خبرگزاری مهر - گروه استانها: کشور ایران بر سر چهار راه ترانزیتی دنیا قرار دارد اما متأسفانه در سال‌های اخیر بی‌توجهی به مقوله ترانزیت که یکی از نمادهای دقیق اقتصاد مقاومتی محسوب می‌شود موجب شده است برخی مسیرهای ترانزیتی از کشورمان حذف شود و یا به دلیل نبود جذابیت‌های خاص، صاحبان کالا مسیرهای ترانزیتی دیگری را برای حمل کالای خود انتخاب کنند، در حالی که «کوتاهی مسیر» و «دسترسی آسان» یکی از جذابیت‌های کریدورهای ترانزیتی کشورمان است.
البته لازم به ذکر است که در این میان رقبا هم بیکار نمانده‌اند و در تلاش هستند تا مسیرهای جایگزینی را به جای مسیرهای عبوری از خاک جمهوری اسلامی ایران تعریف کنند از همین رو مسئولان باید هوشیار باشند و با توسعه زیرساخت‌ها و ایجاد مشوق‌های ترانزیتی سرمایه گذاران را به سوی این مسیرها جذب کنند.
جاده ابریشم یا راه ابریشم شبکه راه‌های به‌هم‌پیوسته‌ای با هدف بازرگانی در آسیا بود که خاور و باختر و جنوب آسیا را به هم و به شمال آفریقا و خاور اروپا پیوند می‌داد، مسیری که تا سده پانزدهم میلادی به‌مدت ۱۷۰۰ سال، بزرگترین شبکه بازرگانی دنیا بود.
این در حالیست که بر اساس شواهد و آثار بر جا مانده «شهر سوخته» در شمال سیستان و بلوچستان با قدمتی بیش از ۵ هزار سال با قرار داشتن در مسیر عبور کاروان‌های تجاری از چنان رونقی برخوردار بوده که از آن به عنوان شهری صنعتی و با اصالت یاد می‌شود و به طور قطع در اقتصاد زمان خود نقش بسزایی داشته است.
همچنین از سوی دیگر در حال حاضر نیز راحت ترین راه دسترسی کشورهای آسیای میانه و نیز کشور افغانستان به آب‌های آزاد جهانی از طریق سیستان و بلوچستان و بندر چابهار است که این امر مزیت تجاری بسیار مطلوبی را برای این استان و کشورهای یادشده فراهم کرده است. کشورهای حوزه آسیای میانه و افغانستان می‌توانند کالاهای خود را از مسیرهای خشکی و از معبر رسمی «میلَک» وارد منطقه آزاد سیستان کرده و از طریق بندر چابهار در جنوب این استان به آب‌های آزاد جهانی برسانند.
سیستان و بلوچستان به دلیل همجواری با کشورهای آسیای میانه و دسترسی به آب‌های آزاد جهانی به عنوان کوتاه‌ترین راه ارتباطی کشورهای حوزه آسیای میانه با جهان شناخته می‌شود
سیستان و بلوچستان به دلیل همجواری با کشورهای آسیای میانه و دسترسی به آب‌های آزاد جهانی به عنوان کوتاه‌ترین راه ارتباطی کشورهای حوزه آسیای میانه با جهان شناخته می‌شود که بهره گیری از این مزیت می‌تواند آن را به سکوی اقتصادی کشور و منطقه تبدیل کند.
در حال حاضر مهمترین پروژه‌ای که در بندر چابهار در دستور کار قرار دارد خط آهن «چابهار - زاهدان» است که یکی از طولانی‌ترین و اقتصادی‌ترین محورهای ریلی در دست ساخت در کشور است که تنها بندر اقیانوسی کشور یعنی چابهار را به زاهدان و از مرکز استان به شبکه ریلی سراسری متصل می‌کند.
طبق نظر کارشناسان برای اینکه یک بندر قابلیت رقابت با رقبای خود را داشته باشد باید به شبکه ریلی متصل باشد زیرا بارهایی که از طریق بنادر صادر و وارد می‌شوند با توجه به تناژ و مسافت بالا برای رسیدن به مقصد طبق اصطلاح رایج «ریل‌پسند» هستند.
ریل از منظر صنعت، می‌تواند صنایع و اشتغال بالایی ایجاد کند و همچنین از نظر مصرف انرژی نیز هیچ سیستمی نمی‌تواند با آن رقابت کند. به طور مثال، اگر ۱۰ درصد بار از جاده به ریل منتقل شود یک سوم از میزان مصرف سوخت کاهش می‌یابد.
همچنین در خصوص صنایع مختلف پیرامون توسعه حمل و نقل ریلی نیز کوچک‌ترین آن ساخت ریل است و صدها صنعت مختلف در حوزه ناوگان، شبکه، علائم و ارتباطات با آن هم وجود دارد که می‌تواند اشتغال گسترده‌ای در هر منطقه‌ای ایجاد کند.
