به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، برخی از ترکیبات شیمیایی مصنوعی و طبیعی خواص دارویی جالب توجهی از خود بروز می‌دهند و به‌عنوان یک ماده اولیه جهت تولید دارو و مواد شیمیایی در صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین سنتز این ترکیبات یک مرحله مهم در تولید مواد دارویی به شمار می‌رود.
در این راستا معرفی و استفاده از کاتالیست‌هایی که بتواند علاوه بر افزایش سرعت فرایند تولید ترکیبات مذکور، بازدهی فرایند را نیز افزایش دهد مورد توجه محققین علم شیمی قرار گرفته است.
میررسول موسوی، مجری طرح با اشاره به اهمیت بالای قابل استفاده مجدد بودن کاتالیست‌های ناهمگن بیان کرد: در این پژوهش، یک روش ساده و مؤثر جهت سنتز «تری‌آزولوکینازولینون‌ها» و «بنزایمیدازولو کینازولینون‌ها» به‌عنوان دو ترکیب شیمیایی پرکاربرد در تولید دارو و مواد شیمیایی با استفاده از نانوکاتالیست زیست سازگار سیلیکات معرفی شده است.
وی افزود: قابل بازیافت بودن این کاتالیست و توانایی تسریع واکنش در دمای محیط بدون استفاده از شرایط خاص و سخت، از مزایای عمده این نانوکاتالیست است؛ به‌علاوه به دلیل اندازه نانومتری ذرات کاتالیست، سطح مناسبی بین اجزای واکنش و کاتالیست به وجود می‌آید که موجب عملکرد بهتر این کاتالیست و افزایش بازدهی واکنش می شود. همچنین، از عدم تولید محصول جانبی می توان به عنوان دیگر مزیت استفاده از این نانوکاتالیست یاد کرد.
به گفته موسوی در این پژوهش جهت تولید چند جزئی «تری‌آزولو کینازولینون‌ها» و «بنزایمیدازو کینازولینون‌ها»، تراکم حلقوی «آلدهیدهای آروماتیک» و «دایمدون با ۲-آمینو بنزایمیدازول/۳-آمینو-۴،۲،۱-تری‌آزول» مورد استفاده قرار گرفته است که در این فرایند، نانوذرات سیلیکات به‌عنوان یک کاتالیست مؤثر به کار برده شده و عملکرد آن با سایر کاتالیست‌ها مقایسه شده است.
وی اظهار داشت: در این مطالعه، از دایمدون، آلدهید و ۲-آمینو بنزایمیدازول/۳-آمینو-۴،۲،۱-تری‌آزول به‌عنوان واکنش‌گرهای اولیه و از نانوذرات سیلیکات به‌عنوان کاتالیست جهت سنتز محصول نهایی استفاده شد؛ پس از اتمام واکنش، نانوذرات با استفاده از حلال دی‌کلرو متان از مخلوط واکنش جداسازی شده و در نهایت با تبخیر حلال و انجام عملیات رکریستاله کردن، نانوذرات سیلیکات مجدداً بازیافت شد.
به گفته وی، مقایسه عملکرد نانوکاتالیست سیلیکات با سایر کاتالیست‌ها از لحاظ افزایش سرعت و بازدهی واکنش، برتری نانوکاتالیست مذکور را نمایان می‌کند؛ این نانوکاتالیست آزمایشگاهی ارزان و سازگار با محیط زیست قادر است سرعت و بازدهی تولید مواد پرکاربرد شیمیایی را به‌صورت قابل توجهی افزایش دهد.
نتایج این کار تحقیقاتی در مجله Journal of the Iranian Chemical Society (جلد ۱۲، شماره‌ی ۵، سال ۲۰۱۵، صفحات ۷۴۳ تا ۷۴۹) منتشر شده است. دکتر میررسول موسوی، دانش‌آموخته دوره دکتری دانشگاه سیستان و بلوچستان و دکتر ملک طاهر مقصودلو، عضو هیات علمی دانشگاه سیستان بلوچستان در این مطالعات همکاری داشته‌اند.
نظر شما