مراسم سنتی «پوش» تکیه بازار شاهرود برگزار شد/ استقبال از محرم

به گزارش خبرنگار مهر، در آستانه ماه محرم و هم‌زمان با ظهر آدینه مراسم سنتی «پوش» چادر سقف تکیه بازار شاهرود که بالغ بر ۲۰۰ سال از عمر آن می‌گذرد و به اعتقاد برخی دیگر یادگار صفویان است، با حضور عاشقان اباعبدالله(ع) برگزار شد.

این مراسم سنتی نمادین برای آغاز ماه محرم است که در آن چادری بزرگ و دوخته‌شده به قواره سقف روباز تکیه بازار بر پایه‌های فلزی و چوبی پهن‌شده و این تکیه دایره‌ای با معماری صفوی را مسقف می‌کند.

ذکر یا حسین(ع)

این رسم دیرین برای شاهرودی‌ها دارای اهمیت و احترام بسیار زیادی است، جلالی از خدام موی سپید تکیه بازار به خبرنگار مهر، می‌گوید: نخست آن‌که اطلاع‌رسانی به مردم برای فرارسیدن محرم است دوم اینکه به‌نوعی پرچم عزاداری سالار شهیدان را افراشته می‌سازد تا همگان بدانند باید به سراغ گنجه‌ها و رف‌ها رفت و رخت سیاه را بیرون آورد چراکه محرم رسیده است.

این مراسم صبح با بیرون آوردن پوش آغاز می‌شود سه نفر با دمیدن در شیپور و هورن آغاز مراسم را اعلام می‌کنند و ذکرگویان خدام تکیه و بزرگان و امنا در میان دود اسپند و یاحسین(ع) گویان به پشت‌بام تکیه می‌آیند. پوش ابتدا از پوشان خویش بیرون آمده و بر روی اسکلت فلزی پیش‌ساخته بنای سقف تکیه قرار می‌گیرد.

پوش بر میدان میانه تکیه بازار

حال نوبت آن است که خدام گرداگرد سقف بایستند و هر یک طنابی را گرفته و به سمت خویش بکشند تا پوش به‌کلی باز شود و چترش را بر سر تکیه بگستراند و وقتی سایه‌سارش بر میدان میانه تکیه افتاد، زمان بستن و محکم کردن طناب‌ها است تا از گزند باد و باران احتمالی در امان باشد.

جلالی همچنین می گوید: این مراسم با ذکر اباعبدالله(ع) آغاز و با ذکر اهل بیت (ع) نیز پایان می‌پذیرد، دل‌ها آماده می‌شود برای عزاداری ماه‌های محرم و صفر ... آن‌هم در تکیه‌ای که قرار است شب‌های محرم میزبان هزاران عاشق دلباخته باشد و اوج عزاداری مردم شاهرود را با دسته یا عباس(ع) در شب پنجم محرم، پذیرایی کند.

این پوش درگذر سال‌ها بارها عوض‌شده است، امیر عبدالهیان یکی از خادمان تکیه بازار درباره آن به خبرنگار مهر، می گوید: پارچه، هرچند برزنتی هم که باشد، بعد از یکی دو دهه می‌پوسد و باید آن را عوض کرد خاطرمان هست استاد معصومی نامی این پوش را می‌دوخت و زمانی که آخرین کوک را به این پوش زد و نخ را قیچی نمود سجده کرد و دیگر برنخاست او همان‌جا جان به جان‌آفرین تسلیم کرد تا ثوابش توشه راهش شود.

تکیه بازار میدان‌دار عزاداری سیدالشهدا

پوشان اما یک اهمیت دیگر هم دارد آن‌هم اینکه میدان‌داری عزاداران حسینی حاضر در تکیه را زیبایی خاصی می‌بخشد همچنین آنان را از برف و باران در امان نگه می‌دارد و رنگ و جلایی خاص هم به تکیه می‌بخشد تا تکیه برای مراسم شب اول آمده باشد.

جلالی خدام دوست داشتنی تکیه بازار اما درباره مراسم رایج این تکیه نیز، می‌گوید: مراسم شب اول هم برای خود آداب‌ورسومی دارد مراسم این‌گونه است که از قدیم والی‌ها، فرمانداران و شهرداران شاهرود را در شب نخست ماه محرم دعوت می‌کردند تا اصطلاحاً نمک‌گیر امام حسین(ع) باشند و بدانند یک سال دیگر باید به این مردم خدمت صادقانه کنند.

وی می‌افزاید: این رسم تا به امروز هم وجود دارد و مراسم شب نخست در همین تکیه با دعوت از بزرگان برگزار می‌شود و چاووشان و مداحان سنتی شاهرود گردهم می‌آیند و مراسم شب اول محرم را برگزار می‌کنند.

آمادگی برای آغاز محرم

همه چیز مهیای برگزاری مراسم شب نخست ماه محرم است کار پوش سقف تکیه به اتمام رسیده و دیگر وقت رفتن است تا اسباب پذیرایی از عزاداران و پرچم‌ها و چلچراغ‌ها را از انبار بیرون آورد و دوباره تمیزشان کرد و در اختیار عزاداران حسینی قرار داد...

همانطور که خادمان تکیه می‌گویند، مراسم پوشان سقف تکیه بازار هنوز ثبت آثار معنوی نشده اما می‌تواند در این فهرست جایگاهی ویژه همچون مراسم یا عباس یاعباس و نوحه طوطی شکرخوار که شاهرودی‌ها آن را پای نخل می‌شنوند داشته باشد.

شاهرودی‌ها در برگزاری مراسم عزاداری برای سرور و سالار شهیدان(ع) سری در سرها دارند و همه ساله خبرنگاران و تصویر برداران و مستندسازان بسیاری برای حضور در محرم خود را به این شهرستان می‌رسانند اما به نظر می‌رسد حفظ سنت‌هایی چون پوش تکیه بازار می‌تواند به غنای فرهنگی عزاداری‌های سنتی شاهرود بیفزاید، موضوعی که باید از مسئولان فرهنگی شهرستان آن را مطالبه کرد.