دالنجان کردیه؛ روستایی ایستاده بر هیچ/ اینجا خبری از آبادی نیست

به گزارش خبرنگار مهر، از بجنورد که به سمت شرق خراسان شمالی و شهرستان فاروج می‌روی بزرگراه تازه ساخت این مسیر و خودروهای روان و فروشگاه‌های فراوان چنین می نماید که انگار چند سالی است فقر و بدبختی از این سامان رخت بربسته و هر چه هست همه آبادانی است.

اما اگر از همین مسیر راهت را به طرف روستاهای اطراف فاروج کج کنی آشفته سامانی می بینی آن سرش ناپیدا، روستاها و ده کوره هایی که فقر و نداری از سر تا پایشان می ریزد، زمین های کشاورزی که بخل چندین ساله آسمان بر زمین آنها را تشنه و تکیده کرده و مردمانی که عجیب با فقر و بدبختی مانوس شده اند.

صبح پنج شنبه به همراه مديركل و مسؤولان كميته امداد امام خميني(ره) خراسان شمالي راهي چند روستاي محروم شهرستان فاروج مي شويم، در مسیری که با مینی‌بوس می‌رویم در 13 کیلومتری شهر فاروج به روستای دالنجان کردیه می رسیم، روستایی با حدود 80 خانوار که در دامنه کوهی پرشیب مستقر شده و خانه های کاه گلی آن از دور به خرابه هایی می ماند که روزگاری مردمی در آن می زیسته اند.

اما نزدیک تر که می‌شویم جنب و جوش مختصری از درون روستا دیده می شود، روستاییانی که با زحمت و مشقت از کوچه های تنگ و پرشیب می گذرند، کوچه هایی که هر آن امکان دارد با ریزش خانه ای کسی را برای همیشه از این زندگانی سخت برهاند؛ اتفاقی که چندی پیش برای دو نفر از اهالی روی داده است.

در حوالی روستا زمین‌ها و باغ‌هایی فرسوده و خشک دیده می‌شود که حکایت از اوضاع نابسامان کشاورزی مردم دارد و در کنار هر خانه نیز چند راس گوسفند و چهارپا نشان از گذران سخت زندگی اهالی از راه کشاورزی و دامداری سنتی می دهد.

روستای دالنجان کردیه با خانه های خراب و فقر پیش رونده مردم اش در کنار مشکلاتی نظیر بیکاری جوانان، عدم امکان ورود وسایل نقلیه به داخل روستا، نداشتن آب بهداشتی و... درد دیگری هم دارد؛ در اين ده كوره به دلیل شیب زیاد، امکان ساخت مسکن مناسب و نوسازی منازل حتی با حمایت نهادهای مربوط و خیران وجود ندارد.

مجموعه دردها و مشکلاتی که سبب شده تا مسئولان کمیته امداد خراسان شمالی و خیرانی که برای نجات مردم روستا قدم پیش نهاده اند تنها چاره کار را انتقال روستا از محل فعلی به مکانی مسطح و سپس رفع مشکلات اشتغال و فرهنگی اهالی بیابند.

سفره گسترده فقر ...

دالنجان کردیه گر چه از نعمت آب آشامیدنی محروم بوده و مشكل مسكن و بيكاري نيز تقريبا گريبان گير همه اهالي آن است اما برق و تلفن و مدرسه دارد، اين را حبيب الله قرباني، رييس شوراي اسلامي روستا مي گويد.

او مي‌افزايد: باغ ها و زمين هاي ديم اين روستا به دليل كمبود بارندگي و خشكسالي از بين رفته و اهالي بيكار شده اند. وقتي چرخ كشاورزي و دامداري روستانشينان نچرخيد آرام آرام فقر سفره اش را براي آنها پهن كرد، جوانان بيكار براي كارگري راهي تهران شدند و پدر و مادرهاي پير هم روز به روز همراه با خانه هاي كاه گلي خود فرسودند.

فقري كه سبب شده تا بيش از نيمي از خانوارهاي اين روستا مستمري بگير و تحت پوشش كميته امداد قرار گيرند و مابقي آنها هم مشمول حمايت ها و كمك هاي موردي اين نهاد شوند.

آب آشاميدني اهالي هم كه از چشمه اي كوچك در ميانه روستا تامين مي شود اندك و غيربهداشتي است، چشمه اي با حجم آبي كمتر از يك اينچ كه به گفته اهالي عامل اصلي استقرار پدران آنها در اين مكان نامناسب بوده، البته گويا در گذشته حجم آب اين چشمه بيشتر بوده و اكنون به اين حال و روز افتاده است.

