افزایش غیرمعمول فیتوپلانکتون ها در جزیره قشم

به گزارش خبرنگار مهر، تولید مثل سریع فیتوپلانکتون ها را شکوفایی جلبکی یا بلوم جلبکی می‌نامند و افزایش جمعیت برخی از آنها که در بسیاری از موارد منجر به شکوفایی مضر جلبکی می شود به اختصار HABs (Harmful Algal Blooms) نامیده می شود. این شکوفایی مضر جلبکی به طور کلی با عنوان کشند سرخ (Red tide) نیز شناخته می شود.

البته شکوفایی این جلبک‌ های مضر لزوما قرمز نبوده و با توجه به نوع فیتوپلانکتون ها به رنگ قهوه‌ای، سبز و گاهی به رنگ قرمز مایل به نارنجی نیز ظاهر شده و تا عمق آب پیش می‌ رود.

حال با توجه به تاثیرات مخرب کشند سرخ از جمله زیان های اقتصادی (ماهیگیری، صنعت آبزی پروری، تاسیسات آب شیرین کن)، آسیب های زیست محیطی (تلفات سایر آبزیان، پرندگان دریایی ، مرجانها و ...) و تهدید سلامت انسان (سندروم های انسانی ناشی از جلبک های سمی)، شناخت، پیش بینی و مدیریت این پدیده امری ضروری به حساب می آید.

از این رو با توجه به ویژگی های منحصر به فرد تصاویر ماهواره‌ای همچون تهیه پوشش های منظم از محدوده های وسیع، قدرت تفکیک مکانی و زمانی مختلف، امکان نظارت متمرکز و مستمر، کاهش هزینه ها و غیره، می توان از طریق فناوری فضایی سنجش از دور، فرایند مطالعه و پایش پدیده کشند سرخ را در کنار روش های جاری، تسهیل و سرعت بخشید.

هم اکنون تصاویر ماهواره ای و فنون سنجش از دور این امکان را فراهم می کنند که با تولید ترکیب های باندی متفاوت، اعمال شاخص ها و الگوریتم ها و تجزیه و تحلیل شرایط فیزیکی اقیانوس، تغییرات زمانی و مکانی فیتوپلانکتون ها در سطح آب شناسایی و ردیابی شود.

کلروفیل a از مهمترین رنگدانه های گیاهی است که در همه گیاهان از جمله فیتوپلانکتون ها وجود دارد. افزایش غیر طبیعی غلظت کلروفیل a در سطح آب، حاکی از تولید مثل زیاد فیتوپلانکتون ها بوده و خطر ایجاد شکوفایی مضر جلبکی (کشند سرخ) را اعلام می کند.

هم اکنون پایش ماهواره‌ای میزان کلروفیل A در خلیج فارس و دریای عمان با تصاویر ماهواره‌ای مادیس، نشان می‌دهد که فعالیت فیتوپلانکتون‌ها در جنوب جزیره قشم بطور غیر معمول افزایش یافته است.

همانطور که ملاحظه می‌شود مقدار کلروفیل A در ناحیه‌ای که با فلش مشخص شده، به بیش از ۱۷ میلی گرم بر متر مکعب افزایش یافته است.

این در حالیست که در پایش یک ساله اخیر، مقدار کلروفیل A در خلیج فارس و دریای عمان از ۱۰ میلی گرم بر متر مکعب فراتر نرفته است. افزایش غیر معمول کلروفیل A در سطح آب می‌تواند هشداری برای شکوفایی مضر جلبکی قلمداد شود.