این گزارش از سلسله گزارشهای «معرفی و بررسی پروژه‌های نیمه تمام استانی» منتشر شده است. گفتنی است پیش از این دو پرونده «بررسی پدیده حاشیه نشینی در استانهای کشور» و «بررسی پدیده کم آبی و مدیریت بحران آب در استانهای کشور» روی خروجی بخش استانهای خبرگزاری مهر منتشر شده است.
خبرگزاری مهر- گروه استانها: پروژه‌های نیمه‌تمام میراثی ناخواسته است که از دولت‌های گذشته که به دولت‌های جدید می‌رسد. گاهی دولت‌ها هم تمام می‌شوند ولی این پروژه‌ها همچنان نیمه‌تمام هستند.
یکی از مهم‌ترین علل نیمه‌کاره ماندن پروژه‌ها وضعیت نامناسب اقتصاد کشور طی سال‌های اخیر، و در کنار آن کارشناسی نبودن بسیاری از این پروژه‌ها در زمان خود بود که موجب شد بدون مصوب شدن اعتبارات لازم پروژه‌ها کلنگ زنی شوند و پس از سال‌ها و یا یک دهه همچنان برخی از آن‌ها نیمه‌تمام رها شده‌اند.
با روی کار آمدن دولت یازدهم سیاست‌ها بر اولویت‌بندی و اتمام پروژه‌های اولویت دار توسط بخش‌های خصوصی و دولتی تدوین شد و در همین راستا طرح‌های مهم در اولویت قرار گرفت.
حسن صادقلو، استاندار گلستان بارها تاکید کرده است که نزدیک به ۱۰۰۰ پروژه نیمه‌تمام در استان وجود دارد و برای اتمام آن‌ها حداقل ۹ هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
به گفته صادقلو، درصورتی‌که هرسال صد درصد اعتبارات این پروژه‌ها تخصیص یابد، بهره‌برداری آن‌ها ۶ سال طول می‌کشد. در سطح استان طی سال ۹۲ تا ۹۴ راهکارهایی برای تسریع این پروژه‌ها به‌عمل‌آمده است ولی به دلیل محدودیت‌های دستگاه‌های ملی توفیقات لازم را به دست نیامد.
بزرگراه بهشهر- گرگان- قوچان
سال شروع پروژه: ۱۳۷۶
عمر پروژه: ۱۸ سال
میزان تأخیر تکمیل پروژه نسبت به زمان اولیه: ۱۲ سال
پیمانکار فعلی اطلاعات دردسترس نیست :
محل احداث: بهشهر – گرگان
کل اعتبارات هزینه شده برای پروژه تا کنون هزینه نشده است:
اعتبارات باقی‌مانده: ۴۵۰ میلیارد تومان
میزان پیشرفت پروژه: ۱۸ سال پیش تحت عنوان کوریدور شمال مصوب شده است و برای اتمام آن ۴۵۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است که با تخصیص‌های خرد تا ۲۰ سال آینده هم این پروژه به اتمام نمی‌رسد.
پروژه راه‌آهن اینچه برون- گرگان
عمر پروژه: ۱۰ سال
میزان تأخیر به زمان اولیه: ۵ سال
میزان پیشرفت فیزیکی:۸۰ درصد
پیمانکار فعلی: راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران
محل احداث: اینچه برون تا گرگان
کاربری یا دلایل اهمیت پروژه: کوریدور شمال به جنوب و مسیر ترانزیتی بین کشورهای ایران- ترکمنستان و قزاقستان و درنهایت آسیای میانه
چرایی تأخیر در اجرای پروژه: کمبود اعتبار و همکاری نکردن سازمان‌های ذی‌ربط در تکمیل پروژه
دستگاه‌های مسئول برای پیگیری اتمام پروژه: اداره راه و شهرسازی و راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران
کل اعتبارات هزینه شده برای پروژه اطلاعات کافی در دسترس نیست:
اعتبارات باقی‌مانده: اطلاعات کافی در دسترس نیست
سرپرست معاونت هماهنگی امور اقتصادی استانداری گلستان در خصوص این پروژه به خبرنگار مهر، گفت: اجرای برنامه‌های راه‌آهن این چه برون در این منطقه تقریباً مسکوت مانده است و کارها به‌کندی پیش می‌رود که موجب کندی روند جلب و جذب سرمایه‌گذاری و به‌خصوص فعالان اقتصادی در این بخش شده است.
راه‌آهن گرگان- مشهد
عمر پروژه: تصویب در دولت دهم
میزان تأخیر به زمان اولیه: یک سال
میزان پیشرفت فیزیکی: از گرگان صفر
پیمانکار فعلی: راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران
محل احداث: گرگان تا بجنورد و مشهد
کاربری یا دلایل اهمیت پروژه: با اجرای این طرح شهرهای استانهای خراسان رضوی و شمالی نظیر قوچان، شیروان، بجنورد و شهرهای مهم استان گلستان نظیر گنبد و علی‌آباد در شبکه ریلی کشور تحت پوشش راه‌آهن قرار می‌گیرد. همچنین با احداث این مسیر و با احداث احتمالی راه‌آهن ساری به بندر انزلی و بقیه مسیر تا آستارا، در آینده یک مسیر امن ریلی بین شهرهای شمال شرق تا شمال غرب دریای خزر به وجود خواهد آمد. در این صورت این محور می‌تواند به‌عنوان یکی از راه‌های ارتباطی بین شهرهای شمالی این دو استان و ترکمنستان در نظر گرفته شود
چرایی تأخیر در اجرای پروژه: تخصیص نیافتن اعتبار. بنا بر نظریه‌های کارشناسی هر کیلومتر ۲ میلیارد تومان درمجموع اعتبار نیاز دارد. این مسیر در استان گلستان ۱۷۶ تا ۱۹۴ کیلومتر برآورد شده است. در سال جاری ۲۸ میلیارد تومان اعتبار برای این پروژه در نظر گرفته‌شده است.