در بالادست چشمه مسجد روستا قرار دارد، بناي مخروبه اي كه تنها تفاوت آن با ديگر خانه هاي كاه گلي ده، درب سبز رنگ آن و پارچه سياهي است كه به طرز دلگيري در گوشه بناي فرسوده برافراشته شده، معلوم نيست الان كه ماه هاي عزا نيز گذشته اين پارچه مشكي بدون نشان و نوشته اينجا چه مي كند، شايد مي خواهد سرگذشت تاريك و روزگار سياه اهالي روستا را در گوش باد ناله كند.

به همراه مسئولان كميته امداد خراسان شمالي در كوچه‌هاي روستا راه مي‌افتيم، كوچه هايي به غايت باريك و صعب العبور كه در آنها دو نفر به سختي از هم مي گذرند، در برخي قسمت ها خانه هاي كنار كوچه ترك‌هاي بزرگي خورده اند و چنين مي نمايد كه هر لحظه امكان فرو ريختن دارد.

خانه های کاه گلی روستا چنان نااستوار بر روی یکدیگر سوار شده اند که روشن است در صورت وقوع زمین لرزه ای هر چند کوچک، کل روستا به تلی از خاک بدل می شود.

امان الله حسين‌پور، مديركل كميته امداد استان که کمی دیرتر به ما ملحق شده در مورد این روستا مي‌گويد: رويكرد اين نهاد در مورد روستاهايي نظير دالنجان كه تقريبا همه اهالي آن در فقر و نداري هستند؛ توانمندسازي دسته جمعي است.

او چاره اساسي مشكلات متعدد اهالي اين روستا را انتقال دالنجان به فضايي مسطح، ارائه خدمات زيرساختي و سپس اشتغال زايي براي مردم مي داند.

حسين پور اظهار مي كند كه كميته امداد توان اجراي اين طرح را به تنهايي ندارد و بايد دستگاه هاي مرتبط نظير بنياد مسكن، آب و فاضلاب و... به همراه خيران به مدد اهالي روستا بشتابند.

سبدهای کالایی که به دالنجان راه نیافتند

همين طور كه از كوچه هاي پرشيب دالنجان مي‌گذريم به خانه‌اي مي رسيم كه تابلوی معروف بنیاد شهید بر سردر منازل شهدا را دارد، رييس شوراي روستا مي گويد: دالنجان چهار شهيد دارد كه از اين خانه دو پسر شهيد شده‌اند.

به گفته قرباني سه پسر ديگر اين خانواده براي كارگري به تهران رفته اند و پدر و مادر پير اين دو شهيد تنها در گوشه خانه افتاده و اكنون مشكل رواني پيدا كرده اند، اين را وقتي مي گويد كه پدر شهيد بزرگوار تا دوربين عكاس ما را مي بيند داد مي زند و مي گويد:"صداي خراسان"، گويا با ديدن ما به ياد برنامه قديم راديو خراسان افتاده است.

عجيب آن كه در اين روستاي نيمه ويرانه هم تبليغات نامزدهاي انتخاباتي ديده مي شود، بر روي ديواري نوشته‌اند فلاني راي شما افتخار ماست و پايين‌تر از آن هم درشت نوشته اند: استقلال، پرسپوليس و جالب آن كه اسم هر دو تيم نيز به رنگ قرمز نوشته شده، شعاري كه اگر در جايي ديگر این گونه نقش مي‌بست به يقين به همين جا ختم نمي شد.

از رييس شوراي روستا مي‌پرسم سرگرمي و تفريح كودكان و نوجوانان روستا چيست؟ مي گويد: در اين روستا هيچ جاي بازي براي كودكان و نوجوانان نيست و حتي حياط مدرسه هم آنقدر كوچك است كه امكان ورزش در آن نيست.

به گفته قرباني متاسفانه در اين روستا در كنار فقر و بدبختي، اعتياد هم ريشه دوانيده و ترياك دود غالب اين اهالي است اما گويا اينجا سيگار آنچنان طرفدار ندارد.

از او در مورد سبد كالاي رايگان دولت مي پرسم مي گويد: كمتر از 10 خانوار در اين روستا سبد كالا دريافت كرده اند و ديگران مشمول نشده‌اند اما مسئولان كميته امداد كه همراه ما هستند معتقدند كه سبد كالا به تمام خانوارهاي تحت پوشش كميته امداد در اين روستا تعلق گرفته اما آنها به علت بي سوادي از آن مطلع نيستند.

