درياچه ای که به دشت نمک تبدیل شد/ "بختگان" نیازمند طرح مطالعاتی ویژه

به گزارش خبرنگار مهر در شیراز، تالاب بختگان در شهرستان نی ریز فارس وارد ششمین سال خشکی خود شده، تالابی که روزگاری سپر حفاظتی ورود کویر به فارس محسوب میشد اکنون در مقابله هجوم کویر به استان کاری نمی تواند پیش ببرد.

بختگان سپر خود را زمین گذاشته و دیگر نایی برای مقابله با کویر ندارد. خشکی بختگان نه تنها راه را برای ورود کویر از سمت شرق فارس به این استان باز کرده بلکه خود نیز اکنون به دشتی پر از نمک تبدیل شده و با هر بادی که می وزد نمکها بر روی اراضی اطراف می ریزد و کشاورزی منطقه را نیز دچار مخاطره کرده است.

یک کارشناس حوزه محیط زیست در خصوص وضعیت دریاچه بختگان به خبرنگار مهر گفت: متاسفانه این دریاچه وارد ششمین سال خشکسالی شده و وضعیت بحرانی را سپری می کند.

علمدار علمداری ادامه داد: طی چند سال اخیر به دلیل خشکسالیهای زیاد، دریاچه های استان یکی پس از دیگری خسک شد اما این دریاچه در زمستان تا حدود بسیار کمی آبدار شد اما دریاچه بختگان از جمله دریاچه هایی است که ششمین سال است که با خشکی 100درصد روبه روست.

وی با تاکید بر لزوم احیای دریاچه بختگان بیان کرد: متاسفانه تاکنون اقدام مناسبی برای احیای این دریاچه صورت نگرفته و خطرات ناشی از خشک شدن آن استان را تهدید می کند.

این کارشناس حوزه محیط زیست به گوشه ای از این خطرات اشاره کرد و افزود: این دریاچه در زمان پرآبی حدود 150 هزار هکتار وسعت داشت و بیش از 160 گونه پرنده مهاجر و بومی در آن زندگی می کردند.

وی با اشاره به تاثیر مستقیم خشک شدن تالاب بختگان بر انجیرستانها استهبان ادامه داد: با خشک شدن این دریاچه انجیرستانها استهبان که بیش از هزاران سال قدمت داشتند از بین رفت.

 وی با بیان اینکه اراضی روستائیان اطراف دریاچه نیز دچار شوری شده، اظهار داشت: وجود ریزگردها و پراکنش آن در منطقه باعث شد که اراضی کشاورزی مردم شور شود و این امر نیز مشکلاتی را برای مردم به وجود آورد.

علمداری با بیان اینکه دریاچه بختگان در منطقه شرق استان وجود دارد، گفت: در واقع کویر سیرجان در 30 کیلومتری شهرستان نی ریز که دریاچه در آن واقع شده قرار دارد.

وی افزود: در زمان پرآبی دریاچه بختگان به عنوان سپر حفاظتی مانع از ورود اقلیم کویری به منطقه و استان فارس می شود اما در حال حاضر با خشک شدن دریاچه شرایط تغییر کرده است.

این کارشناس حوزه محیط زیست اظهار داشت: در گذشته مناطق اطراف بختگان شرجی بود اما در حال حاضر به دلیل خشکی دریاچه آب و هوای منطقه خشک شده است.

علمداری بیان کرد: با خشک شدن این دریاچه نشانه های ورود کویر به استان نمایان شده و زنگ خطر به صدا درآمده از این رو ضروری است که نسبت به احیای دریاچه اقدام شود.

وی گفت: از زمانی که تالاب خشک شده شرایط برای اتصال کویر به داخل استان و پیشروی اقیلم کویری به فارس فراهم شده و هم اکنون نشانه هایی از آن نیز دیده شده است.

این کارشناس حوزه محیط زیست در ادامه سخنان خود از وقوع طوفانهای نمکی خبر داد و افزود: در اين راستا درياچه به يک دشت نمک تبديل شده و تمام شرايط براي ايجاد طوفان نمکي در منطقه وجود دارد.

وي بيان کرد: با هر جريان بادي در منطقه بختگان، نمکهاي کف تالاب بلند شده و در زمينهاي اطراف مي نشيند که اين امر مشکلاتي را به همراه داشته است.

علمداری در خصوص اینکه چه میزان اعتبار برای احیای دریاچه نیاز است، گفت: متاسفانه توسعه بی رویه کشاورزی در اطراف بختگان شرایط را برای احیای آن از بین برده زیرا 95 درصد ورودی آب بختگان صرف کشاورزی منطقه می شود.

وی ادامه داد: برای برآورد میزان اعتبار به منظور احیای دریاچه بختگان به طرح مطالعاتی نیاز است تا بررسی شود که طی چند سال دریاچه احیا می شود.

این کارشناس حوزه محیط زیست اظهار داشت: سازمان آب بر روی این موضوع کار مطالعاتی انجام داده و میزان ورود آب برای سه دوره زمانی ترسالی، خشکسالی و بین خشکسالی را بر آورد کرده و در این میان نیاز آبی را بررسی کرده است.

علمداری گفت: بر اساس این مطالعات در دوره خشکسالی میزان آب 350 میلیون مترمکعب و در زمان میان سالی نیز 650 میلیون متر مکعب باید آوردگاه دریاچه باشد اما در حال حاضر توسعه بی رویه کشاورزی اجازه ورود آب به دریاچه را نمی دهد.

وی با تاکید بر لزوم تغییر الگوی مصرف در حوزه کشاورزی افزود: در این راستا باید یک کارگروه کارشناسی برای بررسی راهکارهای احیای بختگان تشکیل شود و طرح های آبدار کردن دریاچه را بررسی کند.

این کارشناس حوزه محیط زیست علاوه بر این باید پروژه هایی برای احیای دریاچه تعریف شود و مسئولان امر نسبت به اختصاص حقابه بختگان اقدام کنند در غیر این صورت وضعیت دریاچه هر روز بدتر می شود.

معاون نظارت و پايش محيط زيست استان فارس نیز در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: برای احیای دریاچه بختگان به دلیل استفاده بی رویه از آب و پایین آمدن سطح آب سفره های زیرزمینی باید منابع آبی جدیدی برای ورود به تالاب تعریف شود.

محسن جعفری نژاد افزود: در این راستا باید طرحهای مطالعاتی تعریف و بر روی آن کار شود تا راهکارهای احیای آن بررسی شود.

وی بیان کرد: علاوه بر این باید حقابه دریاچه بختگان هر چه سریعتر تخصیص یابد تا دریاچه از این وضعیت خارج شود در غیر این صورت خطرات زیادی فارس را تهدید می کند.

به گفته وی قرار است تا پایان سال 35 میلیون متر مکعب از حقابه دریاچه اختصاص یابد.

به نظر می رسد دریاچه بختگان مانند دریاچه ارومیه باید از طرح مطالعاتی و اعتبارات مناسبی برای اجرای پروژه های احیا بهره ببرد. ارزشهای اکولوژیکی تالاب بختگان دستکمی از دریاچه ارومیه ندارد و در این خصوص مسئولان محیط زیست کشور با تامین منابع مالی از منابع ملی باید نسبت به اجرای طرح های مطالعاتی ویژه بختگان و تعریف پروژه های احیای تالاب اقدام کنند.