دستگاه‌های مسئول برای پیگیری اتمام پروژه: اداره کل راه و شهرسازی و راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران
کل اعتبارات هزینه شده برای پروژه: اطلاعات کافی در دسترس نیست
اعتبارات باقی‌مانده: ۴۰۰ میلیارد تومان
سرپرست معاونت هماهنگی امور اقتصادی استانداری گلستان در خصوص این پروژه به خبرنگار مهر، گفت: این پروژه در سنوات گذشته از خراسان شروع‌شده است و علیرغم داشتن مصوبه در دولت تدبیر و امید همچنان تأمین منابع اعتباری موردنیاز این پروژه مبهم و برابر گزارش ارائه‌شده به استان بخش کوچکی از این پروژه در سال ۹۴ مقرر است شروع شود.
علی مرگدری افزود: به نظر ما راهکار اساسی برای این پروژه استفاده از فاینانس است. استان شرایط لازم را برای محقق کردن این پروژه از محل فاینانس منظور کرده است و مکاتباتی با وزارت راه و شهرسازی داشته‌ایم اما به دلیل حجم زیاد بار مالی این پروژه و محدودیت‌های حاکم بر دولت این پروژه هنوز در اعتبارات مشکل اساسی دارد.
سد نرماب چهل چای
عمر پروژه: آغاز مطالعات از سال ۷۶ -آغاز عملیات اجرایی سال ۹۰
میزان تأخیر به زمان اولیه: در حال حاضر ندارد
میزان پیشرفت فیزیکی: ۳۰ درصد
پیمانکار اولیه: قرارگاه خاتم‌الانبیاء
محل احداث: مینودشت
کاربری یا دلایل اهمیت پروژه: با احداث سد مخزنی بر روی رودخانه نرماب و انحراف آب رودخانه‌های چهل چای و خرمالو سالانه حدود ۱۷۵ میلیون مترمکعب آب تنظیم خواهد شد که با استفاده از پتانسیل منابع آب زیرزمینی منطقه می‌توان علاوه بر آبیاری کلیه اراضی محدوده (حدود ۲۴ هزار هکتار) حدود ۶ هزار هکتار از اراضی سمت چپ رودخانه خرمالو را نیز آبیاری کرد
چرایی تأخیر در اجرای پروژه: کمبود اعتبار برای حل معضل اسکان مجدد و تسریع در تخلیه روستاهای جنگل ده بالا و پایین برای اجرای سیستم انحراف آب، تأمین منابع مالی برای ۱۵ درصد سهم دولت، است ملاک اراضی و خدمات کارفرمایی
کل اعتبارات هزینه شده برای پروژه:-----
اعتبارات باقی‌مانده:۶۰۰ میلیارد تومان
سرپرست معاونت هماهنگی امور اقتصادی استانداری گلستان در خصوص این پروژه گفت: سد نرماب بنا بر برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده قرار است تا سال ۹۵ به اتمام برسد اما کمبود اعتبارات در این طرح وجود دارد. قرار بود از اعتبارات فاینانس در این پروژه هزینه شود که دولت هنوز اقدامی نکرده است. ۶۰۰ میلیارد تومان درمجموع برای این پروژه موردنیاز است.
علی نظری، مدیرعامل آب منطقه ای گلستان هم از سد نرماب به عنوان هفتمین و بزرگ ترین سد استان گلستان نام برد و گفت: با بهره برداری از این سد، حدود ۲۰ هزار هکتار از اراضی شرق استان گلستان تحت آبیاری قرار می گیرد و علاوه بر تامین آب و کشاورزی، میزان ۲۵ میلیون متر مکعب نیز به طور سالیانه به میزان آب شرب شرق استان و صنعت اختصاص می یابد.
گفتنی است بر اساس مطالعات برنامه‌ریزی منابع آب، سالانه می‌توان حدود ۵۴ میلیون مترمکعب از نیازهای اراضی پایین‌دست سد وشمگیر را به‌صورت تنظیم‌شده تأمین کرده و نیازهای زیست‌محیطی پایین‌دست سد وشمگیر را حدود ۱۱.۵ میلیون مترمکعب هست فراهم کرد. در ضمن با احداث سد نرماب سالانه به میزان قابل‌توجهی از حجم رسوبات وارده به سد وشمگیر کاسته خواهد شد.
سد مخزنی نرماب چهل چای مینودشت به‌عنوان بزرگ‌ترین سد استان گلستان از نوع سد خاکی همگن به ارتفاع ۶۰ متر و حجم مخزن ۱۱۵ میلیون مترمکعب آب بوده و قرار است با احداث دو سد انحرافی و تونل، آب رودخانه‌های چهل چای و خرمالو نیز به این سد سرازیر شود.
این سد باهدف کنترل و ذخیره سیلاب، توسعه و بهبود کشاورزی در اراضی تحت پوشش، تنظیم و رهاسازی حقابه‌های پایاب، استفاده صحیح از منابع آب زیرزمینی و تلفیق آن با آب سطحی، تأمین آب شرب و صنعت منطقه و توسعه صنعت گردشگری احداث می‌شود.
تأمین آب شرب شهرستان‌های مینودشت، گالیکش، کلاله، گنبدکاووس، نوار مرزی و مراوه‌تپه و نیز تأمین آب صنعتی منطقه و آبیاری ۲۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی شهرستان‌های مینودشت، گنبدکاووس و آزادشهر ازجمله اهدافی است که با این طرح بزرگ محقق می‌شود.
خبرنگار: زهرا خورشیدکلائی
نظر شما