همان جا از پيرمرد شكسته‌اي كه كنار ماست مي‌خواهم كارت ملي اش را برايم بياورد تا از طريق سامانه #799* پيگير وضعيت سبد كالاي او شوم، خوشبختانه در بعضي از قسمت هاي اين روستا ايرانسل آنتن مي‌دهد؛ كد ملي جعفر حيدري را وارد مي‌كنم اما پيغام مي‌دهد كه سبد كالا به وي تعلق نگرفته اگر چه مددجوي مستمري بگير كميته امداد خراسان شمالي نيز هست!

يكي از مسئولان كميته امداد كه همراه ما آمده بود فورا وارد بحث شد و گفت: كارشناس فناوري اطلاعات است و مطمئن است كه اشتباها به اين پيرمرد مددجوي كميته امداد، سبد كالا تعلق نگرفته است.

او اظهار كرد كه اسامي مددجوياني كه به دلايل مختلف از جمله نقص در مدارك شناسايي به آنها سبد كالا تعلق نگرفته براي مركز ارسال شده و به زودي به آنها هم سبد كالا تعلق مي گيرد.

بحث سبد كالا كه پيش آمد چند نفر ديگري از اهالي كه دور و بر ما بودند هم ناله كردند كه سبد كالا نگرفته اند، خانمي حدود 50 ساله اعتراض داشت كه به او سبد كالا تعلق گرفته و وي هم سه بار براي دريافت آن به شهر رفته و در صف سبد كالا ايستاده اما هر بار وقتي نوبتش شده به او گفته اند كه كارت بانكي او هنوز جواب نمي دهد، صداي اعترض چند نفر ديگر هم بلند مي شود اما مسئول كميته امداد به همه آنها مي گويد كه به اداره بيايند و او مشكل آنها را رفع مي كند!

ساکن خرابه‌های روستا

در همان حين كه از كوچه هاي باريك دالنجان عبور مي‌كنيم به پيرمردي بر مي خوريم كه با وضعيت بسيار ناگوار بهداشتي در گوشه‌اي ايستاده و به ما خيره شده است، مي خواهم با او صحبت كنم اول به فارسي اسمش را پرسيدم ديدم هيچ عكس العملي نشان نداد، فورا با زبان كردي كرمانجي كه گويش اهالي اين روستا است از او حالش را پرسيدم گويا متوجه شد و مي خواست جواب بدهد اما سخنانش نامفهوم بود.

از شوراي روستا پرسيدم كيست و چرا وضعيتش اين گونه است؟ قرباني گفت: اين پيرمرد فردي بي‌سرپرست و بي خانه است، قوم و خويشش به اطراف تهران كوچ كرده اند و او نيز در سال چند ماهي را براي تكدي گري به تهران مي‌رود و چند ماهي هم در خرابه هاي اين روستا زندگي مي كند.

اما نكته جالب اين است كه اين پيرمرد بي سرپرست بدون خانه، تحت پوشش كميته امداد و يا نهاد حمايتي ديگري نيست، يكي از اهالي روستا كه كنار ما حضور دارد مي‌گويد: اگر چه اين فرد مدارك شناسايي ندارد اما نام و فاميلش مشخص است و فورا او را به طور كامل معرفي مي كند.

از رييس كميته امداد شهرستان فاروج كه همراه ماست مي پرسم چرا چنين فردي تحت پوشش قرار نگرفته؟ هاشم بهشتي ابتدا مي گويد: اين فرد سكونت مستقر در روستا ندارد و يكي از شروط كميته امداد براي تحت پوشش قرار دادن افراد، سكونت حداقل چند ماه در سال در محل است.

با اين گفته رييس كميته امداد شهرستان چند نفر از اهالي اعتراض مي‌كنند كه رمضانعلي حداقل بيش از نيمي از سال را در روستا گدايي مي‌كند، اين بار مسئول كميته امداد مي گويد: اين فرد را كسي به ما معرفي نكرده وگرنه او را تحت پوشش قرار مي داديم.

هاشمي اظهار مي كند: يكي از وظايف شوراي روستا اين است كه اين گونه افراد را براي حمايت به كميته امداد معرفي كند، او از رييس شوراي روستا با اعتراض مي پرسد كه چرا رمضانعلي را به كميته امداد معرفي نكرده؟، حبيب الله قرباني هم جواب سربالایی مي دهد و می گوید: اين فرد هيچ گونه مدرك شناسايي ندارد اما سرانجام می پذیرد که کوتاهی کرده است.

به رييس كميته امداد فاروج مي گويم بلاخره براي اين گونه افراد نيز راهي براي تحت پوشش قرار گرفتن وجود دارد، وی هم همان جا به همراهان خود دستور داد كه مقدمات لازم براي تحت پوشش قرار دادن پيرمرد را فراهم كنند و به ما هم قول داد كه او به زودي تحت پوشش كميته امداد قرار مي گيرد.

