردن آب دارد.

از نکات عجیب در این حمام آن است که سوراخی در بالای صحن و رختکن قرار دارد که سنگی مرمر بر روی آن گذاشته اند که  نور را در حمام منعکس می‌کرده است و به عنوان منبع نور نقش ایفا می کرده است.

در این روستای چند هزار ساله مسجدی نیز وجود دارد که همچون سایر اجزای این مجموعه از معماری بی نظیری برخوردار است.

شکل مسجد میمند مدور و نامنظم است و در آن، طاقچه، محراب و منبر سنگی ایجاد شده و جالب اینکه علاوه بر این در طرفین ورودی و در بدنه دیوار، طاقچه هایی برای قرار دادن کفش وجود دارد.

اما معماری شگفت انگیز و بی نظیر این روستا تنها جاذبه میمند برای بازدیدکنندگان نیست در کنار این، آب و هوای معتدل کوهستانی که در این منطقه هست نیز می تواند بر لذتِ بودن در کنار این مجموعه بیافزاید.

روستای ‌میمند، در مرز مشترک دشت و کوهستان قرار دارد که این دشت درگذشته پوشیده از درختان‌پسته و بادام ‌وحشی بوده‌است.

کمی نزدیکتر به روستای‌میمند نیز درختان توت و شاه‌توت به وفور یافت می ‌شود که با شکوفه دادن در بهار، منظره زیبایی را در این خطه از پهناورترین استان کشور به وجود خواهد آورد.

ساکنان این روستا دارای آداب و رسوم خاص هستند و در زبان و گویش آنها هنوز از کلمات پهلوی ساسانی استفاده می‌ شود. مردم این روستا باهمان خونگرمی و مهمان نوازی که خاص کویرنشینان است همچون گذشته آماده پذیرایی از میهمانان نوروزی هستند.

..................................

گزارش: اسماء زنگی آبادی