افزایش کتب ترجمه ای در مقابل آثار تالیفی امری خوشایند نیست

به گزارش خبرنگار مهر، درابتدای این مراسم علی اکبر اشعری مشاور فرهنگی رییس جمهورو رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی درباره برگزاری دومین جشنواره کتاب های برتر کودکان و نوجوان گفت: این دومین سالی است که کتابخانه میزبان چنین جشنواره ای شده است. باید توجه کنیم که فرهنگ امری به هم پیوسته و متصل است و تمام دستگاه های مربوطه باید با یکدیگر تعامل داشته باشند.

وی افزود: حرکت انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک حرکتی فرهنگی است که امیدوارم با تدبیر وهوشمندی ادامه یابد. فرهنگ به مثابه درخت تنومندی است که در سایه سار آن می توان از تاثیرات مطلوبی در جامعه بهره مند شد. فرهنگ همواره در متن جامعه به چشم می خورد و انعکاسات آن را می توان تولیداتی نظیر برگزاری جشنواره هایی از این دست دانست. درعین حال حرکات فرهنگی همواره نیازمند تداوم بوده اند تا بتوانند اثرات مطلوب خود را برجای بگذارند. برگزاری جشنواره کتاب های برتر نیز می تواند به ناشران کمک کند تا خود را به واسطه حضور منتقدین و نقدهای سازنده مشاهده کنند و حرکت های جامع تری داشته باشند.

سپس محسن پرویز معاون فرهنگی وزارت ارشاد طی سخنانی با اشاره به این که برگزاری جشنواره هایی نظیر جشنواره کتاب های برتر نیازمند تعمیم است گفت: متاسفانه طی سال های اخیر روند کتاب های ترجمه در قیاس با کتاب های تالیفی افزایش یافته است. مسئله ای که به هرحال وجودش چندان خوشایند نیست و انتظار می رود به همان اندازه تولیدات داخلی نیز در عرصه ادبیات کودک فعالیت داشته باشند. بنابراین ناشران و مولفان کتاب های کودک و نوجوان باید در اندیشه مرتفع ساختن این مشکل باشند.

وی افزود: نکته آزار دهنده دیگر مسئله روابط میان ناشران و مولفان است. تالیف و نشر دو حیطه شغلی مستقل را تشکیل می دهند اما اگر قرار باشد مولف خود وظیفه نشر را برعهده گیرد و اساسا کتاب وی از غربال ناشر عبور نکند مسلما چرخه نشر با آسیب های فراوانی مواجه می شود و همین طور کیفیت آثار رو به کاهش می رود. تصورمی کنم این مشکلات می تواند به مرور زمان ساماندهی شود تا شاهد بهبود چرخه نشر نیز باشیم.

معاون فرهنگی وزارت ارشاد در ادامه خاطر نشان کرد: ما درصدد هستیم برنامه ای برای تجهیز کتابخانه های مدارس در سراسر کشور ایجاد کنیم. هرچند نگرانی مان این است که آیا این میزان کتاب برای پرکردن خلاء کتابخانه ها وجود دارد؟ با این اوصاف تصور می کنم آثار تولیدی باید بیش از پیش افزایش یابند. معاونت فرهنگی وزارت ارشاد نیز که طی دو ماه اخیر به یک تحول ساختاری رسیده می تواند در ساماندهی و کمک به برطرف کردن این معضلات سهیم باشد و طرح و برنامه های مناسبی را در این راستا فراهم کند.

در ادامه، مهدی حجوانی - نویسنده و دبیر انجمن نویسندگان کودک - با اشاره به این که امروز بسیاری از تصویرگران زبده کمتر به سمت تصویرگری کتاب های دینی روی می آورند گفت: طیف عظیمی از تصویرگران کتاب کودک در ترسیم چهره ائمه و معصومین دستخوش مشکلاتی شده اند. این مسائل باعث ایجاد فاصله ای میان تصویرگران و کتاب های مذهبی شده است.

این نویسنده اضافه کرد: تقدس چهره معصومین، نبود تصویر مستند و تاریخی از چهره حقیقی آنها و سایر مسائل باعث می شود تا تصویرگران ندانند چگونه به تصویرسازی چهره ائمه برای کودکان بپردازند. هرچند چهره ائمه و فضای زندگی آنها همواره با نوعی تصویرسازی رئال در کتاب های بزرگسالان همراه بوده اما در کتاب های کودک نمی توان به کار رئالیستی صرف بسنده کرد بلکه باید از تصاویر متون با استفاده از دفرماسیون و فاصله گرفتن از حالت رئال استفاده کرد.

وی افزود: تصور می کنم تصویرگران در ترسیم سیمای ائمه می توانند در عین پاسداشت حرمت و تطابق با هنجارهای دینی با تکنیک و خلاقیت، این موضوع را برای کودکان تصویر کنند. گرچه به قول آیدین آغداشلو هر چقدر ندانیم چهره ائمه چگونه بوده است راحت تر می توانیم با استفاده از برداشت های شخصی مان چهره آنها را تصویرسازی کنیم. همین طور با تکثر طرح های مختلف می توان کودکان را به یک برداشت نسبی پیوند داد تا خود آنها به یک شناخت در این وادی دست یابند.

