خبرگزاری مهر – گروه استان ها- الهه آهنگر: زمین لرزه ۵.۲ ریشتری ملارد، سبب نگرانی در استان های متعدد، از جمله استان تهران شد، مردم استان تهران با حضور در سوله های مدیریت بحران، ورزشگاه ها، مدارس و خودروها و یا خانه های مقاوم شب را به صبح رساندند.
به گفته علی مرادی، رییس مرکز لرزه نگاری کشور، پس از وقوع زلزله ملارد تا ظهر ۳ دی ماه بیش از ۲۰ پس زلزله رخ داد، که بزرگ ترین آن ٢.٦ بوده است.
اما آن چه بیش از هر بحرانی در استان تهران به چشم می خورد، بحران اجتماعی حاصل از نگرانی مردم بود، مساله ای که سبب حضور شهروندان در خارج از خانه های خود شد.
اتکای بیش از پیش مردم به اطلاع رسانی های فضای مجازی، سبب شده تا امروز شاهد کم رنگ تر شدن اهمیت اطلاع رسانی بصری و یا صوتی از سوی رادیو و تلویزیون باشیم، البته کسی منکر اهمیت رادیو و تلویزیون نیست، اما به گفته کارشناسان، اهمیت این نوع اطلاع رسانی نسبت به گذشته دارای افت بوده است.
از طرفی حضور مردم در خودروها، خیابان ها، پارک ها و ... و عدم وجود رادیو و تلویزیون در این اماکن سبب روی آوردن مردم به فضای مجازی و خبرگزاری ها برای کسب اطلاعات و اطلاعیه های ستاد مدیریت بحران و اخبار شده بود.
در این حال خبرگزاری های رسمی کشور که همگی دارای کانال های تلگرامی و گروه های فعال خبری هستند، از دقایق اولیه اقدام به اطلاع رسانی به مردم کردند، اما یافتن مسئولین مرتبط برای اطلاع رسانی دقیق به مردم کاری سخت برای خبرگزاری ها و رسانه های رسمی کشور بود، در این میان و در ضعف اطلاع رسانی اخبار غیر رسمی و شایعات پرورش یافت و سبب نگرانی مردم بود.
اطلاع رسانی های ضد و نقیض سبب بلاتکلیفی شد
یکی از شهروندان اسلامشهری در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: تعداد شایعات منتشر شده و بلاتکلیفی مردم در زلزله چهارشنبه مشهود بود، یک بار از قول استاندار تهران به مردم توصیه می شد، که از تهران خارج شوند، بار دیگر استاندار تکذیب می کرد و می گفت نیازی برای خروج نیست، اما شایعه توصیه خروج از تهران کار خود را کرده بود.
وی گفت: این عدم هماهنگی در تعطیلی پنجشنبه ۳۰ آذر نیز به خوبی مشهود بود، ابتدا معاون استاندار عدم تعطیلی را اعلام کرد و سپس استاندار تهران مراکز دولتی و ادارات را تعطیل کرد، حالا حساب کنید، هر کدام از این اظهار نظرات متفاوت بازتاب های مختلفی دارد و اطلاع رسانی واحد و دقیق و از روی برنامه می تواند موثر باشد.
یکی دیگر از شهروندان، که در شهرستان بهارستان زندگی می کرد، نیز گفت: تعداد کثیری از سوله های مدیریت بحران در بهارستان شامگاه جمعه بسته بوده و مردم برای اسکان موقت دچار سرگردانی شدند، اما متاسفانه به دلیل ضعف اطلاع رسانی هیچ مسئولی این مشکلات را ندید.
کمیته رسانه ها در ستاد مدیریت بحران تشکیل شود
یکی از فعالان رسانه ای و خبرنگاران با سابقه استان تهران در این خصوص با انتقاد نسبت به توصیه وزیر کشور به مردم مبنی بر این که «اخبار را فقط از صدا و سیما پیگیری کنند» ، به خبرنگار مهر گفت: باید در ستاد مدیریت بحران کمیته اطلاع رسانی دقیق با حضور نماینده هایی از هر خبرگزاری و رسانه رسمی تشکیل شود، چرا که امروز دسترسی مردم به خبرگزاری های رسمی از طریق فضای مجازی در شرایط بحران بسیار ساده تر از رسانه ملی است.
