به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پایگاه طلیعه، حجت الاسلام والمسلمین سیدصمصام‌الدین قوامی، رئیس بنیاد فقهی مدیریت اسلامی در گفت و گویی در خصوص علوم انسانی اسلامی گفت: علوم انسانی بر محور انسان هستند و ابعاد مختلف انسان را بررسی می کنند و اقتصاد و تربیت و جامعه انسانی و مدیریت انسان را در نظر دارند.
وی با بیان این که به دلیل توجه علوم انسانی به انسان در این علوم انسان شناسی نیاز است، افزود: انسان شناسی که اسلام ارایه می دهد مبتنی بر وحی و عصمت است و به همین دلیل تا حدود زیادی با انسان شناسی مکاتب اومانیستی و متریالیستی تفاوت دارد.
این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه به روش کشف یا تولید علوم انسانی در اسلام اشاره داشته و اظهار کرد: در اسلام از روش اجتهاد و فقاهت برای استخراج نظریه های علوم انسانی باید بهره برد و با روش های معمول و رایج در دانشگاه ها و آکادمی ها نمی توان به نظریه های علوم انسانی اسلامی دست یافت.
وی تصریح کرد: ما اگر بخواهیم حرف اسلام را در زمینه علوم انسانی درست متوجه شویم جز اجتهاد راهی برای آن نیست و حوزه‌های علمیه باید برای این زمینه تلاش کنند. چون با هر روشی نمی‌شود به آرای اسلام منتهی شد و برای رسیدن به آرای نهایی اسلام باید روشی مطمئن و منسجم در نظر گرفت و این روش در حوزه های علمیه تجربه شده و نشان داده شده است که روش اجتهاد می تواند موفق باشد.
قوامی در ادامه به مقایسه پژوهش‌های اسلامی در زمینه علوم انسانی که در کشورهای مختلف اسلامی از جمله ایران و مالزی و مصر صورت گرفته پرداخت و توضیح داد: اگر سراغ علوم انسانی اسلامی برویم می‌توانیم کشورهای اسلامی مانند ایران و مالزی و مصر را مقایسه کرد و برای این مهم باید تولیدات کشورهای اسلامی و مبنا و روش وهدف و اصول آن ها را در نظر بگیریم و بتوانیم داوری کنیم.
وی در تشریح جایگاه علوم انسانی اسلامی در ایران گفت: در کشور خودمان یک علوم انسانی وجود دارد که نظریات غربی ها را برگردان می کنند و متاسفانه در حال حاضر ما دانشمندی نداریم که علوم انسانی را از راه اسلام تولید کنند.
این محقق و نویسنده کشورمان خاطرنشان کرد: دانشگاه‌‌های ما تولیدات کافی در زمینه علوم انسانی اسلامی ندارند چون عادت کرده اند به ترجمه تکیه کنند و از آن سو هم چون نظریه پرداز نداریم متاسفانه قهرمانان ما فروید و دیگر تئوری پردازان غربی هستند.
قوامی با انتقاد از تکیه نهادهای علمی بر علوم انسانی غربی عنوان کرد: تا جایی که ما دیدیم غرب تولید کرده و شرق ترجمه کرده و به دانشجو یاد داده و پژوهشگاه ها هم به این محور عمل کرده اند و ما در حال حاضر نسبت به تولیدات غربی بسیار عقب هستیم.
عضو هیئت علمی دائره المعارف فقه اهل بیت(ع) تنها راه پیشرفت جمهوری اسلامی ایران در زمینه علوم انسانی را تکیه بر علوم انسانی اسلامی توصیف کرد و افزود: تنها راهی که می توانیم پیشرفت کنیم نسبت به کشورهای دیگر تکیه بر علوم انسانی اسلامی است که باید برای رسیدن به اصل علوم انسانی اسلامی راه اجتهادی را بلد باشیم.
وی با ترسیم حالت پیشرفته ایران در علوم انسانی اسلامی خاطرنشان کرد: در این صورت است که آن ها هم به گرد پای ما نمی رسند و برگردان و ترجمه را از ما انجام خواهند داد.
رئیس بنیاد فقهی مدیریت اسلامی در ادامه به پیشرفت های حاصله دانشمندان ایرانی در دست یابی به برخی از علوم انسانی اسلامی اشاره کرد و یادآور شد: اخیرا حزب الله لبنان از فعالین قم دعوت کرده بود و ما به مراکز علوم انسانی بیروت رفتیم و تولیداتی که در مدیریت اسلامی قم داشتیم را به آن ها نشان دادیم که پسندیدند و خریدار شدند و به ترجمه پرداختند و مدعی بودند که لبنان بندر آزاد فکری است و اگر کالاهای علوم انسانی اسلامی در آن دپو شود سایر کشورها از آن بهره خواهند برد.
وی ادامه داد: لبنانی ها در حال حاضر به ایران وابستگی یافته اند در این زمینه و معتقدند که مصر و حجاز و سوریه و اردن تولیدات کافی ندارند و تولیدات ایرانی ناب و غنی و خالص و کامل و موثر است و حتی به ما می گفتند شما خود باخته هستید و باید قدر خودتان را بدانید و همه به شما نظر دارند و شما باید قدر روش و منابع و مبانیتان را بدانید.
قوامی تاکید کرد: اگر این روند حفظ شود علوم انسانی با انسان شناسی اسلامی و روش شناسی اجتهادی و اهداف تمدن اسلامی تولید ناب می شود و کشورهایی مثل لبنان تولیدات ما را به ترجمه عربی مدرن می رسانند و کشورهای دیگر از این علوم و تولیدات بهره می گیرند و آرام آرام این ها جای تولیدات غربی را خواهد گرفت.
وی با تاکید براین نکته که تکیه شیعه بر اجتهاد جعفری باعث می شود که تولیدات حوزه های علمیه ما و موسسات پژوهشی در زمینه علوم انسانی اسلامی در جمهوری اسلامی ایران متفاوت از سایر علوم انسانی در جهان شود، تصریح کرد: در راه رسیدن به علوم انسانی اسلامی روند جدیدی احداث شده که باید از این مسیر حرکت کنیم و مسیر های ترجمانی دیگر بهره ای ندارند چون بدوی هستند.
عضو هیئت علمی دائره المعارف فقه اهل بیت (ع) در خصوص فعالیت دیگر کشورهای مسلمان دراین زمینه اظهارکرد: روش های مسلمانان انقلابی غیر حوزوی هم کافی نیست چون آن‌ها با روش‌های‌شان نمی توانند به مر اسلام برسند و تنها راهی که کم کم ثمر می دهد و توفیق خواهد یافت همان اجتهاد است.
رئیس بنیاد فقهی مدیریت اسلامی گفت: البته نباید این نکته را فراموش کنیم که مصر و اردن و سوریه در فقه سیاست و در فقه حکومت مقداری از ما جلوتر هستند چون حکومت‌هایشان را قبول داشتند و برای حکومت‌شان پردازش نظریه می کردند اما باقی کشورهای اسلامی بیشتر به سمت قرائت و حفظ قرآن حرکت کرده اند و تولیدات زیادی نداشته اند و تولیدات تنها به شامات اختصاص دارد.
قوامی با تاکید براین نکته که دیگر کشورهای اسلامی تنها از سیره نبوی و قرآنی بهره می‌برند، خاطرنشان کرد: روش اجتهاد ما به دلیل تکیه بر سیره علوی و جعفری همه روش های اسلامی یعنی نبوی و قرآنی را نیز در بر می گیرد و به همین دلیل روش اجتهاد شیعه می تواند بی رقیب باشد.
نظر شما