به گزارش خبرنگار مهر، تنگه هرمز یکی از مهم‌ترین تنگه‌های جهان می‌باشد و قوس آن رو به شمال و به‌طرف درون فلات ایران قرار دارد و در نتیجه بیشترین خط ساحلی آن در راستای کرانه‌های ایران قرار گرفته است.
ژرفای تنگه هرمز به دلیل شیب تند کف آن از قسمت شمال به جنوب متغیر است، به طوری که نزدیکی جزیره لارک، در حدود ۳۶ متر و در ساحل جنوبی نزدیک شبه جزیره مسندم ۱۸۰ متر است.
یکى از 5 منطقه استراتژیک جهان، غرب آسیا یا همان خاورمیانه است و در حال حاضر یکى از سه منطقه استراتژیک جهان حوزه خلیج فارس مى‌باشد که باید به نقش گذرگاهى تنگه هرمز توجه خاص کرد چرا که به آن اهمیت خاص بخشیده است.
در حال حاضر بیش از 90 درصد صادرات و واردات ایران از طریق تنگه هرمز صورت مى‌گیرد. همچنین از 15 میلیون بشکه روزانه نفت صادراتی کشورهای حوزه خلیج فارس حدود 14 میلیون بشکه آن از تنگه هرمز و مابقی از طریق یک خط لوله در عربستان به دریای سرخ می رسد. البته هر روز نیز ده‌ها نفتکش غول‌پیکر از این تنگه عبور می کنند. همچنین علاوه بر نفت، فرآورده‌های نفتی و کالاهای بسیاری نیز از این تنگه عبور می کنند.
در عین حال، جزایر قشم و هرمز در این تنگه قرار دارند و به‌خاطر عبور نفتکشها از خاورمیانه در این مسیر، از اهمیت راهبردی و اقتصادی بسیاری در جهان برخوردار است.
اهمیت تنگه هرمز در منطقه به نحوی است که حتی وزارت انرژی آمریکا نیز چند ماه قبل تنگه هرمز را "مهم‌ترین نقطه عبور نفت در جهان" دانست. البته شاید به همین خاطر است که وزیر انرژی آمریکا در یکی از جلسه‌های کنگره این کشور مطرح کرده که تا سال 2020 میلادی آمریکا باید 63 درصد انرژی خود را از خلیج فارس تامین کند.
در این میان، در چند ماه اخیر بسیاری از کارشناسان بین المللی در جهان به اهمیت استراتژیک تنگه هرمز و رابطه مستقیم آن با قیمت نفت تاکید کرده‌اند.
برهمین اساس، چند ماه قبل دو اقتصاددان برجسته آمریکایی با حضور در میزگرد شبکه ای.بی.سی هشدار دادند که در صورت اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه ایران و حمله نظامی آمریکا، ایران می‌تواند با بستن تنگه هرمز اقتصاد دنیا را دچار رکود سازد.
استفان لانگ یکی از این اقتصاددانان هشدار داده که احتمال هر گونه شوک نفتی از طریق قطع صادرات نفت، "فاجعه اقتصادی" ایجاد خواهد کرد. دیوید ویس اقتصاددان ارشد موسسه استاندارد پورز نیز از بروز شوک نفتی در صورت تشدید تنش‌ها خبر داده است.
وی گفت: با وجود اینکه وابستگی کشورهای غربی به نفت نسبت به شوک نفتی دهه 1970 کاهش یافته است، اما این بدان معنا نیست که نفت نمی‌تواند موجب رکود اقتصادی جهان شود.
ویس درباره تنش مربوط به برنامه هسته‌ای ایران نیز گفته است: اگر ایران نفت خود را از بازار جهانی کنار بکشد و تنگه هرمز را به روی نفتکشها ببندد، بازار با 20 میلیون بشکه کمبود نفت مواجه خواهد شد که به رسیدن بهای نفت به 250 دلار منجر خواهد شد که این شرایط شکی در بروز رکود در اقتصاد جهان نخواهد داشت.
ویس با اشاره به ریسک‌های فراوان موجود در بازار نفت افزوده است: تعادل عرضه و تقاضای نفت، قیمت کمتری را نسبت به سطح فعلی می‌طلبد و بدون تنش‌های سیاسی بهای نفت می‌تواند به 40 تا 50 دلار کاهش یابد.
