به گزارش خبرنگار مهر از کرمان، صنعت پسته در استان کرمان سالانه 1.6 میلیارد دلار ارزآوری برای کشور به همراه دارد اما این رقم سال به سال در حال کم شدن است.
این در شرایطی است که با وجود تحریمهای گسترده برعلیه صنعت نفت ایران هم اکنون ارزش پتانسیلهای اقتصاد غیر نفتی برای ایران آشکارتر از هر روز دیگر شده است.
10سال قبل ایران تنها تولید کننده پسته جهان محسوب می شود و بازارهای آمریکا، اروپا و آسیا در اختیار پسته کاران ایرانی قرار داشت به طوریکه برخی از شرکتهای پسته ایرانی اقدام به احداث تاسیسات قابل توجهی در بنادر اروپا به خصوص در آلمان کرده بودند و کار صادرات، انبار بسته بندی و فروش پسته را از قلب اروپا انجام می دادند.
اما پس از مدتی کوتاه عدم برنامه ریزی مناسب برای توسعه باغهای پسته و رونق و حمایت از این صنعت موجب بروز مشکلات عدیده ای در این صنعت شد.
در حالیکه در صورت حمایت از پسته داران و ایجاد شرکتهای سهامی عام و شرکت همه مردم در این شرکتها و ایجاد زمینه اشتغال در زمینه تولید، فراوری در قالب شرکتهای تعاونی می توانستیم اشتغال را گسترش دهیم و هم به قولی انحصار در تولید پسته را از دایره قشری خاص خارج کنیم اما نه تنها این کار را نکردیم بلکه با دیدگاههای سیاسی خاص حمایت از صنعت پسته را به حداقل ممکن کاهش دادیم.
این درحالی بود که در همان زمان نیز کشورهای غربی در حرکتی مشکوک و سیاسی و مطرح کردن آلوده بودن پسته ایران به آفلاتوکسین طی چند سال بازار پسته را در آمریکا و اروپا از دست ایرانی ها خارج کردند.
آمریکا، ترکیه و یونان مهمترین رقیبهای ایران در بازار جهانی/ هر سال بازار پسته ایران محدودتر می شود
همزمان نیز دشتهای گسترده فلوریدا آمریکا و دشتهای ترکیه و یونان به کشت پسته اختصاص یافته بود هر چند یونان در این میان نتوانست خود را موفق نشان دهد اما در حال حاضر کار به جایی رسیده که نه تنها بازار کشورهای اروپایی بلکه بازار بسیاری از کشورهای همسایه در دست تولید کنندگان آمریکایی پسته است.
حمایت گسترده دولتی از پسته کاران خارجی توسط دولتها و همکاری گسترده اروپا و زیر سوال بردن سلامت پسته ایران موجب شده بازار پسته ایران رفته رفته منحصر به چین و به صورت محدود چند کشور عربی شود.
در نهایت نیز چینی ها پس از بسته بندی و فراوری خشکبار و به ویژه پسته ایران آن را به سایر بازارهای خارجی ارسال می کنند.
از سوی دیگر پسته داران ایرانی نیز به عنوان بخش خصوصی کمترین سرمایه گذاری را در راستای گسترش این صنعت در کشور انجام داده اند بطوریکه بخش قابل توجهی از سود ناشی از پسته که سالانه حداکثر 1.6 میلیارد دلار است در بانکهای خارجی ذخیره می شود و کمتر سرمایه گذاری با این ارزها که توسط نهاده های داخلی تولید شده اند در ایران انجام می شود.
شرایط اینگونه نشان می دهد که صنعت سود آور پسته طی سالهای گذشته سرنوشتی ناگوار داشته است، بازار پسته از دست رفته است و صنعت تولید این محصول نیز با چالشهای متعددی روبرو است.
در واقع صنعتی که مهمترین محصول غیر نفتی در بخش کشاورزی کشور را به خود اختصاص داده است با چالشهای سیاسی، اقتصادی، اقلیمی و اجتماعی دست به گریبان است اما رقیبان آمریکایی هر روز گستره بازار محصول خود را گسترش می دهد و دور از ذهن نیست که به زودی پسته ترکیه و آمریکا در آجیل فروشیهای ایران نیز فروخته شود.
محمد نظری زاده، کارشناس اقتصادی استان کرمان و فعال صنعت پسته در گفتگو با مهر در این خصوص اظهارداشت: استان کرمان به صورت سنتی قطب تولید پسته در جهان محسوب می شود و در این میان رفسنجان مهمترین مرکز تولید پسته در استان کرمان است.
وی افزود: 80 درصد پسته ایران هم اکنون در استان کرمان تولید می شود و این نشان از اهمیت کشاورزی در این استان دارد.
وی ادامه داد: مهمترین محصول کشاورزی صادراتی کشور پسته است و بیشتر از اینکه مصرف داخلی داشته باشد کالایی صادراتی است.