محمد رضا توکل رییس هیات مدیره انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک نیز در این مراسم درباره اهمیت این جشنواره گفت: مسلما با تداوم این سنت می توان هر ساله کتاب های تمام ناشران کودک و نوجوان را مورد توجه قرار داد. این امر موجب می شود واقعیت های نشر شناخته و مورد حمایت قرار گیرد. همچنین کاستی هایی که در این زمینه وجود دارد بیشتر مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

وی در ادامه گفت: یک نکته مهم دیگر درباره این جشنواره از ناحیه شکل غیردولتی می تواند مورد بحث قرار گیرد. باید توجه داشته باشیم که مسئله فرهنگ تنها مسئولیت و نگرانی دولت نیست بلکه این وظیفه همه ماست؛ ضمن این که همه ناشران با وارد شدن به این حوزه با توجه به کیفیت و تولید و محتوا می توانند آثار مطلوبی برای مخاطب ارائه دهند.

مصطفی رحماندوست - شاعر و نویسنده کتاب های کودک - نیز که دراین مراسم حضور داشت گفت: 24 سال پیش در حسینیه ارشاد سمیناری درباره آمیزه های مذهبی در کار کودک بود و این که عنصر خیال چقدر می تواند در این آثار نقش داشته باشد اما امروز - هر چند دیر - مشاهده می کنیم که به این موضوع به عنوان یک ضرورت نگاه می شود. درباره این جشنواره باید گفت شاید بهتر باشد نام آن از کتاب های برتر به ناشران برتر تغییر کند.

وی افزود: صنعت نشر همواره بر سه پایه پدید آورنده، ناشر و مخاطب استوار است . نویسندگانی که قصد داشته اند پایه دیگری چون نشر را اشغال کنند و یا ناشرانی که خواسته اند به حیطه نوشتن وارد شوند عملا به چرخه نشر آسیب وارد می کنند. درواقع اگر قرار باشد صنعت نشر به معنای واقعی در ایران اتفاق بیفتد باید این سه مرحله ضمن تعامل با یکدیگر مستقل عمل کنند. همچنین توجه برخی ناشران به سودهای کوتاه مدت می تواند آفتی برای نشر محسوب شود. در عین حال نویسنده و ناشر حرفه ای می توانند با همکاری یکدیگر جایگاه نشر را ارتقا بخشند.

بعد از آن فروغی دبیر جشنواره کتاب های برتر به قرائت بیانیه پرداخت. در بخشی از این بیانیه آمده بود: دبیرخانه جشنواره درمجموع تعداد 394 عنوان کتاب چاپ شده در نیمه سال 1384 و کل سال 85 ناشران عضو انجمن را دریافت کرده است. این دبیرخانه براساس آیین نامه های مربوطه آثار رسیده را در چهار حوزه کتاب های داستانی، غیر داستانی، شعر و مباحث نظری تقسیم بندی کرده و کتاب ها را به لحاظ متن، محتوا، تصویرسازی، گرافیک، مهندسی ناشر و ویژگی های خاص اثر مورد ارزیابی قرار داد.

در ادامه مراسم برگزیدگان دومین جشنواره انتخاب کتب برتر کودک و نوجوان معرفی و تقدیر شدند.

در بخش کتاب های برگزیده تالیفی، پنج عنوان کتاب "پیامبری از کنار خانه ما رد شد" (نشر صابرین)، "پسرک تنها روی برف" (نشر فرهنگ گستر)، "بادکنک و اسب آبی" (نشر افق) و "پویشی در جهان بیکران" از نشر مهاجر تقدیر شدند.

همچنین در بخش ترجمه، هفت عنوان کتاب با نام های "بدن انسان" (رسالت قلم)، "منابع انرژی" و "سوال های چند هزار ساله" (نشر افق)، مجموعه "مقابله با بلایای طبیعی" (قدیانی)، " داستان های دکتر دولیتل" ( محراب قلم) و مجموعه  "بیا صحبت کنیم" (پنجره) به عنوان کتاب های برگزیده انتخاب شدند.

"جزء سی ام قرآن" از نشر قدیانی، "دزدها" از نشر فرهنگ گستر و "هر قاصدکی یک پیامبراست" از نشر افق نیز از منظرمهندسی ناشر، کتاب سازی و تصویرگری تقدیر شدند.

"کفش های بابا" ( گوهر دانش)، "فرشته ها از کجا می آیند"، "کنار دریاچه نیمکت هفتم"، "سی و پنج کیلو امیدواری" و "رویای بابک" از نشر افق، "برف هفت گل بنفشه را پوشانده بود"، "جن کوچولو" از نشر فرهنگ گستر و "خانواده ساکن بن بست" از نشر نگارینه به لحاظ متن و محتوا تجلیل شدند.

در بخش غیر داستانی نیز چهار عنوان کتاب "آشنایی با نجوم" از نشر دلهام، "به من بگو کجا" از پیام آزادی و "مشکلات بدن من" و "مواظب بدنت باش" از نشر افق انتخاب شدند.