وی به نقش انکارناپذیر امنیت خاورمیانه در قیمت نفت اشاره کرده و گفته است: آنچه مورد تاسف غربی‌ها است این است که هر گونه تنش در خاورمیانه تاثیری مستقیم بر قیمت نفت می‌گذارد.
لانگ نیز افزوده است: بر اساس مطالعات دقیق انجام شده مشخص گردیده که اگر ایران 2.7 میلیون بشکه نفت صادراتی نفت خود را از بازار بیرون بکشد، بهای نفت از هر بشکه 100 دلار فراتر خواهد رفت.
وی تصریح کرده است که بالاتر رفتن بهای نفت بیش از همه به اقتصاد آمریکا آسیب خواهد زد و تاجران نفتی هم‌اکنون معتقدند که تشدید تنش میان ایران و آمریکا بهای نفت را به هر بشکه 125 دلار خواهد رساند، اما اعلان جنگ و بستن تنگه هرمز بهای نفت را دو برابر رقم فوق خواهد کرد.
این در حالی است "پاتریک کلاوسونیک" کارشناس آمریکایی مسائل ایران طی نشست" گزینه‌های آمریکا در ایران" در کمیته نیروهای مسلح مجلس نمایندگان این کشور در اوایل سال جاری درباره احتمال بستن تنگه هرمز توسط تهران گفت: اگر تنگه هرمز بسته شود، اقتصاد جهانی سقوط خواهد کرد.
در این میان، موسسه تحقیقاتی Associated Content مطرح کرده که افزایش قیمت نفت یک شوک بیرونی برای اقتصاد آمریکا محسوب می‌شود و با توجه به وابستگی آمریکا به نفت، موجب افزایش هزینه تولید، رشد هزینه شرکت‌ها و کارخانجات تولیدی آمریکایی و نهایتا افزایش تورم در این کشور می‌شود.
براساس گزارش این موسسه، بروز اولین شوک نفتی در دهه 1970 موجب بروز رکود اقتصادی در کشورهای توسعه‌یافته شد که ناگوارترین شرایط اقتصادی آنها پس از جنگ جهانی دوم محسوب می‌شود.
بروز یک شوک نفتی جدید، عواقب وخیم‌تری خواهد داشت چرا که اکنون هزینه تولید نسبت به بازده تولید، بسیار بیشتر از دهه 1970 است. اگر این شوک نفتی و افزایش قیمت‌ها برای یک دوره طولانی مدت ادامه پیدا کند، آنگاه شوک خارجی وارده به اقتصاد آمریکا موجب کاهش دائمی در تولید ناخالص داخلی آن خواهد شد.
البته موسسه تحقیقات کنگره آمریکا با اذعان بر این که بازار نفت با از دست دادن نفت ایران، فلج خواهد شد، جزئیات صادرات نفت ایران را چنین اعلام کرده است:" 4 درصد نفت صادراتی ایران روانه چین، 7 درصد فرانسه، 9 درصد کره، 10 درصد ژاپن، 11 درصد ایتالیا، 14 درصد بلژیک، 22 درصد ترکیه، و 23 درصد روانه یونان می‌شود که قطع صادرات نفت ایران علاوه بر محروم ساختن این کشور از درآمدهای نفتی، کشورهای فوق را نیز در تنگنا قرار خواهد بود."
این موسسه هشدار می‌دهد که قطع صادرات نفت ایران بازار نفت را دچار معضل خواهد کرد و حتی در شرایط ناگوارتر ایران توانایی بستن تنگه هرمز به روی نفتکشها را دارد. حدود 17 میلیون بشکه در روز یعنی یک پنجم کل مصرف نفت جهان از تنگه هرمز که مابین ایران و عمان قرار دارد می‌گذرد.
برهمین اساس، باید گفت، بزرگترین ضربه در بسته شدن تنگه هرمز به کشورهای واردکننده نفت و حتی صادر کنندگان آن وارد خواهد شد. در این شرایط، اقتصاد جهانی و به خصوص اقتصاد آمریکا نیز متضرر می‌شود.
نظر شما