شرکتهای پسته سهامی عام کلید توسعه صنعت پسته در کرمان
وی گفت: نمی گوییم دولت باید در زمینه کشت پسته و تولید وارد شود اما می توان با راه اندازی شرکتهای تعاونی سهامی عام تولید پسته زمینه گسترش این صنعت را در کشور فراهم کرد.
وی ادامه داد: با وجود تمام پتانسیلهای پسته عوامل داخلی و خارجی طی سالهای اخیر در راستای نابودی این صنعت در کشور حرکت کرده است کشورهای خارجی با توجه به درآمد بالای پسته در این صنعت وارد شده اند و حتی زمینه سرمایه گذاری کشاورزان داخلی را در کشورهای خود فراهم کرده اند بطوریکه برخی کشاورزان ایرانی را از قلب پسته ایران به کشورهای خود برده اند و از آنها حمایت می کنند.
وی گفت: این درحالی است که هیچ حمایتی از تولید کنندگان داخلی انجام نمی شود و حتی در ایام نوروز سال گذشته با جو سازی مقابل تولید کنندگان پسته فضای عمومی کشور نسبت به فعالان بخش پسته منفی شد.
این فعال اقتصادی گفت: پسته کالایی لوکس صادراتی است و حتی در شهرهای تولید کننده نیز به عنوان آجیل رایج استفاده نمی شود زیرا جنبه ارز آوری آن مهمتر است اما اینکه می گویند در انحصار افرادی خاص است اینگونه نیست زیرا هر فردی می تواند با سرمایه گذاری تلاش و زحمت و صبر در این صنعت حضور یابد.
وی گفت: خشکسالی در کرمان مهمترین چالش استان است بطوریکه هر سال به دلیل بی آبی بخشی از باغهای استان خشک می شوند.
دلالان موجب گرانی پسته در بازار داخلی هستند نه تولید کنندگان
وی افزود: خشک شدن باغهای پسته یعنی کاهش تولید، کاهش اشتغال، افزایش بیکاری، کاهش صادرات ملی و در نهایت بروز تبعات متخلف اقتصادی و اجتماعی در استان کرمان.
این صادر کننده پسته گفت: هر سال نهاده های تولید مثل کود، سم، نیروی کار گران تر و آب کم تر می شود و در نهایت قیمت تمام شده برای کشاورز ایرانی افزایش می یابد و دیگر توان رقابت با تولید کننده خارجی که از تمام امکانات استفاده می کند را ندارد اما طوری گفته شده که جامعه این تصور را دارد که هر سال بر سود تولید کننده افزوده می شود.
وی گفت: در بازار داخلی دلیل گرانی پسته تنها دلالان هستند همان عاملی که بارها به مسئولان گفته شده در زمینه کالاهای مختلف مخرب است اما هیچ گاه چاره ای برای آن اندیشیده نشده است.
وی بیان داشت: اگر فکری به حال این اوضاع و جو سازی برعلیه پسته کاران نشود به زودی پسته آمریکا و ترکیه در بازار ایران هم وارد می شود و با این وضعیت خشکسالی هم دیگر اثری از باغهای پسته در کرمان نمی ماند.
وی افزود: باید صادرات غیر نفتی تقویت شود و البته به گونه ای برنامه ریزی شود که ارز ناشی از پسته در کشور سرمایه گذاری شود و از سرمایه گذاری پسته کاران در کشورهای خارجی جلوگیری شود.
سالانه 20 هزار هکتار باغ پسته در کرمان خشک می شود
نایب رئیس اتاق ایران نیز از خشک شدن سالانه 10 درصد باغهای پسته استان کرمان خبر داد.
محسن جلال پور افزود: طبق آمار موجود 200 هزار هکتار باغ پسته در استان کرمان وجود دارد که بیشترین حجم باغهای پسته ایران را تشکیل می دهد و پایه اقتصادی استان محسوب می شود.
وی ادامه داد: طبق بررسی های صورت گرفته هر سال حداقل 20 هزار هکتار باغ پسته در استان کرمان خشک می شود و این سرمایه ملی است که هر سال هدر می رود.
رئیس اتاق بازرگانی استان کرمان گفت: اگر برای حل این مشکل چاره اندیشی نشود به زودی این صنعت از بین می رود و باید این محصول را از سایر کشورها وارد کنیم.
آمار گمرک رفسنجان از ارز آوری پسته در سال جاری
این درحالی است که طی سال جاری پسته مهمترین محصول صادراتی استان کرمان بوده است و صادرات پسته موجب شده میلیونها دلار ارز وارد کشور شود.
طبق اعلام گمرک رفسنجان 74 میلیون دلار ارزش پسته صادراتی رفسنجان بوده است این درحالیست که هنوز فصل صادرات پسته در استان آغاز نشده است.
بر اساس این آمار در پنج ماه ابتدای امسال 24 هزار تن پسته به ارزش 228 میلیون دلار از 18 گمرک کشور صادر که از این میزان 8 هزار تن پسته به ارزش 74 میلیون دلار از گمرک رفسنجان صادر شده است.
نظر شما