طبق آمار وزارت راه و شهرسازی ۹۰ درصد از میزان ورودی و خروجی بار کشور از طریق دریا است که باید از طریق ریل به یکسری مراکز تجمیع بار متصل شوند تا به نقاط مصرف منتقل شوند.
از سوی دیگر برای بندری همچون چابهار با توجه به موقعیت استراتژیک آن و همچنین فاصله طولانی از مرکز کشور اتصال به ریل به‌زبان ساده از نان شب هم واجب‌تر است زیرا راه اندازی این خط آهن، انتقال کالا از بزرگترین بندر اقیانوسی کشور به دیگر نقاط ایران را تسهیل و تسریع می‌کند.
اما با وجود این همه اهمیت متأسفانه همچنان بر خلاف وعده‌های مسئولان دولت گذشته این پروژه مهم و استراتژیک به بهره برداری نرسیده است و از آن بدتر اینکه ظاهراً به این زودی ها هم خبری از افتتاح مسیر خط آهن چابهار به زاهدان نیست.
افتتاح پروژه راه آهن چابهار به زاهدان همچنان در هاله‌ای از ابهام
از همین رو مهدی مهماندوست کارشناس حوزه راه در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: کریدور «چابهار – سرخس» و ازآنجا اتصال آن به آسیای میانه یکی از مهمترین کریدورهای «شمال- جنوب» در منطقه جنوب و غرب آسیا است که بسیاری از صاحبان کالا مایل هستند کالای خود را از بندر چابهار و با استفاده از ریل به آسیای میانه و بالعکس به چین و هند منتقل کنند.
وی افزود: محور ریلی «چابهار - زاهدان – مشهد – سرخس» یک هزار و ۳۵۰ کیلومتر طول دارد و به دو قطعه تقسیم‌شده است که قطعه اولش به طول ۷۳۰ کیلومتر، چابهار را به زاهدان و مرز میلک متصل می‌کند و قطعه دومش به طول ۷۶۰ کیلومتر زاهدان را به بیرجند، مشهد و در انتها سرخس وصل می‌کند.
با بهره‌برداری از این پروژه ملی فرصت تاریخی برای سیستان و بلوچستان ایجاد شده و بار دیگر جاده ابریشم به روی تجار ایرانی و خارجی گشوده می‌شود
این کارشناس حوزه راه آهن ادامه داد: از سوی دیگر توسعه بندر چابهار و ارتقای ظرفیت تخلیه و بارگیری آن تا ۸.۵ میلیون تن ایجاب می‌کند که خط ریلی «چابهار- زاهدان» هرچه سریع‌تر تکمیل شود زیرا با بهره‌برداری از این پروژه ملی فرصت تاریخی برای سیستان و بلوچستان ایجادشده و بار دیگر جاده ابریشم به روی تجار ایرانی و خارجی گشوده می‌شود.
وی گفت: عملیات اتصال بندر چابهار به خط ریلی سراسری کشور از سال ۱۳۸۹ شروع شد و در آن سال قطعه اول آن یعنی خط ریلی «چابهار- زاهدان» اغاز به کار کرد اما متأسفانه همچنان به دلیل کمبود منابع این پروژه مهم و استراتژیک به نتیجه نرسیده است.
مهماندوست با اشاره به اینکه مسئولان دولت قبل بارها وعده افتتاح خط آهن چابهار به زاهدان را دادند، تصریح کرد: محور ریلی «چابهار- زاهدان- مشهد- سرخس» اقتصادی‌ترین و طولانی‌ترین محور ریلی در دست ساخت ایران است که به دو قطعه عمده تقسیم شده؛ قطعه اولش، ۶۲۸ کیلومتر، چابهار را به زاهدان و مرز میلک متصل می‌کند.
وی با اشاره به اینکه متأسفانه افتتاح این پروژه استراتژیک همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است، اظهار کرد: پروژه راه‌آهن «چابهار-زاهدان» استراتژیک‌ترین و بزرگترین پروژه ریلی کشور محسوب می‌شود که نقش مهمی در اقتصاد کشور ایفا خواهد کرد.
طبق آخرین اظهار نظر مسئولان معاون ساخت راه آهن شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور اعلام کرد: پیش بینی ما این است که ۳۰۰ میلیون یوروی صندوق توسعه ملی احتمالاً برای تکمیل خط آهن چابهار-زاهدان کافی باشد.
پیشرفت طرح در کلان پروژه خط آهن «چابهار- زاهدان» ۵۵ درصد است
عباس خطیبی درباره آخرین وضعیت راه آهن چابهار-زاهدان اظهار کرد: با توجه به منابعی که برای این مسیر در اختیار ما گذاشته شد و روند پول دهی که تأمین شده، سیاست گذاری و هدف گذاری کردیم.