وضعيت ناگوار اين پيرمرد از نظر نظافت و بهداشت من را تازه به ياد استحمام و وضعيت بهداشتي اهالي مي اندازد، رييس شوراي روستا مي گويد كه تقريبا هيچ كدام از خانه هاي فرسوده اين روستا اصلا حمام ندارند و مردم هم براي استحمام خود مجبورند در گوشه اي آتشي افروخته و ديگ آب را براي گرم شدن روي آن بگذارند، او براي نمونه مكان استحمام يكي از خانوارهاي روستا را به ما نشان مي دهد كه به غايت كثيف و دودگرفته است.

خیران و مسئولان همت کنند

مدیرکل کمیته امداد خراسان شمالی در راه بازگشت از این روستا برخلاف مسیر رفت که جدای از ما با خودروی بهتری آمده بود؛ سوار مینی بوس نه چندان خوش احوال ما شد، او در مورد اقدامات کمیته امداد برای نجات اهالی و روستای دالنجان کردیه گفت که این نهاد برای رفع ریشه ای مشکلات اهالی توانمندسازی دسته جمعی مردم این روستا را در دستور کار دارد.

به گفته امان‌الله حسین‌پور قرار است این طرح در سه فاز اجرا شود که فاز اول و دوم آن انتقال همه خانواده های این روستا به مکانی مسطح در دو مرحله و فاز سوم هم احداث مدرسه و زیرساخت های مورد نیاز و نیز احداث مجتمع کارگاهی بزرگی برای رفع مشکل اشتغال مردم است.

آن گونه که حسین‌پور می گوید زمین مورد نیاز برای انتقال کامل این روستا در بالادست محل استقرار فعلی مردم جانمایی شده و با پیگیری کمیته امداد استان موسسه خیریه ای در تهران نیز برای نجات دالنجان وارد عمل شده است.

او اضافه می کند: برای احداث منزل و انتقال اهالی روستا به محل جدید در دو فاز اول و دوم حدود سه میلیارد تومان اعتبار لازم است و اگر خیران و دیگر دستگاه های خدمات رسان نظیر بنیاد مسکن، آب و فاضلاب، شرکت برق و ... همت کنند می شود تا پایان سال آینده کل این روستا را به خانه های نو و مکان جدید منتقل کرد.

حسین پور اظهار می کند: فاز سوم اجرای این طرح و احداث فضای اشتغال برای اهالی نیز بیش از یک میلیارد تومان اعتبار لازم دارد و اگر فازهای اول و دوم در موعد مقرر اجرا شوند، این مرحله هم در سال 94 اجرا می شود.

او در مورد مشکل آب آشامیدنی اهالی روستا نیز می گوید که چاهی قدیمی در سه کیلومتری بالادست روستای دالنجان با کمک خیران احیا شده اما برای انتقال آب به روستا هنوز حدود 650 میلیون تومان اعتبار دیگر نیاز است.

به گفته مدیرکل کمیته امداد خراسان شمالی برای رفع مشکل مسکن و ایجاد فضای اشتغال برای اهالی روستای دالنجان کردیه چهار میلیارد تومان اعتبار نیاز است و تازه دالنجان تنها یکی از روستاهای دارای مشکل حاد در این منطقه است.

حسین پور اضافه می کند: در این منطقه بسیاری از روستاها مشکل مسکن و اشتغال دارند اما در دیگر روستاها نیاز به انتقال کامل نیست و باید به گفته او درجاسازی شود.

مدیرکل کمیته امداد خراسان شمالی از تمام خیران و مسئولان می خواهد که برای نجات اهالی درمانده روستای دالنجان و چند روستای این منطقه نظیر قره جقه کمر همت ببندند.

دالنجان در انتظار بازگشت فرزندان

در راه بازگشت از دالنجان کردیه پیش از آن که به روستای"چری" برسیم در مکانی که ایستگاه حرکت به سمت فاروج است، یادگاری های مختلفی نوشته شده، یکی از آنها نظرم را جلب می کند؛ جوان خوش قریحه ای که احتمالا اهل دالنجان بوده با خطی خوش نوشته" از دالنجان و زیبایی های گذشته آن سهم ما تنها سفر شد؛ اما تو بمان و دامنه هایت را پر از گل کن ما دوباره باز می گردیم ..." و من در این اندیشه که آیا فرزندان سفر کرده این روستا بار دیگر زیبایی های دالنجان کردیه را می بینند؟.