غلامرضا فرجیان اضافه کرد: این که مسئولین در شرایط بحران پاسخگویی لازم به خبرنگاران و اصحاب رسانه ندارند، پسندیده نیست، چرا که مردم از رسانه ها اطلاعات می خواهند و در واقع باید رسانه نقش خود در اطلاع رسانی در مواقع بحران را به بهترین شکل ایفا کند.
وی اضافه کرد: همان طور که مسئولان در مواقع عادی و در جلسات خود خواهان حضور اصحاب رسانه و انعکاس اخبار هستند، در مواقع بحران نیز باید به خبرنگاران رسمی که در واقع چشم و گوش مردم هستند، پاسخ دهند و این امر جز با تشکیل کمیته اطلاع رسانی ستاد بحران در استان تهران و هر شهرستان وجود ندارد، در این کمیته باید از قبل هماهنگی های لازم و راه های ارتباطی بررسی شود تا در زمان بحران مشکلی برای اطلاع رسانی نباشد، محدود کردن مردم به صدا و سیما در دنیای امروز ممکن نیست و حاصل آن چیزی جز نگرانی مردم نخواهد بود.
این فعال رسانه ای کمیته پانزدهمی که می بایست در ستاد بحران شرکت داشته باشد، را کمیته رسانه دانست و افزود: متاسفانه مدیریت بحران در استان تهران شفاف عمل نمی کند.
مسئولین پاسخگوی رسانه ها در زمان بحران نیستند
یکی دیگر از فعالان رسانه ای استان تهران نیز با تایید اطلاع رسانی نامناسب در وضعیت بحران، به خبرنگار مهر گفت: زمانی که شایعات به سرعت در فضای مجازی پخش می شد، برای اطلاع از وضعیت موجود و ارائه آن به مردم با مسئولان تماس داشتم، اما متاسفانه کسی پاسخگو نبود.
احسان پرنیان ادامه داد: زلزله در ملارد رخ داده بود، اما محوریت اطلاع رسانی رسانه ملی شهر تهران بود، حال آن که نگرانی در ملارد به بیشترین حد خود در بین مردم رسید، اما این شهرستان چند صد هزار نفری دیده نمی شد.
اطلاع رسانی زلزله تهران مدیریت رسانه ای نمی شد
مدیر خانه مطبوعات استان تهران نیز بر ضعف استانداری تهران در زمینه اطلاع رسانی بحران در زلزله چهارشنبه شب ملارد تاکید کرد و افزود: ۲ الی ۳ خبر ضد و نقیض در شرایط زلزله از استاندار منتشر شد و اطلاع رسانی اخبار زلزله مدیریت رسانه ای نمی شد، این اولین مورد ضعف بود، به عقیده من اطلاع رسانی و روابط عمومی در برخی مواقع از معاونت سیاسی اهمیت بیشتری دارد، اگر یک خبر غیر واقع رشد پیدا کند، ممکن است مشکلی ایجاد شود، که صدها نفر نتوانند، آن را مدیریت کنند، مانند خبری که از قول استاندار تهران مبنی بر خروج مردم از استان منتشر شد، که نیم ساعت بعد تکذیب گردید.
میلاد زارعی ادامه داد: این که خبر فوق درست بوده و یا خیر و چرایی تکذیب آن، مورد بحث بنده نیست، حرف این است، که مدیریت رسانه ای در شرایط بحران اهمیت فزاینده ای دارد، اگر به عنوان مثال در زلزله بم به مردم از طریق بلندگوهای نصب شده روی خودروها اطلاع رسانی می شد، امروز مردم از طریق تلفن همراه خود اطلاعات و اخبار را کسب می کنند.