وی افزود: در حال حاضر روی راه آهن زاهدان به خاش بیشتر متمرکز شده‌ایم؛ این فاصله ۱۵۰ کیلومتر را برای فاز اول بهره برداری پروژه برنامه ریزی کرده و انرژی زیادی را روی این قطعه گذاشته‌ایم.
خطیبی یادآور شد: پیشرفت طرح در کلان پروژه، ۵۵ درصد است پیشرفت بخش زیرسازی نیز ۶۸ درصد است در فاصله زاهدان-خاش، زیرسازی به طور کامل به اتمام رسیده و مشغول عملیات ریل گذاری هستیم؛ تا کنون ۱۲۰ کیلومتر آن ریل را گذاری کرده‌ایم و به سرعت خوبی پروژه در این حد فاصل در حال پیشروی است.
معاون شرکت ساخت و توسعه افزود: از ۳۰۰ میلیون یورویی که از محل صندوق توسعه ملی به پروژه راه آهن چابهار-زاهدان اختصاص یافته، تا کنون وجه متناظر ریالی ۱۳۵ میلیون یورو را دریافت و هزینه کرده‌ایم.
وی درباره اینکه آیا با ۱۷۵ میلیون یوروی باقی مانده، شرکت ساخت می‌تواند پروژه راه آهن چابهار-زاهدان را به سرانجام برساند؟ اظهار کرد: اگرچه نرخ ارز مرتباً تغییر و این تغییرات ارزی، منابع ما را کم و زیاد می‌کند، اما به نظر می‌رسد پیش بینی ما این است که با ۳۰۰ میلیون یورو بتوانیم کل خط آهن چابهار-زاهدان را به سرانجام برسانیم ولی برخی اقدامات تکمیلی آن باقی بماند.
شرط عملیاتی شدن راهبردی‌ترین بندر ایران اتصال آن به خطوط ریلی است
همچنین حسین مدرس خیابانی، استاندار سیستان و بلوچستان شنبه شب در حاشیه بازدید از بندر شهید بهشتی چابهار در گفت گو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: بندر چابهار تنها بندر اقیانوسی ایران است که به دلیل قرارگیری در خارج از خلیج فارس و شروع ورودی اقیانوس هند در دریای عمان راهبردی‌ترین، به صرفه‌ترین، امن‌ترین و اقتصادی‌ترین بندر کشور محسوب می‌شود.
وی با تاکید براینکه شرط عملیاتی شدن راهبردی‌ترین بندر ایران اتصال آن به خطوط ریلی است، افزود: عمده بارهای ترانزیتی، وارداتی و صادراتی ایران، افغانستان و آسیای میانه به‌دلیل تناژ بالا و طی مسافت طولانی به اصطلاح ریل پسند هستند و به‌صرفه است تا با ریل جا به جا شوند.
استاندار سیستان و بلوچستان ادامه داد: چابهار این قابلیت را دارد که با سرعت به یکی از مهمترین بنادر تجاری کشور تبدیل شود و در حوزه زیرساخت‌های مورد نیاز آن نیر اقدامات خوبی انجام شده است.
وی با اشاره به اینکه البته کار بسیاری همچنان در حوزه زیرساخت در سیستان و بلوچستان وجود دارد، تصریح کرد: اتصال خط آهن بندر چابهار به زاهدان برای ما حائز اهمیت است و امیدواریم بتوانیم با بودجه مناسب این خطوط ریلی را هرچه سریع‌تر به هم وصل کنیم.
در مجموع نکته حائز اهمیت اینجاست که ایجاد کریدور تمام ریلی شرق کشور، اتصال چابهار به‌عنوان تنها بندر اقیانوسی کشور به شبکه ریلی کشور، کمک به توسعه سواحل مکران از طریق ایجاد حمل‌ونقل ریلی، اتصال کشورهای آسیای میانه و افغانستان به آب‌های آزاد اقیانوسی، ایجاد بستر مناسب برای توسعه و رشد اقتصادی، صرفه‌جویی در مصرف سوخت و کاهش تصادفات جاده‌ای، ایجاد توسعه و امنیت پایدار در منطقه، ایجاد همکاری‌های دائمی با کشورهای منطقه و سایر کشورها با تبادلات تجاری و ترانزیتی، جابجایی ۹۲۷ هزار مسافر و دو میلیون و ۸۰۰ هزار تن بار برای سال ۱۴۰۱ تنها تعدادی از اهداف اقتصادی راه‌آهن «چابهار-زاهدان» و ادامه مسیر آن تا سرخس است که امیدواریم مسئولان به وعده خود عمل کنند و هرچه سریع‌تر این خط آهن تکمیل شود.
۰۱:۵۸ - ۱۴۰۰/۰۸/۳۰
نظر شما