وی گفت: اگر شدت زلزله ملارد کمی بیشتر بود و شبکه های تلفن همراه با اختلال روبرو می شد، مردم باید اطلاعات مورد نظر خود را چگونه کسب می کردند، متاسفانه فضای مناسبی برای اطلاع رسانی نبود، امروز نمی توان تنها به اطلاع رسانی از طریق صدا و سیما اکتفا کرد، چرا که صدا و سیما در قرچک و یا شهرقدس دفتری ندارد، مردم در این شهرستان ها چه کاری باید بکنند.
خبرنگاران حرفه ای از انتشار شایعه و اخبار تنش زا در مواقع بحران پرهیز می کنند
مدیر خانه مطبوعات استان تهران با بیان این که دفاتر دیگر صدا و سیما در شهرستان ها نیز رسانه ای ندارند و باید اخبار را به تهران ارسال کرده و سپس پخش شود، در این فاصله چه اتفاقاتی در زمان بحران می افتد و یا چند نفر در خانه ها حضور داشته و با تلویزیون روشن اخبار را دنبال می کردند، قاعدتا باید یک کمیته رسانه در ستاد مدیریت بحران باشد و خبرنگاران را محرم بدانند و در زمان بحران بتوان اقدامات حساب شده ای از نطر رسانه ای داشت و به عنوان مثال در خصوص اماکن اسکان اضطراری، پمپ بنزین، مصوبات ستاد مدیریت بحران و ... اطلاع رسانی دقیق کرد.
زارعی با بیان این که اگر در زلزله اخیر آنتن های موبایل در اثر ورود خسارت به دکل های مخابراتی می رفت، حتی تلگرام و اینترنت نیز قطع می شد، اضافه کرد: برای چنین موقعیتی در شهرستان ها چه تمهیداتی اندیشیدیم، آیا اماکنی برای اطلاع رسانی در نظر گرفته شده است، باید اماکنی برای اطلاع رسانی در شهر در نظر گرفته شود، باید به فکر باشیم و با تشکیل کمیته رسانه در ستاد مدیریت بحران، اطلاع رسانی را از طریق خبرنگاران انجام دهند، نه از طریق افرادی که شاید مخاطرات را به خوبی نمی شناسند و خبرنگار نیستند.
وی گفت: خبرنگاران حرفه ای در بسیاری از مواقع انتشار اخباری ولو حقیقی را به صلاح نمی دانند و تنش را کاهش داده و بازوی ستاد مدیریت بحران خواهند شد، ضعف دستگاه های اجرایی در حوزه اطلاع رسانی مشهود بود و اگر رسانه های مجاز از طریق تلگرام اطلاع رسانی نمی کردند و یا اینترنت قطع می شد، شهر را آشوب فرا می گرفت، متاسفانه نه بروشوری از قبل وجود داشت و نه نقشه تخلیه امن، امدادرسانی اضطراری، پناهگاه امن، محل توزیع آب و غذا و ... داشتیم، هیچ چیز جز ادعا وجود نداریم.
مدیر خانه مطبوعات استان تهران گفت: چندین مدیر در حوزه مدیریت بحران در کشور در حال کار هستند، اما پناهگاه امن برای اسکان اضطراری خود این افراد نداریم، به عنوان مثل محل اسکان اضطراری شهرستان ورامین در اختیار نیروی انتظامی است و اگر بالگرد بخواهد در مواقع اضطراری برای امداد در این شهر فرود آید و خدمات فوری بدهد محل فرود اضطراری ندارد، متاسفانه ضعف های فراوانی در این زمینه داریم، باید یکی از اتاق های موجود در سوله مدیریت بحران به رسانه ها اختصاص داشته باشد.
به هر حال کسی منکر زحمات و تاثیر رسانه ملی در اطلاع رسانی نیست، اما قطعا در دنیای امروز نمی توان چشم بر روی همه رسانه ها و خبرگزاری های رسمی و معتبر بست و اطلاع رسانی را منحصر به رسانه ملی دانست، بهتر است مسئولان پیش از این که زمان بگذرد و مشکلی از ضعف اطلاع رسانی به جامعه وارد شود، فکری برای کمیته اطلاع رسانی ستاد مدیریت بحران در استان تهران بکنند.
نظر شما